8658359586

Monika Krajewska

Acta Lemiana

Każdy, kto weźmie do ręki specjalne wydanie „Acta Polonica Monashiensis”, poświęcone osobie i twórczości Stanisława Lema, zetknie się ze specjalistami reprezentującymi różne gałęzie nauki. Głos w Lemowej sprawie zabrali zarówno poloniści (m.in. Stanisław Bereś, Tatiana Hajder, Sergiej Jakowenko, Piotr Krywak, Antoni Smuszkiewicz, Andrzej Słojf, Wojciech Kajtoch), jak i anglista (Franz Rotlensteiner), germanista (Jacek Rzeszotnik), ekonomista i projektant systemów komputerowych (l^ch Keller) oraz programista, informatyk i dziennikarz (Władimir Bońsow). Słowo wstępne napisała redaktor naczelna „Acta Polonica.. ” — Lila Zamowska, wykładająca literaturę polską i rosyjską na Uniwersytecie Monasha w Melbourne

Książka niewątpliwie przybliża czytelnikowi problemy dotyczące pisarstwa Stanisława Lema oraz literatury jemu poświęconej. Szczególnie interesujący jest Przegląd ważniejszych opracowań na temat twórczości Lema (Keview of the Major Studies of Lem's Authorship), sporządzony przez Lecha Kellera. Mimo iż - jak podkreśla autor - Stanisław Lem jest najbardziej znanym na świecie współczesnym polskim pisarzem, to do tej pory nie ukazała się żadna całościowa monografia jego twórczości. Najbliższa jej jest książka Jerzego Jarzębskiego Przypadek i ład. 0 twórczości Stanisława Lema, niestety w całości dostępna jedynie w języku niemieckim (Zujfal and Ordnung). Inne prace są bądź zbyt lakoniczne (Stanisław Lem E. Balcerzak, Stanisław Lem Piotra Krywaka, opracowanie Antoniego Smuszkie-wicza pod tym samym tytułem oraz skrytykowana za błędną analizę książka Ryszarda Handkego Ze Stanisławem Lemem na szlakach fantastyki naukowej), bądź dotyczą tylko wybranych aspektów twórczości pisarza (Dyskusje ze Stanisławem Lemem M. Szpa-kowskiej oraz prace Andrzeja Stoffa: Powieści fantastyczno-naukowe Stanisława Lema czy Lem i inni). Autor prezentuje ciekawą antologię artykułów, które ukazały się poza granicami Polski (Lem w oczach krytyki światowej pod red. Jerzego Jarzębskiego), jak również pracę powstałą na gruncie języka czeskiego oraz książki anglo- i niemieckojęzyczne.

Podczas lektury Act czytelnik poznaje też bliżej powieść Solaris-, temu dziełu, wyróżniającemu się w dorobku Lema i całej klasyce science fiction, poświęcone są trzy artykuły. Stanisław Bereś w opracowaniu 0 •Solaris» Stanisława Lema przybliżył problematykę tej psychologiczno-filozoficzno-przy-godowej powieści, będącej - jak podkreślił - sygnałem ewolucji pisarza, odchodzącego od optymistycznej wizji eksploracji kosmosu.

Wojciech Kajtoch w swym Wstępie do «Solaris• podnosi interesujące zagadnienie niebezpieczeństw, na jakie narażona jest powieść podczas lekcji języka polskiego - w czasie szkolnego omawiania utworu łatwo bowiem o powierzchowność interpretacyjną, ignorującą złożoność wielowarstwowego w swej wymowie dzieła. Dlatego autor zwraca uwagę na tło powstania Solaris, problematykę oraz możliwości odczytania.

Władimir Borisow (Czas okrutnych cudów) przedstawia ciekawe informacje na temat przekładów powieści na język rosyjski, cięć cenzorskich, różnic w odbiorze oraz recepcji dzieła w byłym Związku Radzieckim i obecnej Rosji (od bardzo krytycznych uwag po spektrum pozytywnych reakcji). Solaris Stanisława Lema, jak dowodzi rosyjski badacz, żyje nie tylko w czytelniczych umysłach, ale także w książkach innych pisarzy, choćby A B. Stru-gackich, J. Burkina, czy też A. Koriepanowa, który za-