7960662117

noj, będzie sic; odtąd -pogłębiał; sztuka odwraca sit; konsekwentnie od tych metod twórczych, które fałszują rzeczywistość lub jej poprostu widzieć nie chcą. Dać poznać masom ludowym za pomocą sztuki prawdę, urobić ich świadomość i wpłynąć na orjentację — oto zadanie, które sobie plakat tego okresu postuwił i które w sensie formalnym i faktycznym wypełnił. Sztuka plastyczna, która wraz z plakatem wciska się do życia społecznego mas robotniczo - włościańskich, staje się przedmiotem pierwszej niemal potrzeby tej klasy, która ją sobie w okresie rewolucji podporządkowała.

S. (trrasimow.    Dozorca kołchozu.

Istotnym twórcą rewolucyjnego sowieckiego plakatu była młodzież malarska, niejednokrotnie z frontu walki do pracowni wracająca. Ona to wniosła ze sobą znajomość psychiki proletarjatu i porwała swoim zapałem cały szereg wybitnych malarzy, którzy oddali swój talent na służbę rewolucji.

Co charakteryzuje plakat sowiecki i co wyryło piętno na całej sztuce współczesnej w Sowietach, to — aktualność, ujęta w wyrazistą formę graficzną i literacką, zwięzłość i prostota w ujęciu myśli z odrzuceniem taniej symboliki, dynamika

wspierana przez fotomontaż, wreszcie bardzo syntetyczny w wyrazie typ ludzki.

W miarę utrwalenia się nowego porządku społecznego, poprzez okres budownictwa socjalistyczengo w dobie piatiletki zmienia się charakter plakatu. Miejsce haseł agitacyjnych i politycznych zajmują hasła propagandowo - oświatowe — rozszerza się platforma sztuki plakatowej i wzbogaca nowym prądem o podłożu dy-daktyczncm i pedagogicznem.

(iorączkowa praca na wszystkich odcinkach społeczno - gospodarczycłi wpływa na niebywały rozkwit sztuki plakatowej, ilustracji do gazet i książek. Rozbudzonej w szerokich masach potrzebie czytelnictwa podołać nie może ani produkcja druków, ani zmobilizowana twórczość artystów. Rozkwit sztuki graficznej we wszystkich jej odmianach znamionuje ten okres wzmożoneq energji społecznej.

W poszukiwaniu zrozumiałego dla ma> języka obrazowego, uczą się najwybitniejsi artyści mowy tłumów, zbliżają się do życia masy robotniczo - włościańskiej i obserwując ją zbliska, w codziennej robocie, wzbogacają swe środki realistycznej ekspresji.

Proces przystosowywania się sztuki do nowego odbiorcy, do jego poziomu umysłowego, do jego potrzeb i życia całego to właśnie ewolucja formy w sztuce, jej

środków wyrażania się, to narastanie stopniowe tych sposobów ujmowania rzeczywistości i patrzenia na nią, której wyrazem jest metoda twórcza w samej swej istocie demokratyczna:

w

Socjalistyczny realizm.

Jeśli idzie o czysto zewnętrzny, iluzjo-uistyczny wyraz, to realizm sowiecki różni się niewiele od realizmu ubiegłego stulecia, zwłaszcza od romantycznego realizmu epoki Delacroix i Courbeta. Mu i tam fanatyczny kult prawdy, walka nieubłagana z zakłamaniem w treści i formie i z idealizacją rzeczywistości. Lecz na tern kończy się pokrewieństwo z realizmem hurżuazyjnym.

Społeczno - polityczny przewrót, który wysunął w* Sowietach na plan pierwszy klasę robotniczo - włościańską oraz gruntowna przebudowa struktury ekonomicznej w duchu kolektywizmu — oto te warunki, które decydować będą o różnicach między nowym a starym typem realizmu.

Co różnić musi realizm sowiecki od realizmu wszystkich epok. to odrzucenie całkowite kultu osobowości, wybujałego indywidualizmu, samotnictwa i oderwania od społeczności, to podkreślenie momentu solidarności i zbiorowości, wreszcie uświa-