Każdy pracodawca powinien dążyć do eliminowania ręcznego przemieszczania materiałów (ciężarów) poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych i organizacyjnych, wprowadzając na terenie zakładu transport zmechanizowany.
Do jednych z najczęściej spotykanych w zakładach urządzeń będących potencjalnie źródłem wielu zagrożeń są urządzenia do transportu poziomego i pionowego, transportu związanego z zaopatrzeniem w surowce, materiały i produkty. Wymagania dotyczące transportu określają przepity szczegółowe.
Pomimo że stosowne przepisy określają dosyć szczegółowo warunki wykonywania pracy w sposób bezpieczny przy eksploatacji maszyn i urządzeń transportowych, to jednak nie uwzględniają specyfiki poszczególnych zakładów pracy, co winien brać pod uwagę pracodawca, organizując transport wewnątrzzakładowy.
11.1.1. Przenośniki
Najbardziej rozpowszechnionymi urządzeniami do transportu materiałów są przenośniki:
♦ cięgnowe bezpośrednie, do których zaliczamy przenośniki: taśmowe (najbardziej popularne), członowe, skrobako-we, kubełkowe, podwieszone okrężne,
♦ cięgnowe pośrednie,
♦ bezcięgnowe, do których zaliczamy przenośniki: grawitacyjne, śrubowo-ślimakowe, wstrząsane, przenośniki powietrzne i wodne.
Obsługujący je pracownicy winni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego wykonywania swojej pracy.
Uiządzenia transportowe winny być zbudowane i użytkowane (zgodnie z dokumentacją techniczną producenta) w sposób zapewniający bezpieczeństwo obsługujących je pracowników.
Pracodawca winien zatem zapewnić, aby stanowiska pracy przy obsłudze przenośników gwarantował)' bezpieczeństwo obsługi, a także bezpieczeństwo pracowników dokonujących przeglądów, konserwacji, napraw.
Aby to zapewnić, należy:
♦ transportować przenośnikiem materiały zgodnie z przeznaczeniem przewidzianym dla danej konstrukcji przenośnika,
♦ uziemić przenośniki i urządzenia z nimi związane,
♦ miejsca pracy przy przenośnikach oświetlić w sposób niepowodujący olśnienia,
♦ przewidzieć dostęp dla kontroli, konserwacji (czyszczenia, oliwienia), napraw.
♦ umieszczać przenośniki w odległości nie mniejszej niż 1 m od stałych elementów' ścian (budynków), stanowisk pracy, szlaków transportowych i dróg komunikacyjnych,
♦ umieszczać osłony pod przenośnikami przechodzącymi nad stanowiskami pracy lub drogami komunikacyjnymi, w celu zabezpieczenia przed skutkiem spadnięcia transportowanych materiałów,
♦ wyposażać przenośniki w automatyczne urządzenia ochronne, służące do awaryjnego zatrzymania przenośnika w miejscu oraz uniemożliw iające jego wsteczny ruch.
Ponadto, aby zminimalizować zagrożenia, których źródłem są: ruchome elementy’ przenośników', napędy przenośników zasilane energią elektry czną, przenoszone ładunki, urządzenia współpracujące z przenośnikami (np. ładowarki, spychacze), należy’ nadzorować i egzekwować od pracowników bezpieczne metody pracy.
W tym celu należy przestrzegać następujących zasad:
♦ dokonywanie jakichkolwiek napraw' w czasie ruchu przenośnika jest zabronione,
♦ naprawy urządzeń przenośników mogą być wykonywane tylko po uprzednim zatrzymaniu silnika i oznakowaniu tabliczką z napisem: „Naprawa — nie włączać”,
♦ naprawy mogą być wykonywane wyłącznie przez pracowników wyznaczonych przez kierownictwo zakładu, posiadających odpowiednie kwalifikacje (w tym do prac przy urządzeniach elektrycznych),
♦ zdejmowanie lub otwieranie osłon części napędowych jest zabronione,
♦ chodzenie po częściach konstrukcyjnych w czasie ruchu oraz jeżdżenie na urządzeniach nośnych przenośników'jest zabronione,
♦ przenośniki umieszczone na całej długości powyżej 1 m nad terenem winny być wyposażone w pomosty (o szerokości min. 0,5 m) z poręczami i stałymi schodami.
♦ oliwę, smary lub wodę rozlane wzdłuż przenośników należy niezwłocznie usuwać,
♦ w przypadkach wymagających dostępu z obydwu stron przenośników, należy nad nimi urządzić bezpieczne przejścia,
♦ przy przechodzeniu przenośnika przez otwory w stropie należ) otwory' zabezpieczyć poręczą ochronną z krawężnikiem,
♦ usuwanie zbędnych przedmiotów z przenośnika, będącego w ruchu, może odbywać się tylko w miejscach do tego przeznaczonych,
♦ kontrola urządzeń przenośników' powinna być dokonywana codziennie przez osoby wykwalifikowane, natomiast przeglądy techniczne należ)' przeprowadzać nie rzadziej niż raz na kwartał, a wyniki przeglądów odnotowywać w książce przeglądów.