7334803386

Zarządzanie przez wartości w administracji publicznej 13

stracji, koncesji, zwolnień i ulg podatkowych; dopuszczalność publicznego ujawniania informacji o nieetycznych działaniach urzędników. Odpowiedzialność jest obowiązkiem ponoszenia konsekwencji przy określonych zachowaniach. Odpowiedzialność pracownika administracyjnego wiąże się z odpow iadaniem za naruszenie obowiązków służbowych czy jakichkolwiek wartości etycznych, a także z koniecznością naprawienia skutków błędnego postępowania.

Praktycznym wymiarem zarządzania przez wartości w administracji jest zaufanie społeczne, które wynika z przestrzeganych w urzędzie publicznym podstaw owych w artości etycznych stosowanych w całym zakresie jego działalności. Chodzi o stworzenie etycznego wizerunku zarówno urzędu, jak i zatrudnionych ludzi - jako rzetelnych, przyzwoitych i godnych zaufania, czyli etycznych. Dobro wspólne, jakim jest zaufanie, służy wszystkim. Zaufanie jest wypadkową wartości moralnych, dobrem publicznym w czystej postaci. Każda bowiem epoka tworzy swoje reguły postępow ania i jest wrażliwa na zbiór pewnych wartości, które składają się na kapitał społeczny, przez który należy rozumieć system więzi między ludźmi, wspólnie akceptowane normy, wzajemne zaufanie i wynikającą z nich gotowość do współpracy. Zaufanie jest wartością wbudowaną w demokratyczne instytucje państwa prawa, jest tworzone i przekazywane za pośrednictwem mechanizmu kulturowego. Nie ma wątpliwości, że przestrzegane wartości wymagają akceptacji społecznej. Jeśli zaufanie ma być wartością powszechną, dana społeczność musi też zaakceptować jego części składowe; praworządność, rzetelność, uczciwość, apolityczność, pracowitość itp. Jeżeli przyjmiemy, że zaufanie jest dobrem publicznym o podstawowym znaczeniu dla życia społecznego, to nieetyczne, niezgodne z wartościami działania urzędu mogą niszczyć fundament, na którym buduje się demokratyczne państw o prawa. Budow anie zaufania, rozumianego jako kultura pracy opartej na wartościach etycznych, może być osiągnięte tylko w sposób inkrementalny. Proces ten wymaga powolnego przenoszenia „punktu ciężkości” z odpowiedzialności prawnej na spoleczno-moralną. W toku tego procesu, zaczynając od wymogu zachowań tylko zgodnych z prawem i związanych z tym metod kierowania, przesuwamy się w kierunku odpowiedzialności subiektywnej¹⁸. To przesunięcie punktu ciężkości wymaga nie tylko przestrzegania wartości, ale również umiejętności zarządzania przez wartości.

¹⁸ B. Kudrycka, Etyczne administrowanie: wyzwanie dla samorządu terytorialnego, Mu-nicipium. Warszawa 2000. s. 13.