np.: pielgrzym, tułacz, żeglarz. Kozak pędzący na koniu po stepie, podróżnik wspinający się na szczyty gór - określa, kim jest podmiot liryczny Sonetów krymskich (podróżnik, pielgrzym, tułacz, ale także filozof i kontemplujący artysta) - w kreacji podmiotu lirycznego Sonetów krymskich wskazuje cechy bohatera romantycznego - analizuje wybrane sonety, m.in. •ó wskazuje charakterystyczne środki aityslyczne i określa ich funkcje •ó komentuje funkcje orientalizmów - interpretuje wiersz Rozłączenie, uwzględniając formę podawczą, kreację nadawcy i adresatki, a także obrazy poetyckie - interpretuje liryk [Nad wodą wielką i czystą... ] ■ó określa związek powtórzeń z opisywanym pejzażem ■ó określa metaforyczność obrazów poetyckich •ó interpretuje symbolikę wody, odbicia, gromu •ó interpretuje zakończenie utworu - porównuje sposób potraktowania motywu otchłani w liryce romantycznej i wierszu współczesnym (np. w Przepaści pana Cogito Zbigniewa Herberta) | ||
6. ,Ja”. Narodziny indywidualizmu George Byron, Giaur (fragmenty lub całość) Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty) Juliusz Słowacki, Lisi do matki (fragment) Cyprian Norwid, Marionetki |
- charakteryzuje Giaura jako bohatera romantycznego - na przykładzie postaci Giaura wyjaśnia, czym jest indywidualizm romantyczny - na podstawie Giaura określa charakterystyczne cechy powieści poetyckiej (synkretyzm rodzajowy, fragmentaryczność, nastrojowość) - wyjaśnia, jakim gatunkiem jest poemat dygresyjny, wymieniając jego cechy, oraz określa temat zamieszczonego w podręczniku fragmentu - określa, kim jest osoba mówiąca w utworze - rozpoznaje obecność ironii - wyjaśnia termin „ironia romantyczna" - interpretuje fragment listu Słowackiego jako przykład epistolografii romantycznej - pisze sprawozdanie z koncertu, pokazu mody - interpretuje wiersz Norwida, nawiązując do toposu świata-teatru - wyjaśnia, jak Norwid ocenia modę romantyczną - przedstawia (ogólnie) dzieje recepcji twórczości |
- w pogłębiony sposób charakteryzuje postać Giaura jako bohatera romantycznego - wyjaśnia terminy: bajronizm, postać bajroniczna - na przykładzie Beniowskiego wskazuje środki służące tworzeniu ironii romantycznej, przede wszystkim dystans romantycznego, ja" - pisze recenzję z koncertu muzyki poważnej (np. kompozytora romantycznego) - przedstawia najważniejsze momenty biografii Norwida, wyjaśniając, na czym polegał dramat pisarza |
7. Wiara i nadzieja, czyli człowiek wobec Boga w literaturze i sztuce romantycznej wiersze np.: Adam Mickiewicz, Rozmowa wieczorna, Juliusz Słowacki, Hymn, Kiedy pierwsze kury Panu śpiewają..., Cyprian Norwid, Pielgrzym |
- interpretuje utwory poetyckie i dzieła malarskie zawierające treści religijne i mistyczne: •ó określa, jakie relacje między Bogiem a człowiekiem ukazuje poezja romantyczna •S w poezji i malarstwie wskazuje motywy biblijne i określa ich funkcje •S określa nastrój czytanych wierszy i wskazuje budujące go środki artystyczne •f określa wrażliwość i uczuciowość podmiotu lirycznego czytanych wierszy •ó wskazuje i interpretuje obrazy poetyckie •ó wskazuje motywy symboliczne (np. wędrowca) i interpretuje je w kontekście utworów, w których występują •ó określa cechy gatunkowe czytanych utworów (np. hymnu, elegii, aforyzmu) |
- wyjaśnia termin „mistycyzm" - w kreacjach podmiotu lirycznego czytanych utworów odnajduje cechy postawy romantycznej - wyjaśnia, jaką funkcję pełni w wieiszach intonacja - w czytanych wierszach rozpoznaje intonację opadającą i wznoszącą |
8. To my jesteśmy historią... Juliusz Słowacki, Kordian (fragmenty: akt I, akt II, akt IB, sc. 5, 6) Cyprian Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, (znana z gimnazjum) malarstwo romantyczne |
- charakteryzuje Kordiana jako bohatera romantycznego, zwracając uwagę na jego dojrzewanie (przemiany): •ó określa źródła niepokoju (przedstawia przeżycia wewnętrzne i wrażliwość) Kordiana w akcie I ■S przedstawia symboliczną podróż rozczarowań w akcie II •f interpretuje monolog na szczycie Mont Blanc •ó określa źródła tragizmu w akcie III (przyczyny klęski bohatera) - na przykładzie Kordiana wyjaśnia romantyczne rozumienie tragizmu - przedstawia śmierć na polu bitwy jako ważny temat utworów romantycznych - w literaturze i malarstwie wskazuje przejawy romantycznego kultu wolności (walki |
- interpretuje czytane fragmenty w kontekście historycznym (klęska powstania listopadowego, Napoleon), literackim (np. polemika z Dziadami i mesjanizmem Mickiewicza) - wyjaśnia, jakie były źródła romantycznej fascynacji bitwą, bohaterstwem, postaciami wybitnych wodzów - na przykładach czytanych utworów przedstawia literackie sposoby heroizacji bohaterów oraz określa jej funkcję - na podstawie poznanych utworów określa, jak kształtowała się romantyczna idea narodu - wskazuje charakterystyczne cechy stylu Norwidowskiego (np. kreacje podmiotu lirycznego, znaczenie interpunkcji, przemilczenia) - dokonuje analizy i interpretacji opisu pogrzebu Bema: •ó opisuje warstwę brzmieniową i obrazową ■ó określa funkcje środków artystycznych |
3