8812711293

V. Cele kształcenia i ich operacjonalizacja

(opracowała Elżbieta Czerwonka)

Według Tadeusza Tomaszewskiego, twórcy świetnej szkoły naukowej pod nazwą „psychologia czynności", czynnośćto wszelki proces ukierunkowany na wynik, a dokładniej -„proces ukierunkowany na osiągnięcie wyniku, o strukturze kształtującej się stosownie do warunków, tak że możliwość osiągnięcia wyniku zostaje utrzymana" (1963 s. 139). Ta rozwinięta definicja wymaga objaśnienia: Czynność jest celowym zachowaniem się człowieka. Jest ukierunkowana na wynik i aktywnie regulowana przezpodmiottej czynności, to jest przez jej wykonawcę.

Większość czynności możemy podzielić na składowe czynności proste lub włączyć je do rozbudowanej czynności złożonej. Poziom szczegółowości analizy zależy od celów, którym ona służy i od stopnia opanowania tej czynności przez jej wykonawcę.

Na przebieg czynności oddziałują różnorodne warunki zewnętrzne i wewnętrzne, w tym głównie jej środowisko materialne oraz struktura organizmu człowieka wykonującego daną czynność.

Świadomość wykonywania czynności zależy od charakteru i stopnia złożoności tej czynności oraz od wyćwiczenia podmiotu.

W każdym przypadku wynik czynności, to jest „końcowy stan, do którego ona zmierza" (tamże s. 113) stanowi ojej wartości i charakterze. Oprócz wyniku, czynność przynosi skutki uboczne, które mogą być ważne dla jej podmiotu.

Kształtowanie się struktury czynności stosownie do uwf/wAwpolega na wprowadzaniu nowej kolejności i koordynacji czynności składowych. Gdy osiągnięcie wyniku czynności bez zmiany jej typowej struktury jest niemożliwe, mówimy o sytuacji trudnej^tamże-s. 124-139).

Cele nauczania:

>    opisują zamierzone właściwości ucznia,

>    są formułowane wcześniej niż treść nauczania; są pierwotne wobec tej treści,

>    ich określenie pozwala na kontrolę tejtreści,

>    każdy element treści powinien służyć określonemu celowi,

>    mają charakter „uczniowski" ( każda opanowana czynność wiąże się z ogólną zmianą w uczniu)

Cele nauczania ogólne - kierunki dążeń pedagogicznych.

Cele operacyjne - zamierzone osiągnięcia uczniów.

Strategia Lizbońska

Cele strategiczne, które mają osiągnąć systemy edukacyjne państw członkowskich UE do 2010 roku:

•    Poprawa jakości i efektywności systemów edukacji w UE

•    Ułatwienie powszechnego dostępu do systemów edukacji

•    Otwarcie systemów edukacji na środowisko i świat

13