8344043990

0 Studia europejskie. Zagadnienia metodologiczne

badań bardzo dynamiczny, o czym świadczy terytorialny rozwój integracji od sześciu do dwudziestu siedmiu państw, ale także znaczące pogłębienie procesu integracji, obejmującego coraz większe obszary życia społeczno-gospodarczego i politycznego. W dokumentach unijnych studia europejskie są ujmowane w aspekcie historycznym, ekonomicznym i politycznym.

Ze studiami europejskimi w ich wymiarze badawczym i dydaktycznym wiążą się problemy definicyjne. Dotyczą one zwłaszcza takich pojęć jak: granice Europy, integracja europejska, europeizacja.

Pytanie o granicę Europy jest zasadniczym problemem. Obok wymiaru geograficznego spotykane jest budowanie konceptu Europy na płaszczyźnie kulturowej (cywilizacyjnej), gdzie historycznym spoiwem są wartości judeochrześcijań-skie, kultura grecka i prawo rzymskie oraz późniejszy oświeceniowy, postoświece-niowy a także współczesny dorobek, których znaczącą częścią są idee państwa demokratycznego, praw człowieka i gospodarki rynkowej. Przez całe dziesięciolecia po II wojnie światowej trwał podział na Europę Zachodnią i Wschodnią. Europa była w praktyce utożsamiana z jej częścią zachodnią¹.

Integracja europejska jest rozumiana w sposób najbardziej ogólny jako proces stopniowego zbliżania się do siebie państw Europy na różnych płaszczyznach, a w szczególności społecznej, ekonomicznej, politycznej i prawnej. Poziom integracji na tych płaszczyznach jest zróżnicowany. Termin „europeizacja” jest definiowany w różny sposób: albo jako swoisty efekt integracji w ramach UE², albo jako „proces nabywania wzorców, atrybutów i wartości uznanych za europejskie”³.

Studia europejskie jako dyscyplina badań

Tworzenie dyscypliny naukowej, jaką są studia europejskie, jest ciągle in statu nascendi. Podobnie jak to miało miejsce w historii innych nauk humanistycznych i społecznych jest ona w trakcie poszukiwania własnej tożsamości, w kontekście konwencji teoretycznych oraz metod badawczych. Jej rozwój zdeterminowany jest także powiększającym się przedmiotem badań, jak i ciągle dyskusyjnie wyznaczonymi jego granicami i punktami ciężkości.

1

   W. Spohn, A. Triandafyllidou (red.), Europeanization, National Identities and Migration. Changes in Boundary Construction between Western and Eastern Europę, London 2002.

2

   Zob. P. Mazurkiewicz, Europeizacja Europy. Tożsamość kulturowa Europy w kontekście procesów integracji, Warszawa 2001, s. 15-16.

3

   M. Drzonek, J. Jartyś, A. Staszczyk (red.), Stan i perspektywy studiów europejskich, Szczecin-Kraków 2008,