9914714131

Rozmowy

45 lat w służbie nauczycielskiej

Rozmowa z profesorem Zygmuntem Rutą

Bożena Pietrzyk:

Jest Pan Profesor długoletnim nauczycielem akademickim w uczelni pedagogicznej. Jaki jest Pański pogląd na istotę pracy nauczycielskiej? I od czego zależy wartość nauczyciela i powodzenie jego pracy?

Zygmunt Ruta:

— W pedeutologii można w) różnić dwa stanowiska w sprawie osobowości nauczyciela, jego praw i obowiązków. Od ukazania się w 1912 r. rozprawy J. W. Dawida O duszy nauczycielstwa utrwalił się pogląd, że praca nauczyciela to „powołanie”, „misja” płynąca z „miłości dusz ludzkich”. Takie stanowisko dominowało u nas w latach międzywojennych i w okresie Polski Ludowej. W ostatnich latach to pojmowanie zawodu nauczycielskiego, nacechowane idealizmem, uległo daleko idącej ewolucji. Dziś w warunkach gospodarki wolnorynkowej nauczyciele walczą o uznanie dla swej pracy, a przede wszystkim o wynagrodzenie zgodne z wykształceniem i wykonywanymi obowiązkami. O wartości nauczyciela, o jego dobrych wynikach dydaktycznych i wychowawczych przesądzają — co najmniej na równi z solidnym przygotowaniem merytorycznym i pedagogiczno-psychologicz-nym — walory charakteru, zwłaszcza zespół jego cech ideowo--moralnych. Myślę, że do należytego wykonywania obowiązków nauczycielskich potrzebne jest nie tylko przygotowanie teoretyczne wyniesione ze studiów, odbycie określonej ilości godzin praktyki pedagogicznej, ale także ciągła aktywność, refleksja nad działalnością dydaktyczno-wychowawczą połączona z myślową analizą osiągnięć i trudności. Samo wykształcenie, nawet wyższe, nie decyduje samoistnie o powodzeniu w zawodzie nauczycielskim. Nie można utożsamiać cenzusu nauczyciela akademickiego z jego autentycznie nienaganną pracą dydaktyczną i wychowawczą w szkole. Kompetencje merytoryczne — to jedno, a należyte wywiązywanie się nauczyciela z jego codziennych obowiązków szkolnych — to drugie.

89

Proł. iw. dr hab. Zygmunt Ruta, ur. w 1932 r., studiował historię w WSP w Warszawie i Krakowie, doktoryzował się w WSP w Krakowie w 1967 r., habilitacja w 1979 r. Od 1959 r. związany zawodowo z WSP w Krakowie. Profesor nadzwyczajny (1986), profesor zwyczajny (1997). Członek Komisji Nauk Pedagogicznych Oddziału PAN w Krakowie, przewodniczący Komitetu Redakcyjnego „Rocznika" tej Komisji. Wypromował ok. 300 magistrów i 4 doktorów. Autor wielu prac, w tym kilku książek, m.in. monografii I liceum Ogólnokształcące im. łL Brodzińskiego w Tarnowie do 1939 r. (wspólnie z J. Rysiem); monografii historycznych Dąbrowy Tarnowskiej, Bochni, Tarnowa, gminy Wierzchosławice i Nowego Sącza (t. III) (wspólnie z F. Kirykiem); Sńoły tarnowskie wXV-XVIII w. (1968); Szkolnictwo powszechne w okręgu szkolnym krakowskim w latach 1918-1939 (1979); Prywatne szkoły średnie ogólnokształcące w Krakowie i w województwie krakowskim w latach 1932-1939 (1990).