9524124156

Wstęp

Jedzenie jest obecnie tematem niezwykle popularnym. Za sprawą niezliczonych programów kulinarnych, blogów internetowych, książek kucharskich niemalże każdy uważa się za eksperta w sprawach odżywiania. Powstaje wiele filmów opowiadających o jedzeniu. Faktem jest jednak, że większość z realizacji tego typu to produkcje mało ambitne, przeznaczone raczej do weekendowego oglądania niż poważnej analizy i interpretacji. Filmy takie jak: Czekolada', Julie i Julia^{1 2 3}, Bon Appetit⁴, czy Życie od kuchni⁵ to tylko niektóre produkcje ostatnich lat. Niestety nie mogły stanowić tematu naukowego opracowania. Napisanie o nich pracy magisterskiej opierającej się na analizie i interpretacji dzieła filmowego byłoby niemożliwe. Mimo dużej dbałości twórców o estetyczne, wyszukane, atrakcyjne prezentowanie pokarmów na ekranie, po dokładniejszym zapoznaniu się z tymi filmami, zaliczającymi się przeważnie do gatunku komedii romantycznych, okazywało się, że sceny z udziałem jedzenia rzadko kiedy niosą za sobą jakiekolwiek naddane sensy. Pokarmy są tam jedynie pokarmami, dekoracją, powierzchownością. Próby nadawania im symbolicznych znaczeń czy interpretowania ich w kategorii kodu niosącego informacje symboliczne byłoby bezsensowne. Celem twórców nie było w tym przypadku stworzenie głębszego dzieła operującego piętrowymi metaforami, ukrytymi znaczeniami czy chociażby nastawionego moralizatorsko, a jedynie nakręcenie filmu rozrywkowego.

Dużo lepiej prezentuje się zasób dokumentalnych filmów kulinarnych. Nierzadko poruszają one ważne i ciekawe tematy. W tej grupie wymienić można chociażby film Kucharze historii⁴, który opowiada o najważniejszych konfliktach zbrojnych XX wieku z perspektywy kucharzy wojskowych. Opowieści obejmują między innymi II wojnę światową, wojnę w Afganistanie i Jugosławii. Wypowiedzi dotyczące kuchni wojennej pochodzą od kucharzy niemieckich, rosyjskich, żydowskich, serbskich czy chorwackich. Kucharze historii to film, który ukazuje wielką różnorodność doświadczeń, gdzie wojna i kuchnia tworzą nierozerwalny duet.

Należy wspomnieć również o takich realizacjach jak Super Size Me⁶, która dotyka problemu śmieciowego jedzenia i wielkich koncernów karmiących ludzi fast foodem jak

5

1

   Reż. Lasse Hallstrom, Wielka Brytania, USA 2000.

2

   Reż. Nora Ephron, USA 2009.

3

Reż. David Pinillos, Hiszpania, Niemcy 2010.

4

   Reż. Pćter Kerekes, Austria, Czechy 2009.

5

   Reż. Scott Hicks, Australia 2007.

6

   Reż. Morgan Spurlock, USA 2004.