984501968

łydki zatrzęsły mu się

z przerażenia

dusza uciekła mu w pięty

popadł w lęk

chwycił go lęk

struchlał

osłupiał

przestraszył się

lękać się

dręczył go lęk

poczuł trzepotanie serca w gardle

serce podskoczyło mu do gardła

ciarki przebiegły mu po plecach

szczękając zębami

przeszło go mrowie

zdrętwiał

zatrwożyć

żywić obawę

wzdrygnął się

Pisarz wyznał, że nad jednym zdaniem, nad próbą sformułowania jakiejś myśli spędzał nieraz całe dni i noce²⁽*. Kiszka poświęcona Kazaniu na Córze wskazuje na znajomość biblijnej poetyki, którą świadomie wykorzystał w swojej powieści:

-    konstrukcja poetycka kazania

-    paralclizm przeciwstawny:

jedna myśl „wyrażona pozytywnie” druga myśl „wyrażona negatywnie”

-    albo za pomocą nieustannych kontrastów.

-    W Księdze. Przysłów - częste posługiwanie się paralelizmem anty-tetycznym:

za pomocą potakiwania i zaprzeczania

przyjmowania i odrzucania

wyraźniej myśl się kształtuje

Twórca, sięgając do poetyki Biblii, dbał o co, by pozostać wiernym nie tylko jej literze, lecz przede wszystkim jej duchowi. Dlatego też przystał na określenie Jezusa z Nazarethu jako powieści egzegetyczncj i podzielił się z rozmówcą swą metodą pracy:

Teksty Ewangelii musiałem przełożyć niejako na język powieści. Fabularyzacja Nowego Testamentu wymaga połączenia w spójny, logiczny porządek wydarzeń, przypowieści, nauk, które w Ewangeliach bynajmniej nie wynikają jedne z drugich ani w porządku chronologicznym, ani też fabularnym. Musiałem po prostu nadać tekstom określoną

M. C z a j k o w s k i, op. cifs. 373-374.

87