8331763497

Optymalizacja podatkowa przedsiębiorców... 47

5. Klauzula obejścia prawa podatkowego

Jedną z najbardziej dyskutowanych propozycji nowelizaq'i Ordynaci podatkowej jest zmiana dotycząca powrotu do zakwestionowanej wcześniej przez Trybunał Konstytucyjny klauzuli obejścia prawa podatkowego. Propozycja wzbudza wiele emocji i jest źródłem skrajnych opinii. Celem wprowadzenia omawianej klauzuli jest przede wszystkim uszczelnienie polskiego systemu podatkowego [Ernst&Young, 2014].

Klauzula obejścia prawa podatkowego jest zapisem prawnym, który daje uprawnienia organom administracji podatkowej do kwestionowania transakcji realizowanych przez podatników w sytuacji, gdy w opinii organów podatkowych zmierzają one do osiągnięcia innych niż przypisane przez ustawodawcę tym transakcjom celów [Powrót klauzuli obejścia..., 2013]. Cele takie oczywiście zmierzają do pominięcia lub zmniejszenia rzeczywistego ciężaru podatkowego.

Należy podkreślić, że konsekwencje ponownego wprowadzenia klauzuli dotyczyć będą nie tylko prawa podatkowego. Związane będą również z wpływem na to prawo konstrukcji cywilnoprawnych [Adamiak i inni, 2014].

Nie kwestionując samej zasadności oceny przez organy podatkowe zawieranych umów pod kątem zamiaru obejścia prawa podatkowego, przedsiębiorcy obawiają się powrotu do nadmiernie władczej pozycji organów podatkowych i skutków braku ich odpowiedzialności za dokonywane rozstrzygnięcia. Inicjatorzy zmian nie ukrywają, że proponowana zmiana ma w swym podstawowym zakresie ograniczyć rolę tzw. agresywnej optymalizacji. W założeniu klauzula stanowić będzie, że „unikaniem opodatkowania jest zastosowanie w sposób zamierzony sztucznej konstrukcji prawnej, której głównym celem było uzyskanie, nieprzewidzianej w przepisach prawa podatkowego oraz sprzecznej z celem i istotą tych przepisów, znacznej korzyści podatkowej przez podmiot tworzący lub współtworzący sztuczną konstrukqę prawną". Niestety proponowana treść i forma klauzuli ma charakter uznaniowy, a to źle się kojarzy i ma bardzo niedobrą historię w relacjach w Polsce między przedsiębiorcami a organami podatkowymi.

Tonując negatywne opinie środowisk przedsiębiorców, co do zasad funkcjonowania klauzuli obejścia prawa, legislatorzy proponują wprowadzenie możliwości uzyskania przez podatnika tzw. opinii zabezpieczającej. Byłaby ona wydawana w formie opinii organów podatkowych, co do rozwiązań, które potencjalnie mogą zostać objęte klauzulą. Opinia