8504862191

Analiza przychodów, kosztów, zatrudnienia i obciążenia pracą w laboratoriach Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego

System ochrony zdrowia w Polsce to zespół instytucji zapewniających opiekę zdrowotną ludności Polski, oparty na modelu ubezpieczeniowym. Zgodnie z artykułem 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każdy obywatel Polski ma prawo do ochrony zdrowia - niezależnie od sytuacji materialnej, a władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określają obecnie dwie ustawy: ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawa o zakładach opieki zdrowotnej. Interesariuszami całego systemu są oprócz Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia - świadczeniobiorcy i świadczeniodawcy. Źródłem finansowania systemu ochrony zdrowia jest obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, przekazywane miesięcznie poprzez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Obywatele obciążeni są składką ubezpieczeniową stanowiącą 9% dochodów osobistych, z czego 7,75% odliczane jest od podatku dochodowego, zaś 1,25% pokrywa ubezpieczony. Jednak od jakiegoś czasu powoli rośnie rola ubezpieczeń prywatnych, promowanych w szczególności w dużych firmach korporacyjnych. Część świadczeń wysokospecjalistycznych finansowane jest również bezpośrednio z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Od 2007 roku z budżetu państwa finansowane jest również w całości przedszpitalne ratownictwo medyczne (pogotowie ratunkowe).

Podstawowe cele i zadania systemu ochrony zdrowia to udzielanie świadczeń zdrowotnych, praktyczne nauczanie medycyny, prowadzenie badań naukowych oraz promocja zdrowia. Cele te realizowane są między innymi przez Uniwersytety Medyczne, w zakresie nauki, dydaktyki i promocji zdrowia oraz przez Szpitale Kliniczne w zakresie świadczeń zdrowotnych. Cały system opieki zdrowotnej od 1999 roku ulega wciąż bardzo głębokim przeobrażeniom. Wiele nowych ustaw regulujących cały system było podwaliną do zmian strukturalnych i przekształceń organizacyjnych. Głównymi ustawami są min.: Ustawy o Kasach Chorych, Narodowym Funduszu Ochrony Zdrowia, Zakładach Opieki Zdrowotnej, Zawodzie Lekarza, Diagnostyce Laboratoryjnej, Prawo farmaceutyczne. Liczba badań jaka przypada na jedno zlecenie w jednostkach POZ w Polsce to 4 badania, w szpitalu 11, natomiast w krajach „starej Unii” zlecenie w ramach medycyny rodzinnej obejmuje 11-12 testów. Oznacza to, że przy stałym wzroście wydatków na leki, wydatki NFZ na badania diagnostyczne są coraz niższe. Należy pamiętać, iż np. w Niemczech, mimo że wykonuje się większą liczbę badań, liczba pracowni diagnostycznych jest o połowę mniejsza.

Co do wielkości laboratoriów (według J. K. Kulpa) rynek możemy podzielić na laboratoria małe tzn. 1-3 pracowników fachowych i jest ich około 20 - 22 %, średnie od 4 -10 pracowników fachowych i stanowią ok. 30 - 32 %, duże od 11-24 pracowników fachowych to ok. 32 - 35% oraz bardzo duże tj. powyżej 25 pracowników fachowych, których jest ok. 10 -15% . Siły „fachowe”, to jednak niewielka liczba specjalistów (II stopień - 15-20%, I stopień - 30-34%, bez specjalizacji około 40-50%). Drugi podział jaki można przedstawić, świadczący o wielkości laboratoriów, to podział na laboratoria w szpitalach powiatowych wykonujących do 200 tys. badań, laboratoria w szpitalach miejskich do 600 tys. badań oraz laboratoria w szpitalach klinicznych, gdzie wykonuje się od 800 tys. do 2.200 tys. badań rocznie [9]. Świadczenia medyczne w zakresie diagnostyki laboratoryjnej nie są odrębnie kontraktowane, za wyjątkiem badań cytogenetycznych, prenatalnych i molekularnych.

Laboratoria diagnostyczne prowadzą swą działalność medyczną jako publiczne lub niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Z punktu widzenia prawa zaś prowadzą je w ramach państwowych jednostek organizacyjnych lub spółek prawa handlowego, a także cywilnego. Laboratoria publiczne, a tym bardziej prywatne prowadzą też świadomą politykę finansową opartą o planowanie budżetu z określeniem wielkości sprzedaży, kosztów oraz nadwyżki finansowej. Ze względu na spadek ilości badań zlecanych przez lekarzy pierwszego kontaktu, głównie w zakresie badań tzw. podstawowych (morfologia krwi i badania mikrobiologiczne) oraz w związku z pojawiającymi się tezami o wzroście finansowania diagno styki na etapie profilaktyki można oczekiwać, iż zwiększą si możliwości finansowania wszystkich usług z zakresu działa ności laboratoryjnej przez NFZ. Działania Ministerstwa Zdro wia, takie jak tworzenie koszyka świadczeń uwzględniając diagnostykę laboratoryjną i rozporządzenie o akredytac laboratoriów mogą wskazywać również na planowanie od rębnego finansowania wszystkich usług laboratoryjnych. Jes to tendencja korzystna, która w rezultacie powinna poprawić profilaktykę zdrowotną, wspomagać proces terapeutyczny i przyspieszać wykrywalnie chorób.

Optymalizacja działalności organizacyjno-ekonomicznej laboratorium w świetle tych planów powinna być kluczowym elementem ich misji i wizji. [1,10]. Znajomość wszystkich elementów działalności diagnostyki laboratoryjnej kierownictwu szpitala pomaga w podejmowaniu strategicznych decyzji dotyczących możliwości zachowania diagnostyki w dotychczasowej w strukturze lub outsourcingu, optymalizacji zachodzących procesów lub rozważania różnych form prywatyzacji laboratorium. [4]

Struktura organizacyjna laboratorium i miejsca powstawania kosztów

W obrębie Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Laboratoryjnej (UCML) zdefiniowano poszczególne miejsca powstawania kosztów (MPK) powiązane z poszczególnymi laboratoriami i biurem kierownika jednostki. Szczegółowy schemat przedstawiono na rycinie 1 w formie schematu macierzowego. Na schemacie przedstawiono poszczególne miejsca powstawania kosztów oraz udział kierownika i jego zastępców w pełnieniu funkcji zarządczych oraz kontrolnych w poszczególnych laboratoriach. Kierownik UCML zarządza wszystkimi jednostkami, sprawuje nadzór merytoryczny i finansowy. Natomiast z-ca kierownika ds. ekonomicznych odpowiada za gospodarkę materiałową i finansową z szczególnym

422