page0408

40 6 PLATON.

butwieją po bibliotekach, a Fedona dziś jeszcze każdy chętnie bierze do ręki. Bo też tamte po większej części zawierają same uczone poszukiwania, ten wprowadza nas pomiędzy ludzi żywych. Zebrali się uczniowie, aby osłodzić mistrzowi ostatnie chwile przed śmiercią. Rozstanie się na zawsze jest aktem tak uroczystym, że nawet pospolite stosunki i codzienne otoczenie przybierają wtedy jakieś pozory idealne, cóż dopiero cela więzienna, w której umiera niewinny. A ieżeli on nadto wielkim filozofem i w obliczu wieczności okazuje sie takim, jakim znali go uczniowie przez życie całe, spragnionym śmierci i zdążającym do Bóstwa, musi na nich osobistość jego potężna i nadzieje niezłomne, z któremi rzuca świat ten doczesny, zrobić wrażenie skuteczniejsze od najuczeńszych argumentów. Dobrze jest przypomnieć to, abyśmy nie szukali znaczenia Fedona w samem dowodzeniu nieśmiertelności duszy. Mogłoby okazać się slabem wobec krytyki naukowej, a pozostanie jednak nietkniętem przekonanie osobiste mędrca. Taki dowód najsilniejszy, bo oparty na długiem życiu cnotliwem i pogodnej śmierci męczeńskiej.

Chociaż Fedon dużo poświęca miejsca uzasadnieniu prawdy, że dusza ludzka zginąć nie może, jednak wedle stałego zwyczaju Platon jeszcze kilka innych kwestyj rozwija, bynajmniej nie podrzędnych, a choć mniej zajmują przestrzeni, decydują przecież o charakterze całości i jej znaczeniu ogólno ludzkiem. Jest nasam-przód wspomnienie o tern, co zaszło, służące za tło artystyczne do rozmowy ^x). Pod tym względem Platon jest mistrzem skończonym i poznaliśmy niejedną sceneryę, która nawet odłączona od dialogu byłaby zajmującym szkicem społeczno-obyczajowym. Jednakże tak zwane »ramy« Fedona są czemś więcej niż zwykła dekoracya, one mają wartość pierwszorzędną jako jedyne sprawozdanie, które

Fedona. Bardzo jasny pogląd na poblemy psychologiczne tego dialogu znajduje się w wyd. angiel. A r ch e r-H i n d ’ a, the Phaedo of Plato. London 1883 pp. i—38 Także w przypiskach pod tekstem i w dodatkach można znaleść niejedną uwagę dobrą o szczegółach filozofii platońskiej.

Oprócz wspomnianych już często prac Bonitz a i Horn’a, zasługuje na uwagę Gustawa Glogau, Gedanketigang von Platons Phaedon w Archiv fur Gesch. der Pkilos VII p. i—27. Kilka innych prac, zajmujących się kwestyą nieśmiertelności w Fedonie, podamy później.

*) Umieszczone na początku dialogu (p. 57—60 b) i na końcu (p. 115—118).

http://rcin.org.pl