9621686754

2(> Spółgłoski.

w którem to rozwarcie lub zwarcie się wytwarza. Tak, naprzy-kład, przy spółgłosce [t] zwarcie następuje w przedniej części jamy ustnej wskutek zetknięcia się przodu języka z górnemi zębami, a przy spółgłosce [k] zwarcie powstaje w tylnej części jamy ustnej wskutek zetknięcia się tylnej części języka z tyl-nem podniebieniem. W każdym z tych wypadków kształt jamy ustnej jest inny (ob. na rys. 32 i 33).

Podobna różnica zachodzi między spółgłoskami [s] a [yj (ob. rys. 34 i 35). Przy [sj szczelina powstaje między przednią częścią języka a górnemi zębami, przy [yjj szczelina się wytwarza między tylną częścią języka a tylnem podniebieniem.

i

Rys. 34. Miejsce szczeliny i kształt Rys. 35. Miejsce szczeliny i kształt jamy ustnej przy s.    jamy ustnej przy c/i.

Przy tworzeniu spółgłosek polskich rozróżniać należy sześć następujących miejsc zwarcia lub rozwarcia szczelinowego jamy ustnej: 1) dwuwargowe, 2) wargowo-zębowe, 3) przednio-językowo-zębowe, 4) przedniojęzykowo-dziąsłowe, 5) śrcdnioję-zykowo-podniebienne i 6) tylnojęzykowo-podniebienne.

Zależnie od tego dzielimy spółgłoski polskie na sześć klas:

1)    dwuwargowe: [p p' b b' m m].

2)    wargowo-zębowe: [f f' v v].

3)    przednio językowe:

a)    zębowe: [t d s z c j n, ł].

b)    d z i ą s ł o w e: [ś ż c 5 r 1],

4)    średnio językowe: [ś ź ć j ń].

5)    tylnojęzykowe: [k k' g g' 77].