8181342160

10

ti^STOCHOMKA

KULTURA

Przebywali w Częstochowie

Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki

(1854-1927), biskup

W

XX-lecie Częstochowskiego Stowarzyszenia Plastyków Nieprofesjonalnych

Czarna komedia

Poleca księgarnia „Klubowa”, ul. Dąbrowskiego 1

Ur. !2. 02. 1854 w Barzkowicach nieopodal Kamieńska w Ziemi Piotrkowskiej, w rodzinie /retmańskiej. Po ukończeniu gimnazjum w Piotrkowic w 1872 wstąpił do Seminarium Metropolitarnego w Warszawie. Po otrzymaniu święceń kapłańskich. 23.08.1877, został kolejno wikariuszem w parafiach warszawskich: na Woli. Solcu i Le sznic. Jego lałent i zdolności zostały zauważone, toteż po dwóch latach pracy parafialnej wyjechał do Rzymu. na studia prawa kanonicznego, na Uniwersytecie Gregoriańskim, na którym uzyskał w 1884 doktorat oraz zaliczył zajęcia praktyczne w Kurii

Rzymskiej. Po powrocie do kraju w 1883 zatrzymał się w diecezji sandomierskiej. Pełnił funkcję kanclerza Kurii, profesora w Seminarium Duchownym, proboszcza, a po śmierci bpa Sotkicwicza został administratorem diecezji. 23. 11.1902 został konsekrowany w Petersburgu przez bpa Szembeka Decyzją papieża Leona XIII objął. 2. 12. 1902. stolicę diecezji kujawsko kaliskiej. Swe obowiązki pasterskie zaczął od osobistych wizytacji parafii i kontaktów z wiernymi. Corocznie objeżdżał wsie i miasta wyjątkowo rozległej diecezji, bierzmował, konsekrował kościoły (90). egzaminował młodzież katolicką. Był inicjatorem wydawania prasy katolickiej (odnotowano 16 tytułów, wznawiając czasopismo .Ateneum kapłańskie"). Pomagał przy organizowaniu wiejskich bibliotek i czytelni. Czynnie uczes tniczył przy tworzeniu nowego podziału diecezjalnego w Polsce, w wyniku którego Częstochowa stała się samodzielną diecezją. Wynikami swej niespożytej działalności rozsławił Włocławek. Zmarł II. 02. 1927 w wieku 73 lat w 50-lecie kapłaństwa i 25-lccic biskupstwa.

ubiegły weekend w częstochowskim Teatrze im. Adama Mickiewicza odbyła się premiera „Czarnej komedii" Petera Shacffcra. Słynną farsę wyreżyserował Marcin Sławiński z warszawskiego Teatru Kwadrat: a na scenie pojawiła się śmietanka „Mickiewiczowskich" aktorów: Ewa Agopso-wicz • Kula, Agnieszka ł.opacka, Marek Ślusarski, Andrzej Iwiński, Michał Kula, Adam Hutyra, Marek Perepeczko i. gościnnie, w roli CIci - Teresa Dziclska

„Czarna komedia", to historia... awarii światła. Pogrążeni w ciemnościach główni bohaterowie narażeni są nic tylko na upadki i potknięcia, związane z brakiem dobrej widoczności, ale i na nieprzewidziane spotkania z niechcianymi gośćmi Więcej o spektaklu -w następnym numcrzc.

Komedię można obejrzeć dzisiaj. 29 listopada, o godz. 20.00 i jutro (w piątek). specjalnie, odświętnie, w Wieczór Andrzejkowy, również o godz. 20.00.

bis

Związki biskupa Zdzitowiec-kiego z Częstochową Pierwszy pobyt bpa Zdzilowieckicgo na Jasnej Górze został odnotowany 27. 10.

1901.    jako administratora diecezji sandomierskiej. Po ingresie na stolicę biskupią we Włocławku. 23. 11

1902.    biskup przybył do Częstochowy. która w tym czasie była podległa diecezji kujawsko-kaliskicj. Podczas bytności ogłosił się opiekunem i obrońcą Jasnej Góry. co potwierdziło się w przyszłości. Z ówczesnym przeorem E. Rejmanem łączyły biskupa przyjacielskie więzy. 15. 08. 1906 biskup uczestniczył w uroczystości poświęcenia nowo zbudowanej wieży klasztornej, która stanęła w miejscu swej poprzedniczki spalonej przed sześciu laty. 22. 05. 1910, w d/ień Trójcy Przenajświętszej, odbyła się oczekiwana koronacja Matki Bożej złotymi koronami, które ofiarował papież Pius X po głośnej grabieży. 22 10. 1909. z kaplicy głównej. Ogółem przybyło do Częstochowy tylko pięciu biskupów (na tyle bowiem wyraziły zgodę władze carskie). wśród których był obecny biskup Zdzitowiecki. Przemówienie do obecnych wygłosił jako koronator. w imieniu Ojca Świętego, poczcm dokonał obrzędu nałożenia sukienek i koron na obraz Królowej Polski. Tymczasem jeszcze nic ucichły echa zuchwałego przed rokiem rabunku biżuterii z obrazu NMP. a w morach klasztornych powiało grozą. 24. 06. 1910 o. Damazy Macoch zamordował na tłe rabunkowym stryjecznego brata. Katolicka Polska doznała wsir/ąsu. Mm. Spraw Wcwn Rosji proponował i nalegał, aby biskup Zdzitowiecki „zcałą mocą swego autorytetu zajął się przywróceniem porządku w klasztorze". Istniała groźba rozwiązania zakonu paulinów. Biskup wziął Jasną Górę pod osobisty zarząd wyznaczając do kontroli swych komisarzy. Z upływem lat sprawy potoczyły się z korzyścią dla jasnogórskiego zakonu. 2. 12. 1912 Komisja pod przewodnictwem bpa Zdzilowieckicgo uchwaliła przeprowadzenie prac renowacyjnych fresków. kupno nowych organów, zainstalowanie w obiektach klasztornych elektrycznego oświetlenia. 31. 08. 1913 biskup wygłosił mowę do uczestników uroczystości na okoliczność poświęcenia stacji drogi krzyżowej, wspaniałego dzieła artysty Piusa Wc-lońskicgo. Staraniem bpa Zdzito-wieckiego zostało ustanowione święto Matki Bożej Królowej Polski. Pierwszą Mszę świętą z oficjum z tej uroczystości odprawił biskup na Jasnej Górze 3 maja 1925 r.

ROMAN WIMARKK

Częstochowskie Stowarzyszenie Plastyków Nieprofesjonalnych zostało zarejestrowane 2 lipca 1981 roku. dzięki staraniom kilku osób. skupionych wokół amatorskiego klubu artystycznego .Zachęta", a przede wszystkim Zbigniewa Szabłowskiego, Jadwigi Wosik i Witolda Wiecheckiego Natychmiast po rejestracji do Stowarzyszenia wstąpiło ok. 25 osób. związanych dotychczas z klubem „Zachęta". Udostępnili oni swój lokal na spotkania członków Stowarzyszenia. Na pierwszego prezesa CSPN został powołany Zbigniew Szablewski. co było wynikiem ogromnego uznania dla jego talentu organizacyjnego. Drugą kadencję na tym stanowisku przerwała nieoczekiwana śmierć, w grudniu 1984. Prowadzenia Stowarzyszenia podjęła się wówczas Stanisława Mencel, dotąd wiceprezes. Na przełomie lat 1986 - 87. wskutek wewnętrznych nieporozumień, wypowiedziano członkom CSPN lokal - spotkania musiały być na pewien czas zawieszone. Jednak dzięki działaniom ówczesnego Zarządu, a głównie Idy Lubińskiej. znaleziony został patron dla Stowarzyszenia - Zarząd Oddziału ZNP w Częstochowie, udostępniający swój lokal na cotygodniowe spotkania do dzisiejszego dnia. Wiosną 1987 Ida Lubińska została prezesem Zarządu na trzyletnią kadencję, a od 1990 roku. przez kolejnych 11 lat. sprawy Stowarzyszenia prowadził Andrzej Dziurski. który zrezygnował na początku bieżącego roku z dalszej pracy w Zarządzie. Dokończenia kadencji Zarządu podjęła się Irena BinerL wcześniej wiceprezes.

Pierwszy Zarząd od razu przystąpił do energicznego pozyskiwania nowych członków. Stowarzyszenie zasilili członkowie grupy EMKO. wtedy CSPN liczyło ok. 40 członków • taki stan liczebny. zwiększając się okresowo do 55, utrzymuje się dzisiaj. Pierwszy plener malarski CSPN odbył się w Krzęto-wie k. Radomska. Warsztaty twórcze, plenerowe odbywały się corocznie, zawsze w miejscu atrakcyjnym pod względem widokowym. Często były to plenery miejskie, w takich miejscowościach, jak: Sandomierz. Kazimierz Dolny, Złoty Stok czy Biecz. Nad uczestnikami warsztatów zawsze sprawował opiekę merytoryczną plastyk zawodowy. Wyjazdy stanowiły znakomitą okazję do doskonalenia swego warsztatu.

Z plastykami profesjonalnymi członkowie Stowarzyszenia spotykali się także w swym lokalu na zajęciach praktycznych z różnych technik plastycznych oraz na konsultacjach wykonywanych prac. Opiekunami artystycznymi byli: Szymon Wypych, Czesław Dukat, Tadeusz Kosela, Stanisław Banek, Maria Ogtaza, Stanisław Ślc-dziński, a ostatnio Agnieszka i Zdzisław żmudzińscy. Przez pewien czas odbywały się też wykłady z historii

Foto: Waldemar Deska

sztuki, prowadzone przez Aleksandra Jaśkiewicza.

Spośród członków CSPN wielu zyskało status plastyka zawodowego, jak: Jadwiga Wosik, Marek Czamnłęski, Witold Wiechecki, Henryk Bystry, Jerzy Zborowski. Inni często byli nagradzani na krajowych konkursach plastycznych dla twórców amatorów, np.: Małgorzata Domańska, Janina Plucińska, Jadwiga i Zygmunt Krakowie, Lidia Grzdczak, Stefania Gąsior, Maria Paprocka. Wszyscy oni mieli swoje indywidualne wystawy. Szereg ich prac. a także innych członków CSPN, jest w posiadaniu prywatnych kolekcjonerów. Dorobek swoich twórców' Stowarzyszenie prezentowało na dorocznych wystawach zbiorowych, indywidualnych, jak również dla grup osób, wystawach tematycznych. Każda z nich służyła konfrontacji z publiczno ścią i jej oceną, często bardzo wysoką co potwierdzają wpisy do księgi pamiąt kowej. Stanowiła tez przegląd możliwo ści twórczych członków CSPN. Miejsca wystaw zwykle posiadały duży prestiż, bowiem były to sale Miejskiej Galerii Sztuki, Muzeum Częstochowskiego Ośrodka Promocji Kultury „Gaudę Ma ter", a wcześniej sale Klubu MPiK

Od roku 1989 Stowarzyszenie fun duje Nagrodę CSPN im. Janiny Plu fińskiej. zmarłej w 1987 r. członkini Jej twórczość oceniono bardzo wysoko tak w Stowarzyszeniu, jak i wśród profesjonalistów oraz krytyków. Nagro da stanowi hołd jej składany. Przyzna wana jest co 3 lata za najlepszy, przygo towany na wystawę zestaw prac. Dotychczasowymi laureatami nagrody by li: w 1989 r Feliks Wołnowski. w 1992 r. Dorota Szczepańska, w 1995 r. Mał gorzała Domańska, w 1998 r. Irena Bi nett. W roku bieżącym nagroda przy znana będzie po raz piąty. Stowarzyszę nie. choć samo potrzebowało wsparcia finansowego, zawsze było otwarte na potr/eby innych. Czterokrotnie CSPN wystąpiło w roli znaczącego darczyńcy. Po raz pierwszy w roku 1981, zasilając Fundusz „Solidarności", następnie w 1990 r. - całkowity dochód z aukcji prac. oddanych specjalnie przez członków na ten cel. sięgający niebagatelnej wówczas kwoty 2 milionów zł wpłacono na Fundusz Daru Narodowego. W 1999 r. Stowarzyszenie przekazało 15 najwartościowszych obrazów dla no-

Poczytać warto

Nowości:

1.    Alchemia .Alchemika” W. Eichelberger, cena 22.80 zł;

2.    „Ostami cięć" J. Głowacki, cena 21,10 zl;

3.    „Szmuglerzy" H. Grynberg, cena 25 zł;

4.    „Szczęście na każdy dzień" P. Bosmans, cena 20 /I;

5.    „Cappuccino" M. Righini. cena 29.90 zł.

Foto: Waldemar Deska

wo powstałego gimnazjum w Pankach. Ich sprzedaż na zorganizowanej prze/ dyrekcję szkoły aukcji przyniosła dochód ok. 3200 PL.N. Cała kwota przeznaczona została na potrzeby własne gimnazjum. W czerwcu 2001 r. CSPN przekazało 26 obrazów powstałych na plenerze w Powroźniku Katolickiemu Stowarzyszeniu Charytatywnemu BETEL. CSPN korzystało również z pomocy innych. Wiele instytucji było sponsorami przedsięwzięć Stowarzyszenia. przekazując środki finansowe. bądź udostępniając swoje lokale na wystawy prac. Wielokrotnie CSPN korzystało z dotacji na planowane zamierzenia. przydzielane przez Wydział Kultury i Spraw Społecznych byłego Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie. organizowało wystawy w salach Miejskiej Galerii Sztuki, MuzcumCzęs-tochowskiego. Ośrodka „Gaudę Matcr". SM „Nasza Praca". Zarządu Oddziału ZNP w Częstochowie, przekazującego również środki finansowe na zakup materiałów dla twórców oraz ze sponsoringu Kredyt Banku. Katalog, towarzyszący tegorocznej wystawie ukazuje się dzięki dotacjom Wydziału Kultury i Sztuki UM Częstochowy. „Gaudc Ma-ter" oraz Oddziału ZNP w Częstochowie.

Lista aktywnych członków CSPN zmienia się z każdym rokiem. Odchodzili jedni, z różnych powodów, na ich miejsce wstępowali inni. Śmierć nie omijała członków Stowarzyszenia. Odeszli na zawsze: Zbigniew Szable-wskj pierwszy prezes. Janina Plucińska. Feliks Wołnowski pierwszy laureat nagrody CSPN. Zofia Żarnecka. Jerzy Olczyk, Mieczysław Szpringer, Maria Piech, Pelagia Zając, Anna Ga-wur, Kazimiera Lipka - twórcy z długoletnim. często wysokiej wartości do robkicm. Należy im się pamięć.

Stowarzyszenie skupia ludzi różnych zawodów: lekarzy, robotników, urzędników, oraz stanowiących większość. nauczycieli. Są wśród nich ludzie czynni zawodowo, a także emeryci i renciści. Łączy ich umiłowanie sztuki, wręcz pasja tworzenia. Są także otwarci na nowych członków, golowi zawsze doradzić i pomóc. Spotykają się w czwartki, od godziny 16 00 do 20.00 w lokalu Klubu Nauczycielskiego Oddziału ZNP przy ulicy Waszyngtona 62.

ANDRZEJ DZIURSKI

Pozycje najlepiej sprzedające się: 1 „Nagrody Darwina" W. Norlh-cult, cena 28.90 zl;

2.    „Pod Mocnym Aniołem" J. Pilch, cena 29.40 zł;

3.    „Ostatni bal" H. Bakuła. 49.90 zł;

4.    „Czekolada" J. Harris, cena 28

zł;

5.    „Historia portretu", cena 139 zł.