8658359857

8a Psychologia

ce poszczególne haki. Obrazki na przeźroczach stanowią jedynie punkt wyjścia do utworzenia indywidualnych wyobrażeń haków. Obraz haka, którym się posługujemy, powinien być barwny, wyrazisty, dynamiczny i zmieniać się w zależności od jego zastosowania. Gdy już zapamiętamy w ściśle określonej kolejności nasze haki - jest to bardzo ważne, gdyż raz przyswojone będą nam służyć przez cale życie - możemy zacząć je wykorzystywać. Do kolejnych haków „dołączamy¹’ potrzebne nam informacje, kojarząc wyobrażenia przedmiotów z poszczególnymi hakami. Są zatem przydatne, gdy chcemy zapamiętać informacje w ściśle określonej kolejności.

Aby wyobrażenia i asocjacje były trwale pamiętane, powinniśmy stosować się do następujących reguł: posługiwać się wyobraźnią wzrokowy (kształty, kolory) i słuchową, a także, choć nieco rzadziej, węchową i smakową; zmieniać wielkość wyobrażanych sobie elementów (pomniejszajmy np. słonia do wielkości człowieka, powiększajmy piłkę do rozmiarów domu); wyobrażenia powinny być dynamiczne, oryginalne, zabawne.

Haki można stosować wielokrotnie. Przez niektórych autorów porównywane są do szafy z wieszakami - pozostają one wciąż te same, ale można na nich zawieszać różne rzeczy. Tak więc zapamiętując kolejną listę słów doczepiamy do haków-wicszaków nowe dane, a stare informacje „znikają" z nich, zacierają się w pamięci i nie przeszkadzają nam w zapamiętaniu kolejnych informacji.

ŁAŃCUSZEK

Polega na wiązaniu ze sobą kolejnych elementów do zapamiętania, z których każdy funkcjonuje jak ogniwo w łańcuszku, tj. łączy się z poprzednim oraz następującym po nim elementem. Przy stosowaniu tej metody, podobnie jak w mnemotechnice haków, porządkujemy materiał do zapamiętania, posługując się wyobraźnią. Jeśli chcemy zapamiętać taki zestaw dziesięciu stów': samolot, balkon, cegła, wiadro, las, fortepian, butelka, komin, byk, firana, musimy sobie wyobrazić następującą sekwencję wydarzeń: widzimy na niebie lecący samolot, który nagle staje w płomieniach i spada na ziemię, zahaczając przy tym o balkon jakiegoś domu; balkon wali się w dól i po chwili widzimy na ulicy tylko rozsypane cegły,

które pewien przechodzień zbiera do wiadra; wtem z wiadra, spomiędzy cegieł wyrastać zaczyna drzewo, potem drugie i oto znajdujemy się już w lesie, w którym słychać dźwięki fortepianu; patrzymy, a pośród drzew jakiś mężczyzna gra na fortepianie i popija z butelki; po chwili zamaszystym ruchem rzuca pustą butelkę za siebie, która tłukąc się wpada do komina; z komina wychodzi potężny ryczący byk z przewieszoną przez łeb powiewającą na wietrze delikatną białą firanką. Po utworzeniu takiej historyjki sięgamy pamięcią do pierwszego naszego słowa i odtwarzamy zapamiętane w łańcuszku wyrazy. Można w ten sposób zapamiętać nawet dość długie sekwencje o ile posługujemy się wyobraźnią i stosujemy się do zasad dobrego zapamiętywania. Niedoskonałością łańcuszka w porównaniu z metodą haków jest to, że nie można tu natychmiast podać numeru porządkowego danej pozycji, zaś niewątpliwą zaletę stanowi możliwość przyswojenia sobie od razu kilku sekwencji bez obawy, że pomieszają się ze sobą. Nie stosujemy tu jednak zewnętrznych wskazówek, jakimi są haki, lecz wiążemy ze sobą nawzajem kolejne elementy do zapamiętania. Badania przeprowadzone przeze mnie wśród dzieci (wiek 10-14 lat) uczęszczających na zajęcia doskonalenia pamięci potwierdziły skuteczność obu metod.

Jako rodzice i wychowawcy powinniśmy pamiętać o tym, że dziecko przejawiające szczególne trudności w nauce jest jednostką, której problemy wynikają najczęściej z sytuacji rodzinnej, konfliktów emocjonalnych lub braku poczucia bezpieczeństwa. To one utrudniają lub uniemożliwiają systematyczną naukę przedmiotów szkolnych. Bez wątpienia motywacja przesądza o tym, jak wiele i jak dobrze możemy się nauczyć. Dlatego też osoby zainteresowane usprawnieniem własnej pamięci oraz pracujące z dziećmi mającymi trudności w nauce szkolnej zachęcam do skorzystania z pomocy i programów proponowanych przez wyspecjalizowane instytucje. Jakkolwiek skuteczność przyswajania, dobór strategii i metod zależą od naszych rozwojowych i indywidualnych właściwości, to poznanie zasad umożliwiających sprawne zapamiętywanie dotyczy każdego, kto pragnie łatwiej, szybciej i skuteczniej pracować czy uczyć się.

Anna Rozmus