984502236

Napisał

Prctf. Antoni Okolóki.*)

Wielka komisya szkolna, zastanawiajcie się wszechstronnie nad stanowiskiem nauk i języka łacińskiego w szkole średniej, sądziła w ogóle, że dotychczas wcale nie dowiedziono przewagi, jaką zwykle starają się przypisać językowi łacińskiemu, pod względem jego pedagogicznej wartości, nad językami nowożytnemu Zdaniem jej, wtedy tylko możnaby co do tego wydać sąd stanowczy, gdyby języki te postawione były w jednakowetn położeniu, co dotychczas nie miało miejsca. Pod tyift względem komisya miała widocznie na oku przewagę języka łacińskiego, zarówno pod względem ilości godzin dla niego poświęconych, jak i co do metody używanej przy nauczaniu, wskutek czego nauka tego języka musiała dotychczas doprowadzać do znaczniejszych rezultatów’, od nauki języków nowożytnych. Dopiero wtedy, kiedyby warunki te były zrównane, możnaby wydać stanowczy sąd co do większych lub mniejszych korzyści z uczenia jednego lub drugich.

Następnie rozważając znaczenie języka łacińskiego dla tak zwanego ogólnego lub humanitarnego wykształcenia, komisya przyszła do wniosku, że nader trudno określić co przez to wykształcenie rozumieć należy. AV każdym razie sądziła, że można od takiego wykształcenia wymagać, ażeby dla wszystkich studyów uniwersyteckich stanowiło jednakową, wspólną podstawę; ażeby rozwijało umysł człowieka wszechstronniej i swobodniej aniżeli inne fachowe studya, tudzież żeby dostarczyło pojęcia o stanowisku, znaczeniu i rzeczywistej wartości każdej pojedyńczej nauki w całokształcie wiedzy ludzkiej; żeby dostarczyło obrony przeciwko jednostronności w wykształceniu, której ulegają nawet najznakomitsi specyaliści, a wreszcie, żeby podnosiło w ogóle zdolność indywiduów do zajęcia stanowiska w państwie ‘).

r) Dokończenie. Patrz zeszyt za mios. Październik r. b. ]) KlinghanU. ibidem str. 118.    I