9003499595

nipulatywno-użytkowy”. W perspektywie bycia-w-świecie byt jest dany nietematycznie: „W obrębie niniejszej analizy zakłada się jako byt przedtematyczny to, co się pokazuje w uwikłanym otoczeniu (umweltlichen) zatroskaniu. Ten byt nie jest przy tym przedmiotem teoretycznego poznawania 'świata', lecz czymś używanym, wytwarzanym itp. Jako tak spotykany, ów byt wkracza w sposób przedtematyczny w pole widzenia 'poznawania', które jako fenomenologiczne spogląda źródłowo na bycie i od strony tej tematyzacji bycia współtematyzuje aktualny byt”. Takie „zatroskanie” jest już antycypowane w każdym odniesieniu się Dasein do bytu jako do przedmiotu. Błędem jest, zdaniem Heideggera, ujmować pierwotne odniesienie Dasein wobec otoczenia jako odniesienie do rzeczy (res), choć nasz sposób myślenia być może skłania nas do tego („nazywając rzeczy bytem 'danym najpierw', popełniamy ontologiczny błąd, choć ontycznie uważamy ina-

R9

czej. Pozostaje niejasne, co właściwie uważamy” ). Byt, spotykany w tej perspektywie, nazywa autor Bycia i czasu, „narzędziem”. Wskazuje jednocześnie, że byty jako „narzędzia” nigdy nie są dane jako osobne, lecz zawsze już a priori stanowią pewną sieć powiązań⁸³, założoną już, przy każdym refleksyjnym i świadomym zwróceniu się ku bytowi. Natomiast „poręcznością” nazywa Heidegger sposób bycia narzędzia oraz to, że jest ono właśnie jako takie dane. Ten sposób dania, którego istotą jest działanie, odróżnia autor od poznania teoretycznego i przedmiotowego, dla którego istotne jest badanie i metoda⁸⁴. Obecność pod postacią „przed-miotu” nie jest dla Heideggera „pod ręką”, lecz „przed-ręką”, wymaga bowiem dystansu do obserwatora⁸⁵. Inaczej mówiąc, odnosimy się do przedmiotów jak do narzędzi, służących do realizacji określonych celów, zawsze z perspektywy praktyki życia, ponieważ rozumieć coś, to móc odnieść to coś do swego życia i jego sensu lub celu. Rozumieć coś, to pojąć to coś jako narzędzie, tj. jako np. stół, piłę, nóż, itp⁸⁶.

Ten związek rozmienia i działania jest niezwykle istotny dla podejścia hermeneutycz-nego, które wychodzi z założenia, tak jak w przypadku Gadamera, że bycie-w-świecie jest najbardziej pierwotnym podłożem odniesienia człowieka do rzeczywistości i stanowi podstawową kategorię, od której powinno wyjść każde doświadczenia hermeneutyczne.

⁸¹    Ibidem, s. 95.

⁸²    Ibidem, s. 96.

⁸³    Ibidem, s. 97.

⁸⁴    Ibidem, s. 99.

⁸⁵    Ibidem, s. 98, 99.

⁸⁶    Ibidem, s. 224

36