3784496451

14 Teresa Słaby

punkt wyjścia do przemyśleń na temat powolnego, ale konsekwentnego ograniczania apetytu na posiadanie kolejnych, często niepotrzebnych dóbr materialnych.

Rozstrzygnięcie rozumienia charakteru, jaki pełni jakość życia w analizach empirycznych, ma decydujące znaczenie. Rozważania będą poparte przykładem zaczerpniętym z coraz bogatszej literatury przedmiotu dotyczącej nowego zadania, które zaczyna spełniać jakość życia.

Inspiracją do szerszych rozważań o roli jakości życia w analizach zmian społecznych zachodzących współcześnie są dyskusje związane z podważaniem dotychczasowych ustaleń, że najlepszym wskaźnikiem poprawy życia ludności jest produkt krajowy brutto. Drugie Europejskie Badanie Jakości Życia (EQLS), organizowane przez Eurofound, podkreśla znaczenie subiektywnego samopoczucia jako „zewnętrznej kontroli wskaźników ekonomicznych”. W takim ujęciu jakość życia pełni funkcję miernika, jeśli nie zastępczego dla PKB, to komplementarnego w ocenach sytuacji gospodarczo-społecznej.

Dyskusje te miały dotychczas charakter nieudokumentowany empirycznie, aczkolwiek zaczynają pojawiać się pierwsze prace typu modelowego określające wpływ zadowolenia z życia na dynamizm zawodowy i materialny w przyszłości¹.

Definicja jakości życia

Jakość życia jest przedmiotem badań przedstawicieli wielu nauk, począwszy od lekarzy i psychologów, aż po socjologów, ekonomistów i polityków, co pozwala określić charakter tej kategorii jako interdyscyplinarny. Jest pojęciem powszechnie używanym do oceny społecznych efektów stanu gospodarki oraz stopnia zaspokojenia potrzeb ludności, ale jest zbyt często używane zamiennie przez media przy opisie zmian warunków życia ludności, które należy uznać za podstawowy czynnik warunkujący jakość życia.

Termin ten jest konstruktem społecznym związanym z teorią potrzeb człowieka, a obecnie także z teorią wyboru konsumenta. Jakość życia jest zależna od styku wielu sfer życia człowieka, w tym - co należy podkreślić w szczególności - od psychiki człowieka. Jest zatem zmienna, jednak dzięki wielu rozpoznaniom empirycznym mniej niejednoznaczna niż pojęcie godności życia².

Oba wymienione pojęcia - „jakość życia” oraz „godność życia” - wchodzą w skład tetrady następujących składowych: warunki życia->poziom życia->jakość życia->godność życia, wzajemnie warunkujących się w końcowej ocenie i tworzących w prezentowanej kolejności związek przyczynowo-skutkowy.

1

   J.-E. De Neve, A.J. Oswald, Estimating the influence oflife satisfaction and positive affect on later income using sibling fixed-effects, CES Ifo Working Paper No. 4008, Category 13, „Behavioural Economics” November 2012, s. 5.

2

   L. Kołakowski, Po co nam pojęcie sprawiedliwości społecznej?, w: Moje słuszne poglądy na wszystko, Znak, Kraków 2011, s. 189.