7957910034

Konsekwencje fizyczno-zdrowotne uszkodzenia wzroku

1.    U dziecka niewidomego od urodzenia rozwija się szereg wadliwych postaw poznawczych, emocjonalnych i społecznych.

Dziecko widzące wcześnie rozgląda się dookoła, podnosi głowę, obraca nią. Później chwyta przedmioty, przyciąga i czołga się, aby przedmiot zdobyć. Niemowlę niewidome nie jest w takim samym stopniu pobudzane przez naturalne otoczenie.

W okresie poniemowlęcym formy ruchu są także ograniczone, a zwłaszcza opóźniony jest rozwój ruchu przez naśladownictwo.

Innym zjawiskiem jest szybkie narastanie stałego psychicznego napięcia w oczekiwaniu rzeczy i zjawisk nieznanych. Trwałe napięcie psychiczne, obserwowane u niewidomych w każdej fazie życia, jest wyniszczające. Jego skutki są dobrze opisane jako niespecyficzne reakcje na stres.

2.    Związane ze świadomością niebezpieczeństw ograniczanie ruchów sprawia, że osoby niewidome żyją w stanie permanentnej hipokinezy, będącej źródłem częstego zmęczenia, patologicznych zahamowań powodujących automatyczne reakcje ograniczonych grup mięśni w formie tików funkcjonalnych i synkinezji, zwanych blindismami (z ang. blind - ślepy). Są to zespoły tików, odruchów obrony, póz i gestów będących reakcją na niezidentyfikowane obiekty oraz braku mimetycznej kontroli własnych zachowań ukierunkowanych na środowisko. Poprzez ćwiczenie ruchowe można je zlikwidować.

Konsekwencje fizyczno-zdrowotne uszkodzenia wzroku (kont.)

3.    Brak wzroku jest źródłem swoistej postawy niewidomego oraz jego poruszania się: skrzywienie kręgosłupa (lordoza szyjna, kifoza piersiowa, lordoza lędźwiowa), wyciągnięte do przodu ramiona, cofnięta głowa i tułów oraz tzw. koguci chód. Wszystko to powoduje gorszą statykę ciała i związane z tym zwiększone zużycie energii podczas ruchu, znużenie wtórne itp.

4.    Osoby ociemniałe w porównaniu z niewidomymi od urodzenia znajdują się w sytuacji korzystniejszej. Im utrata wzroku nastąpiła później, tym zjawiska opisane wyżej występują w bardziej śladowej postaci.

5.    Osoby niedowidzące często znajdują się w sytuacji dylematu zdrowotnego. Z jednej strony aktywność ruchowa stanowi warunek rozwoju i samodzielności, a z drugiej ograniczenia ruchowe są często wskazane ze względu na potrzebę ochrony wzroku, np. przy zagrożeniu odklejenia siatkówki.

Programy wczesnej rewalidacji fizyczno-zdrowotnej mają na celu ograniczenie opisanych następstw utraty wzroku i związanej z tym ogólnej hipokinezji. Nawyk ruchu i odczuwanie radości płynącej z mchu oraz ogólna aktywność porównywalna do widzących są podstawowym wskaźnikiem efektywności rewalidacji.