8729580906

Leczenie protetyczne starszych osób wiąże się z wieloma trudnościami. Przyczynia się do nich obniżenie zdolności adaptacyjnych, między innymi ze względu na pogarszający się stan podłoża protetycznego (zaniki wyrostków zębodołowych i błony śluzowej, zmniejszenie się liczby kubków smakowych), niektóre choroby i stany emocjonalne zmniejszające tolerancję tkanek na uzupełnienia oraz wpływ pewnych leków (1, 7, 8, 11, 14, 15).

Należy dążyć do jak najdokładniejszego zrozumienia problemów protetycznych z jakimi boryka się osoba starsza, do zwiększenia jej motywacji do leczenia, sprostowania nieprawidłowych poglądów

0    leczeniu protetycznym, uzgodnienia sposobu i celu leczenia. Tylko wówczas niesiona pomoc może być pełna i skuteczna, a wyniki leczenia satysfakcjonujące zarówno dla lekarzajak i pacjenta (18).

Celem pracy

1.    Zbadanie stanu uzupełnień protetycznych użytkowanych przez pensj onariuszy Domów Pomocy Społecznej.

2.    Określenie ich głównych problemów protetycznych.

3.    Określenie zapotrzebowania na leczenie protetyczne.

Materiał i metodyka

Pracę oparto na materiale badawczym 135 pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej w Szczecinie

1    jego okolicach. 98 seniorów zbadano w DPS Dom Kombatanta przy ulicy Kruczej w Szczecinie, 25 w DPS w Dębcach i 12 w DPS w Nowym Czarnowie. Badanie każdego pacjenta było jednorazowe, dobrowolne i składało się z wywiadu ogólnego, badania klinicznego zewnątrzustnego, badania stanu posiadanych uzupełnień protetycznych i szczegółowego wywiadu stomatologicznego. Stan uzupełnień protetycznych oceniano na podstawie badania klinicznego oraz wywiadu dotyczącego użytkowania uzupełnienia. Klasyfikowano go w oparciu o skalę oceny stanu i przydatności uzupełnień protetycznych według Malejewskiej i Graf (20). Typ podłoża u pacjentów bezzębnych określano w oparciu o klasyfikację Supple.

Analizę statystyczną uzyskanych wyników przeprowadzono w oparciu o test niezależności Chi² dla tablic wielodzielczych oraz test dokładny Fishera w przypadku grup o liczebności mniejszych, bądź równych 50 osób.

Wyniki i omówienie

Zbadano 135 osób. Średnia wieku badanych wyniosła 76 lat. Większość stanowiły kobiety (68,15%). Mężczyzn było ponad dwukrotnie mniej (31,85%).

Większość badanych posiadała własne uzębienie (80,00%), jednakże odsetek ludzi bezzębnych był znaczący i wyniósł 20,00%.

Wśród ludzi bezzębnych zbadano typ podłoża protetycznego. Okazało się, że nie było ani jednej osoby o idealnym podłożu jamy ustnej (typ I) oraz o podłożu zanikłym rozwięzłym (typ IV). Występowały jedynie podłoża zanikłe twarde, czyli typ II (74,51%) oraz zanikłe miękkie, czyli typ III (25,49%).

Większość badanych była użytkownikami ruchomych uzupełnień protetycznych. Uzupełnienia stałe w postaci koron i mostów stanowiły niewielki odsetek i w pracy tej nie zostały uwzględnione. Przeważały osiadające uzupełnienia częściowe. Było ich najwięcej zarówno dla szczęki (66,40%)jak i dla żuchwy (67,23%). W dalszej kolejności użytkowane były protezy całkowite (w szczęce 31,2% w żuchwie 29,41%). Najrzadziej seniorzy posiadali protezy szkieletowe. Uzupełnień tego rodzaju było 2,40% dla szczęki i 3,36% dla żuchwy (tab. I). Czas użytkowania ruchomych uzupełnień protetycznych podano w trzech przedziałach czasowych. Bardzo licznie reprezentowana była grupa osób użytkujących uzupełnienia protetyczne dłużej niż 10 lat. W szczęce takie protezy posiadało 25,60% badanych, a w żuchwie 26,05%. Najczęściej uzupełnienia w szczęce użytkowano przez 6-10 lat (37,60%), a w żuchwie do 5 lat (38,65%) (tab. II).

Badając stan i przydatność uzupełnień protetycznych ustalono, że zarówno w odniesieniu do uzupełnień w szczęce jak i w żuchwie dominował stopień czwarty - zły (uzupełnienia górne - 47,20%, dolne - 48,74%). Stosunkowo duży był procent uzupełnień, które oceniono jako bardzo dobre - dla protez górnych i dolnych po 16,80%. Stopień dobry wystąpił w przypadku 19,20% uzupełnień w szczę-

306 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA. 2006. LVI. 4