7334803384

Zarządzanie przez wartości w administracji publicznej 11

pogłębić i tak już istniejący dysonans. Zaradzić temu może delegacja władzy na niższe szczeble, na co nie zawsze pozwalają biurokratyczne struktury¹⁵.

W tym rozumieniu wartości są konkretnymi rozwiązaniami zarządczymi i organizacyjnymi, dotycząc w szczególności takich aspektów, jak: stosowanie zarządzania partycypacyjnego, decentralizacja, delegowanie odpowiedzialności, płaska struktura organizacyjna, otwarte przepływy informacyjne oraz usprawnianie metod zarządzania.

Wartości osobnicze utożsamiane są z oczekiwaniami instytucji względem pracowników, a jednocześnie z wyznawanymi przez nich wartościami. Urzędnicy nie funkcjonują w próżni; ich działalność opiera się bowiem na przyjętym systemie wartości, który wynika przede wszystkim z czynników kulturowych, wychowania, tradycji oraz systemu społeczno-gospodarczego. Najbardziej ogólnymi wzorcami zachowań są wartości nazywane „wartościami godnościowymi”. Godność to nieredukowalna, nie stopniowalna oraz zasługująca na szacunek własny i innych ludzi właściwość przysługująca każdemu bez wyjątku człowiekowi z racji bycia człowiekiem; wartość człowieczeństwa jako takiego; człowieczeństwo¹⁶. Godność zakłada poczucie wewnętrznej harmonii i wewnętrznej wartości, przekonanie o podmiotowości człowieka oraz dojrzałość i poczucie odpowiedzialności. Człowiek mający poczucie godności własnej działa skuteczniej, a jego decyzje są bardziej racjonalne i dojrzale. Poczucie własnej wartości jest wskaźnikiem zaspokojenia potrzeby godności i pokazuje, jak bardzo lub jak mało człowiek ceni to, co sądzi, że ma w dziedzinie umiejętności, talentu, zdolności, charakteru, możliwości lub zalet. Pozytywna samoocena motywuje do dokonywania moralnie wartościowych uczynków, uodpar-nia i chroni przed manipulacją. Potrzeba godności jest także podstawą budowania sensu życia i wynikających z niego powinności oraz pełni również funkcje motywacyjne: wpływa na postępowanie człowieka tak, że stara się on zachowywać w sposób zgodny z uznawaną przez siebie hierarchią wartości. Człowiek broni bowiem swojego wizerunku przed zagrożeniem spowodowanym postępowaniem niezgodnym z własnymi przekonaniami i cenionymi przez siebie wartościami oraz normami. Do podstawowych wartości godnościowych pracownika administracji publicznej można zaliczyć między innymi:

¹⁵    I. Macek. Aksjologiczne uwarunkowania..., s. 80-81.

¹⁶    J. Dębowski, A. Drabarek. L. Gawor, i ia, Mały Słownik Etyczny, Oficyna Wydawnicza Brania, Bydgoszcz 1999, s. 79.