7334803390

Zarządzanie przez wartości w administracji publicznej 17

Wartości w motywowaniu

Dobra administracja publiczna zależy nie tylko od zadeklarowania wartości i ich instytucjonalizacji w postaci spisanych kodeksów, ale również od możliwości, zdolności i umiejętności ludzkich, wspartych odpowiednią motywacją, stanowiącą istotny element zarządzania. Motywacja to ogólny termin odnoszący się do regulacji zachowania zaspokajającego potrzeby i dążącego do realizacji określonego celu. Na proces motywacji składa się wiele tzw. motywów, czyli stanów organizmu, wpływających na jego gotowość do rozpoczęcia lub kontynuowania układów reakcji, czynności, działań. Przez motywację należy rozumieć proces, który wywołuje, ukierunkowuje i podtrzymuje określone zachowania ludzi spośród innych alternatywnych form zachowań w celu osiągnięcia określonych skutków. Proces ten zachodzi, gdy osiągnięcie celu postrzegane jest przez człowieka jako użyteczne i ma charakter dynamiczny, wiąże się z zaspokojeniem określonej potrzeby i ma znaczenie emocjonalne dla życia i rozwoju człowieka.

Potrzeba jest pojęciem wieloznacznym, więc i jej definicje są zróżnicowane, zindywidualizowane i często uzależnione od konkretnych celów badawczych, metod, itp. Każda z nauk społecznych w definicji potrzeby eksponuje podejście wynikające ze specyfiki danej dyscypliny, np. w psychologii akcentuje się głównie potrzeby jednostek, socjologów interesują przede wszystkim potrzeby wpływające na zachowanie zbiorowości, ekonomiści zajmować się będą głównie dynamiką potrzeb w kontekście środków i sposobów ich zaspokojenia poprzez dobra materialne i usługi, zarówno w ujęciu mikro-, jak i makro-społecznym. Potrzeba to także pewien stan psychofizyczny człowieka, przejawiający się w subiektywnym odczuciu braku oraz w pożądaniu jakiegoś dobra lub stanu.

Można więc skonstatować, że potrzeby są wrodzone, natomiast wartości -w pewnym sensie nabyte lub odkryte, stanowią efekt wolnego i odpowiedzialnego wyboru. Potrzeby dokonują bezpośredniej oceny zmysłowo-emocjonalnej, wiążącej się z funkcją przedmiotu zaspokajającego (dążenie emocjonalne), a wartości są wynikiem poszukiwań osądu refleksyjnego i zdolności wyodrębniania (dążenie racjonalne). Potrzeba wykorzystuje jedynie aspekt użytkowy, natomiast wartość ujmuje istotne ludzkie potrzeby i pragnienia.

Istnieje jednak także punkt styczny pomiędzy potrzebami a wartościami oraz pomiędzy odpowiednimi silami tych dwóch motywów ludzkiego działania.