9733773946

5.1.12. Podobieństwo florystyczne jednostek kartogramu

Oprócz analizy rozmieszczenia gatunków mających na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej granice zasięgu, podjęto próbę porównania ogółu flory poszczególnych jednostek kartogramu. Po statystycznym opracowaniu danych (por. rozdz. 4.6.) otrzymano dendrogram (ryc. 70), na podstawie którego dokonano podziału wszystkich jednostek kartogramu na trzy duże grupy odpowiadające obszarom o określonym składzie gatunkowym flory (ryc. 71). Dla pierwszej grupy jednostek kartogramu charakterystyczne są gatunki występujące głównie w północnej oraz zachodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, najczęściej na glebach bielicowych wytworzonych z piasków. Drugą grupę jednostek kartogramu wyróżniają gatunki specyficzne dla południowo-wschodniej części badanego terenu, przywiązane do gleb brunatnych wytworzonych z lessów albo występujące na murawach kalcyfilnych i naskalnych. Od wymienionych grup wyraźnie odróżnia się trzecia, która nie tworzy zwartego obszaru, ale stanowi trzy oddzielne fragmenty, odpowiadające głównie terenom nizinnym położonym w dolinach rzecznych. Wyróżniają się one licznym występowaniem gatunków wodnych i nadwodnych, które rzadko pojawiają się na terenach wyżynnych. W tabeli 11 podano wykazy gatunków, które o wiele częściej występują w jednej z trzech wyróżnionych grup jednostek kartogramu, a na ryc. 72—74 przedstawiono koncentracje ich stanowisk w obrębie badanego terenu.

5.2. Tendencje dynamiczne

Wraz z rozwojem cywilizacji na przestrzeni tysięcy lat działalność człowieka stawała się coraz istotniejszym czynnikiem oddziałującym na skład gatunkowy flory. Obszar Polski, który niegdyś prawie w całości zajmowały lasy, obecnie w wielu regionach jest ich zupełnie pozbawiony. Do zmian tych doprowadził głównie rozwój rolnictwa, przemysłu, komunikacji, a także urbanizacji.

Poza skrajnymi przypadkami (gatunki wymarłe, ginące lub inwazyjne pojawiające się 68 w ostatnich latach), do określenia tendencji dy-

Ryc. 70. Dendrogram podobieństwa flory dla 40 wyróżnionych grup jednostek kartogramu z podziałem na 3 grupy główne: I — obszar północny i zachodni, II — obszar południowo-wschodni, III — obszar nizinny

Fig. 70. Dendrogram of floras similarity for 40 distin-guished cartogramme unit groups with division into the 3 main groups: I — north and western area, II south-eastern area. III lowland area