7293648398

Poezja jest zatem dla Bataille’a „ofiarowaniem, w którym słowa są ofiarami”⁷. One umierają, pozostaje jakaś „cała reszta”, jak w wersach Czesława Miłosza z Osobnego zeszytu:

Mówiłeś, ale po waszych mówieniach zostaje cała reszta. Po waszych mówieniach, poeci, filozofowie, układacze romansów.

[...]«

Miłosz kończy cytowany zapis zdaniem: „I nic prócz po-darowań na tej biednej ziemi”. W przypadku poezji znajdziemy zatem obok wierszy ofiarowanych (bogom, muzie, innemu) i obok słowa, które ofiarowuje nam świat, także „słowo, które ofiarowuje się samo, w swej nagości”, dar słowa samego⁹, które zjawia się np. jako „dziecko nocy” ze słynnego wiersza Mallarmego Don du poeme. To niewątpliwie najbardziej rozległa definicja „daru poematu”, który dla Jacques’a Derridy „pojawia się tam, gdzie się go nie spodziewasz, zatykając dech w piersiach”¹⁰.

Imienna dedykacja pozornie tylko zawęża charakter daru poetyckiego. „Przypisanie” utworu budujące prymarnie oka-zjonalność tekstu i często wyznaczające konkretnego adresata, nie usuwa jego pretekstowego charakteru. Obecność „nazwanego adresata”, czy to będzie mieć miejsce w „liście dedykacyjnym”^{1 2}, czy w „wierszu sztambuchowym”¹²,

60

1

⁷    Ibidem, s. 239.

⁸    C. Miłosz: Wiersze. T. 3. Kraków 1993, s. 64.

⁹    Zob. J.-M. Maulpoix: Introduction a une poetiąue du texte offert (Apostilles). In: Poetiąue du texte offert. Textes reunis par J.-M. Maul-poix. Fontenay-Saint Cloud 1996, s. 12.

¹⁰    J. D e r r i d a: Che cos’e la poesia? Tłum. M.P. Markowski. „Literatura na Świecie” 1998, nr 11-12, s. 157.

2

   Zob. na ten temat: R. Ocieczek: O listach dedykacyjnych twórców staropolskich. W: Eadem: Studia o dawnej książce. Katowice 2002, s. 44-57.

¹²    Zob. o tym szkice I. Opackiego: W sztambuchu Mani Wodzińskiej oraz Pomnik i wiersz. Pamiątka i poezja na przełomie Oświecenia i Romantyzmu. W: Idem: „W środku niebokręga”. Poezja romantycznych przełomów. Katowice 1995.