9172401451

następuje z mocy aktu administracyjnego z chwilą jego wydania (ogłoszenia lub doręczenia). Akty konstytutywne najczęściej nazywają się pozwoleniami, zezwoleniami, naka-zami, zakazami.

Akt deklaratoryjny ustala w sposób wiążący (tj. deklaruje), że w danej sytuacji wynikają z mocy ustawy lub innego aktu normatywnego dla konkretnego adresata określone uprawnienia lub obowiązki. Jako taki, nie tworzy nowych sytuacji prawnych. Stwierdza tylko, że dany stosunek prawny zaistniał. Akt deklaratoryjny wywołuje skutki prawne wstecz, tzn. od momentu, gdy zostały spełnione przesłanki, z którymi przepis prawa wiąże określone uprawnienia lub obowiązki. Jednakże dopiero od chw ili wydania takiego aktu adresat może skutecznie powoływać się na swoje prawo lub obow iązek (np. decyzja przy znania renty', emerytury).

Akty deklaratoryjne różnią się od zaświadczeń, które nie są aktami administracyjnymi, gdyż tylko stanowią oświadczenie wiedzy organu administracji w konkretnej sprawie. Deklaratoryjne akty administracyjne stanowią zaś oświadczenie woli, tzn. ustalają autorytatywnie treść uprawnień lub obowiązków adresatów' tych aktów.

Wyróżnia się również akty' administracyjne:

-    zależne od woli adresata; są wydawane na w niosek zainteresowanego (np. zmiana nazw iska),

-    niezależne od woli adresata; są wydawane z urzędu (np. akty prawa podatkow ego, akty wywłaszczeniowe).

Akty administracyjne można też dzielić na akty związane i akty uznaniowe (tzw. swobodne). W przy padku aktów' związanych organ administracyjny musi wydać akt administracyjny (decyzję) w sytuacji zaistnienia określonych przez przepisy ustawowe warunków (np. organ musi wydać decyzję o przyznaniu emerytury, jeżeli zostały spełnione wszystkie warunki ustawowe). Akty uznaniowe organ administracji wydaje wówczas, gdy uzna to za celowe (np. wojewoda na podstawie przepisów ustawowych o ochronie przyrody rozstrzyga, czy wydać nakazy' lub zakazy mające na celu ochronę środowiska przy rodniczego na terenie jego województwa).

Uznanie administracyjne występuje przy takim unormowaniu kompetencji organu administracji, kiedy organ ten może rozstrzygnąć sprawę w różny sposób przy tym samym stanie faktycznym. Przepisy ustanawia-jące uznanie administracyjne formułuje się w sposób zróżnicowany. Mogą więc zawterać sformułowania ty pu: „organ może”, co należy rozumieć, że w' sytuacji zaistnienia określonego w ty m przepisie stanu faktycznego organ ma możliwość określonego zachowania się, nie musi jednakże danego działania podejmować. Z uznaniem administracyjnym będziemy też mieć do czynienia, gdy przepisy prawa posługują się zwrotami nieostrymi przy opisie stanu faktycznego uzasadniającego działanie organu administracji. Przepis prawa stanowi np.. że organ może wydać decyzję, gdy jest to uzasadnione interesem społecznym. Pojęcie interesu społecznego jest mało precyzyjne (niedookreślone), co sprawia, że organ administracji sam je interpretuje, stosując taki przepis, co daje mu swobodę przy wy dawaniu decyzji uznaniowej.

Należy podkreślić, że uznanie administracyjne w żadnym wy padku nie oznacza dowolności organów' administracji w procesie podejmowania decy zji. W nauce prawa administracyjnego zgodnie

3