8658359377

448 Adam Jelonek

ność osadnicza oraz poważne zmniejszenie udziału grupy poprodukcyjnej na korzyść dwu pozostałych. Odpłynęła bowiem ludność niemiecka z dużym udziałem grupy najstarszej. W Ziemi Lubuskiej i w części woj. szczecińskiego notujemy ubytki grupy produkcyjnej w porównaniu ze stanem z lutego 1946 r. Na ziemiach tych obserwujemy przeniesienie się ciężaru z grupy produkcyjnej na przedprodukcyjną i w przybliżeniu możemy stwierdzić, że ubytki udziału grupy produkcyjnej odpowiadają co do wielkości przyrostom w grupie przedprodukcyjnej. Z ziem dawnych woj. poznańskie wykazuje niewielkie, bo dochodzące do 2% ubytki, co należy tłumaczyć emigracją przy małym przyroście naturalnym. Nadwyżki wykazuje natomiast pow. krakowski, co ma zapewnie zdwiązek z budową przemysłu, a zwłaszcza Nowej Huty. Pow. leski w woj. rzeszowskim wykazuje przyrost o 5,2°/o, co wynika z akcji osadniczej na gospodarstwach po-ukraińskich. Pewien wpływ mogą mieć również niedostatki spisu z 1946 r. na tych terenach. Na pozostałym obszarze Polski obserwujemy w wielu powiatach niewielki od 1 do 3°/o przyrost grupy produkcyjnej, który należy tłumaczyć powiększeniem się tej grupy na skutek postarzania ludności.

c)    Zmiany w grupie wieku 60 i więcej lat. Mapa różnic tej grupy wskazuje w sposób jasny, że największe przemiany dokonały się na Dolnym Śląsku, Pomorzu i Mazurach. W tych regionach w r. 1946 koncentrowała się pozostała jeszcze ludność niemiecka. Na skutek repatriacji tej ludności z terenu Polski pozostała w wymienionych regionach ludność osadnicza młoda z nieliczną grupą poprodukcyjną, stąd też wynikają ubytki bardzo wielkie dochodzące w skrajnych przypadkach do 9,8% w woj. wrocławskim, 12,4% w woj. szczecińskim i 7,3% w woj. olsztyńskim. Różnic w udziale grupy poprodukcyjnej nie notujemy na Opolszczyźnie, w poważnej mierze zamieszkałej przez ludność autochtoniczną, oraz w Ziemi Lubuskiej skąd ludność niemiecka odpłynęła wcześniej.

d)    Zmiany w miastach wydzielonych. W latach spisów ilość miast wydzielonych ¹ była różna. W 1946 r. wraz z Warszawą i Łodzią było ich 26, a w 1950 r. już 51. Przy porównaniu brakło podstaw dla 25 nowo wydzielonych miast. Musimy zatem ograniczyć się do miast, które figurowały w obydwu spisach ².

W strukturze płci miast wydzielonych zaszły takie same zmiany jak w całym kraju, to znaczy podniósł się procentowy udział mężczyzn w stosunku do ogółu mieszkańców. W miastach ziem dawnych przyrost był niewielki, natomiast w większości miast Ziem Odzyskanych przyrost wynosił od 5—7%. W Warszawie wzrost udziału mężczyzn wyniósł 3,5%, w Łodzi 1,5%, w Krakowie 2,7%,a we Wrocławiu 7,3%.

W strukturze wieku ludności miast zaszły również zmiany. Powszechny jest wzrost grupy przedprodukcyjnej, zwłaszcza w miastach Ziem Odzyskanych. Wyjątek stanowią jedynie dwa miasta: Zabrze, w którym grupa

1

Tzw. miasta wydzielone, czyli miasta-powiaty miejskie są to przeważnie miasta o ludności ponad 25 tys. mieszkańców. Ludność tych miast nie jest włączana do ludności otaczających je powiatów.

2

W publikacjach GUS liczba miast wydzielonych jest wyższa, gdyż materiały spisowe opracowywane bvły według podziału administracyjnego obowiązującego w r. 1951.