TEORETYCZNE PODSTAWY RYNKU PRACY
wywodzące się z (neo)klasycznej szkoły ekonomii uwypuklają dwa podstawowe problemy badawcze:
(1) zachowań człowieka,
(2) funkcjonowania iynku pracy.
W oparciu o założenia (neo)klasycznej teorii ekonomii, wyjaśnianie procesów i prawidłowości występujących na rynku pracy prowadzone jest przy wykorzystaniu modelu konkurencyjnego rynku pracy, którego schemat prezentują D.R.Kamerschen, R.B.McKenzie i D.Nardinelli (1993, s.670-688):
(a) człowiek zachowuje się jak „homo oeconomicus", czyli jednostka działająca zgodnie z założeniem maksymalizacji swojego poziomu egzystencji,
(b) jednostka ludzka posiada zdolność do racjonalnych wyborów, zapewniających jej optymalność działania,
(c) zachowania człowieka są uwarunkowane jego uczestnictwem we wtórnych grupach społecznych, wśród których najistotniejsze znaczenie posiada rodzina. Potrzeby i budżet rodzinny stanowią podstawowy czynnik kształtujący podaż pracy,
(d) na rynku panuje pełna swoboda nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy,
(e) istnieje nieograniczony dostęp do pełnej informacji o wolnych miejscach pracy, warunkach jej wykonywania i płacach oraz zasobach pracy (liczbie osób o określonych kwalifikacjach, zdolnych do pracy i chętnych do jej podjęcia na danym terenie),
(f) relacje między zapotrzebowaniem na pracowników o określonych kwalifikacjach, a liczbą kandydatów na określone stanowiska pracy są sterowane za pomocą wysokości płacy w granicach ustawowego minimum płac dla określonego rodzaju pracy,
(g) zmiany poziomu i relacji płac regulują swobodny przepływ w pełni mobilnych pracowników, co doprowadza do równoważenia się podaży i popytu na pracę,
(h) rywalizacja między pracownikami o pozyskanie miejsc pracy oraz między zakładami o pozyskanie pracowników odbywa się zgodnie z ogólnie przyjętymi i akceptowanymi regułami postępowania.
Wyeksponowanie problematyki motywacji i zachowań człowieka nie oznacza wcale zepchnięcia na dalszy plan zagadnień mechanizmu działania rynku pracy. Podejście takie podkreśla jedynie podmiotowość towaru jaki występuje na tym rynku - tj. pracy ludzkiej. Fakt ten, jak zauważają M.M.Fischer i P.Nijkamp (1987a) posiada
Opracował: prof WSNHiD dr hab. Paweł Churski