Głównym warunkiem samodzielności uczniów w procesie kształcenia jest poznanie przez nich podstawowych metod uczenia się, metod pracy umysłowej i zasad jej organizacji. Nauczyciel winien zapoznawać uczniów z metodami uczenia się, wskazywać im najlepszą drogę do ich własnego, aktywnego i samodzielnego uczenia się. Szkołę, która wspomaga rozwój „orientacji na cel uczenia się”, możemy nazwać miejscem uczenia się [G. Mietzel, 2002, s. 37]. Uczeń musi sam podjąć trud uczenia się, a nauczyciel winien przede wszystkim wspierać jego samodzielny wysiłek. Współczesna szkoła, aby sprostać wymaganiom szybko zmieniającego się świata, musi wdrożyć wychowanków do samodzielnego, innowacyjnego i alternatywnego, słowem - do ustawicznego uczenia się.
Celem uczenia się ucznia, jak się uczyć, jest nabywanie kompetencji do świadomego planowania, organizowania, kontrolowania i oceniania własnego uczenia się zgodnie z własnymi możliwościami umysłowymi. Kompetencje w postaci wiedzy o sposobach, metodach, mechanizmach i uwarunkowaniach własnego uczenia się uczeń musi zdobyć w toku racjonalnego procesu kształcenia.
Nauczanie w edukacji szkolnej
Nauczanie zachodzi w różnorodnych formach, zarówno w naturalnych warunkach życiowych jednostki, na przykład w rodzinie, jak i w specjalnie do tego powołanych instytucjach, jaką jest przede wszystkim szkoła. Szkoła jest jednym z ważnych miejsc nabywania określonych kompetencji społecznych. Nauczanie można krótko zdefiniować jako instytucjonalne} czynność podmiotu wykonywaną w celu ułatwienia innemu podmiotowi zdobycia pewnego rodzaju kompetencji (na przykład wiedzy, zrozumienia, umiejętności i tak dalej) [M. Uljens, 2006, s. 120].
Nauczanie szkolne - w odróżnieniu od czynności okazjonalnych, intuicyjnych, przypadkowych i jednorazowych - jest zawsze działalnością systematyczną, planową i długotrwałą, polegającą na bezpośrednim organizowaniu przez nauczyciela uczenia i kierowania uczeniem się uczniów.
Nauczanie szkolne jest intencjonalną czynnością nauczyciela, wykonywaną w celu ułatwienia uczniowi zdobycia pewnego rodzaju kompetencji (wiedzy, zrozumienia, umiejętności itp.). Nauczanie jest działalnością intencjonalną - pisze W. Okoń - znaczy to, że jego intencją jest wywołanie uczenia
17