9003499638

bie”. Przypomnijmy, że w dialogu bardziej niż wynik liczył się sam przebieg dialogu. Jego funkcja terapeutyczna polega na tym, że jest on przygotowaniem do konwersji, czyli wewnętrznego zwrotu, który powinien dokonać się w umyśle i życiu uczestnika dialogu. Jak podkreśla Kleszcz, filozofia w takim ujęciu powinna prowadzić do przekształcenia widzenia świata i metamorfozy osobowości²⁰⁴. W odniesieniu do filozofii praktycznej a szczególnie do pożytku, jaki można wynieść z filozofii, bliższa filozofii hermeneutycz-nej jest z pewnością ta właśnie postawa dialogu i bezpośredniej rozmowy niż tworzenie niezmiennych reguł i norm etycznych²⁰⁵.

Już Heidegger wskazuje w Byciu i czasie na dystans w stosunku do etyki normatywnej oraz w stosunku do anonimowości pewnych struktur regulujących życie społeczne, podkreślając wagę tego, co ma charakter indywidualny: trwogi i życia autentycznego

Natomiast Gadamer w kilku miejscach podkreśla, że doświadczenie hermeneutyczne jest przede wszystkim samopoznaniem. Stoi ono w opozycji do poznania empirycznego i nie wyczerpuje się tylko w wytyczaniu metodologicznych ram humanistyce. Polegać ma ono raczej na kreowaniu pewnego całościowego ujęcia świata, na tym by samemu trudzić się nadawaniem określonego kształtu istnieniu, ale także własnemu istnieniu²⁰⁷. Doświadczenie hermeneutyczne, jako uświadomienie własnej skończoności a także jako samopoznanie, okazuje się być czymś nieprzyjemnym czy nawet bolesnym, gdyż wytrąca nas z dotychczasowej perspektywy świata; jest stanem negatywnym, ponieważ zmusza do zakwestionowania żywionych do tej pory poglądów. Jest to sytuacja „swoistego załamania się sensu”²⁰⁸. Negatywność i zawiedzione oczekiwania są więc, zdaniem Ga-damera, wpisane w samą istotę doświadczenia, są bowiem gwarancją jego otwartości na nowe doświadczenia. Tak rozumiane doświadczenie nie daje się sprowadzić do poznania naukowego jako zwykłego poszerzania wiedzy. Gadamer charakteryzuje to, zestawiając ze sobą pojęcie doświadczenia i zrozumienia: „Zrozumienie jest czymś więcej niż poznaniem tej czy innej sytuacji. Obejmuje zawsze wydobycie się z czegoś, co nas oszuki-

²⁰⁴    Ibidem, s.128.

205    *    ^r

H.-G. Gadamer: Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Tłum. B. Baran. Warszawa 2004, s. 623 oraz: A. Przyłębski: Hermeneutycznys.266.

A. Pawliszyn: Filozofia a humanistyka.. Poznań 2000, s. 38.

²⁰⁷ Ibidem, s. 37.

9_nR    »

H.-G. Gadamer: Rozum, słowo, dzieje. Tłum. K. Michalski. Warszawa 1979, s. 116.

76