9574066078

66 SKORUPA ZIEMX.

dów, av którem spłynęła nafta, i tryśnie obfity zdrój, podczas gdy o pół kilometra dalej inny przedsiębiorca napróżno przebija pokłady, i natrafiając wciąż na warstwy, z których nafta odpłynęła na inne miejsca, nie może doszukać się źródła.

Pochodzenie nafty nie jest dotąd wytłómaczone, aczkolwiek istnieją dwie prawdopodobne hypotezy. Jedna, której zwolennikami są geolodzy, wyprowadza pochodzenie nafty od szczątków roślin morskich, które przez proces, podobny do sposobu powstawania węgla kamiennego, przetworzyły się na mięszaninę węglowodorów, t. j. na naftę. Niektóre poważne argumenty przemawiają za tą teoryą. W warstwach naftono-śnych przytrafiają się odciski morskich wodorostów, — we Fly-schu zaś, który przez geologów jest uważany za równoważnik karpackich naft on o sny ch pokładów, prócz odcisków Fucoiów, prawie żadnych innych skamieniałości nie znajdujemy. Dalej należy zauważyć, że z węgla brunatnego przez suchą destyla-cyą można otrzymać parafiny, t. j. te same węglowodory, co z oleju skalnego.

Przeciw tej geologicznej hypotezie, znakomity ryspółcze-sny rosyjski chemik, Mendelejew, postawił inną: chemiczną. Przedewszystkiem Mendelejew twierdzi, że nafta tworzy się nie w naftonośnych pokładach, ale znacznie głębiej, będąc atoli lżejszą od wody, spływ⁷a po wodzie, zawartej w pokładach, pod postacią wilgoci skalnej i podchodzi w górę. Gdyby nafta tworzyła się w naftonośnych pokładach, to jednocześnie musiałby się utworzyć węgiel. Węgla zaś nigdzie w tych pokładach niema. Mendelejew przypuszcza więc, że nafta jest chemicznym wytworem, powstającym w głębokich warstwach ziemi. Ponieważ żelazo należy do najpospolitszych metalów, więc zapewne ciężkie wnętrze ziemi przeważnie składa się z żelaza i żelaznych połączeń. Jeżeli wśród tych połączeń są i węglowe, to przy dopływie wody pod Wysokiem ciśnieniem powinien nastąpić podwójny rozkład. Tlen wody łączy się z żelazem na tlenki, a wodór z węglem wytwarza węglowodory, a w następstwie po skropleniu i naftę.

Najprzychylniejsze warunki do takiego procesu oczywi-