9621685935

Edukacja obronna

W obowiązujących standardach kształcenia nauczycieli oraz standardach kształcenia na kierunku pedagogika, znalazły się już tres'ci dotyczące bezpieczeństwa. Jak sądzę jest to również dobry zwiastun, wskazujący na rosnącą rolę i miejsce bezpieczeństwa człowieka w edukacji nauczycielskiej

szym lub mniejszym nasileniem notuje większość państw świata. W USA w ostatnich latach młodzież w szkołach użyła broni co najmniej sześć razy. Jak podaje Państwowy Instytut Edukacji (National Institute of Education), co miesiąc 3 miliony uczniów i nauczycieli pada ofiarami przemocy w amerykańskich szkołach średnich. Polska szkoła także nie jest wolna od negatywnie postrzeganych zjawisk, które w swej ekstremalnej formie często prowadzą do tragedii. Subkultury młodzieżowe, mobbing, uzależnienia, agresja oraz wszelkiego rodzaju konflikty szkolne są zjawiskami ulegającymi zatrważającej intensyfikacji. W marcu 2006 r. Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło na zlecenie dzienników regionalnych ogólnopolskie badanie socjologiczne na próbie uczniów, nauczycieli i rodziców, celem którego stała się wszechstronna diagnoza zjawiska przemocy w szkołach. W roku szkolnym 2005/2006 ponad połowa badanych uczniów weszła co najmniej

raz w konflikt z innymi uczniami. Natężenie konfliktów wzrasta szczególnie w gimnazjum. Wśród badanych 32% uczniów i 34% nauczycieli uważa, że w ich szkole przemoc jest problemem poważnym, wciąż źle rozwiązywanym. Najwyższy procent takich odpowiedzi notuje się w gimnazjach. Według 29% uczniów w ich szkole zdarza się, że uczniowie są agresywni wobec nauczycieli i 27% uczniów twierdzi, że „w mojej szkole jest dużo agresji i przemocy między uczniami”. W roku szkolnym 2005/2006 blisko połowa (47%) uczniów miała przynajmniej jeden konflikt z nauczycielami (w tym 15% kilka lub wiele razy), a 69% uczniów miało w tym roku szkolnym przynajmniej jeden konflikt z kole

gami. Jak wynika z analizy przeprowadzonych badań, największe problemy pojawiają się w gimnazjach. Ponieważ zjawisko przemocy w polskiej szkole rośnie z roku na rok, przeciwdziałanie mu stało się jednym z priorytetów Ministerstwa Edukacji Narodowej. Najbardziej znane programy profilaktyczne to: Stop przemocy, Zero tolerancji dla przemocy w szkole oraz Ochronić dziecko przed przemocą.

Dla nauczyciela XXI w., bez względu na jego i specjalność i miejsce zamieszkania, ważne staje się rozumienie wagi problemów bezpieczeństwa człowieka. Przy czym o ile postrzeganie bezpieczeństwa, jako jednej z fundamentalnych potrzeb człowieka, jest kwestią powszechnie znaną i uznaną, o tyle subiektywne postrzeganie przez niego tej potrzeby przejawiające się w postaci poczucia bezpieczeństwa indywidualnego a także społecznego jest materią często bardzo kontrowersyjną i dla nauczyciela trudną. A przecież zdecydowana większość ludzi chce być bezpieczna i chce czuć się bezpiecznie. Na wszystkich etapach edukacyjnych w nauczanych przedmiotach zawarte są treści bezpieczeństwa. Nie ma jednak uniwersalnej metody odpowiadającej na pytania: „w jaki sposób uczyć poczucia bezpieczeństwa?" oraz: „co zrobić by po prostu być bezpiecznym?” Bardzo istotnym i przełożeniem na praktykę pedagogiczną w tym ; zakresie jest tworzenie (także przez pracowników KEO) tematycznych programów i scenariuszy lekcji z tego obszaru wiedzy. Za przykład mogą służyć scenariusze lekcji będące treścią opracowania pod tytułem Jestem bezpieczny, wydanego jako pokłosie ogólnopolskiego konkursu j dla nauczycieli i wychowawców na scenariusz lekcji z zakresu powszechnego bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. Nauczyciel-pedagog, ucząc jak żyć bezpiecznie musi, obok dostarczania uczniom podstawowej wiedzy z zakresu bezpieczeństwa, dokonać oceny i diagnozy środowiska oraz spróbować sformułować prognozę, a także środki zaradcze. Inaczej mówiąc, musi odpowie-

Konspekt nr 2/2007 (29)