Soczewka kulista
Bryła przezroczystego materiału ograniczona dwiema powierzchniami, z których jedna jest kulista, a druga kulista lub płaska.
Prostą przechodzącą przez środki krzywizn soczewki nazywamy osią optyczną.
Promienie równoległe do osi optycznej po przejściu przez soczewkę skupiającą przecinają się w punkcie zwanym ogniskiem. Odległość ogniska od soczewki nazywamy ogniskową. W przypadku soczewki rozpraszającej przedłużenia promieni rozproszonych przecinają się w jednym punkcie, zwanym ogniskiem pozornym.
Równanie soczewki
I _ I + I
f - x + y
f — ogniskowa soczewki
ns — współczynnik załamania materiału soczewki
no — współczynnik załamania otoczenia
Ri,R2 — promienie krzywizn soczewki
x — odległość przedmiotu od soczewki
y — odległość obrazu od soczewki
p — powiększenie liniowe
Przyjmuje się, że:
y < 0 — jeśli powstający obraz jest pozorny,
ki < 0, R2 < 0 — jeśli rozważana powierzchnia soczewki jest wklęsła, 7j- = 0, jj-; = 0— jeśli rozważana powierzchnia soczewki jest płaska.
Zdolność zbierająca (skupiająca)
Z — zdolność zbierająca zwierciadła (soczewki) f — ogniskowa zwierciadła (soczewki)
D = 1/m
Jednostką zdolności zbierającej jest D (dioptria).
Zdolność zbierająca układu cienkich soczewek leżących blisko siebie jest równa sumie zdolności zbierających poszczególnych soczewek.
Odległość dobrego widzenia
Najmniejsza odległość d, z jakiej można oglądać przedmiot bez zmęczenia mięśni oka, widząc ostry obraz przedmiotu. Najczęściej przyjmuje się d = 25 cm.
Lupa, luneta, mikroskop
H'l - 1 + 7
W2 -
Wl = rerfe
IV1 — powiększenie kątowe lupy W2 — powiększenie kątowe lunety W$ — powiększenie kątowe mikroskopu d — odległość dobrego widzenia f — ogniskowa lupy foB — ogniskowa obiektywu foK — ogniskowa okularu L — odległość obiektywu od okularu