Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
System
projektowania
modułowego
część 10
ograniczają górną częstotliwość działania
Niniejszy, dziesiąty odcinek, jest już
Detektor zbliżenia
urzÄ…dzenia.
ostatnim z serii  Systemu
Jak już wykazano w innych częściach
Styki niezależnie od ich rodzaju ulega-
serii, detekcja pozycji lub obecności
projektowania modułowego .
ją zużyciu, a okres ich eksploatacji okreś-
przedmiotu jest stosunkowo Å‚atwa. Na
Każdej części towarzyszył artykuł
la się liczbą zadziałań, zwykle w setkach
przykład fakt, że drzwi lub okno pozosta-
tysięcy. W przypadku koła rowerowego
omawiajÄ…cy konstrukcjÄ™ urzÄ…dzenia,
ją zamknięte, można wykryć za pomocą
liczbę tego rzędu osiągnęłoby się po
składającego się z opisanych
opisanych w części 2 i 3 mikrowyłączni-
przejechaniu niezbyt wielu kilometrów,
ka lub styku kontraktonowego i magne-
modułów wraz ze wzorem płytki
w takim więc przypadku należy zanie-
su, a przerwanie strumienia podczerwie-
drukowanej. Moduły omówione
chać stosowania kontraktonów.
ni za pomocÄ… systemu opisanego w czÄ™-
w serii zestawiono w tabeli 1.1
ści 8. Natomiast pomiar szybkości obro-
Zastosowanie światła
w części 1. Każdy z modułów łatwo
towej koła przekładni, wału silnika lub
Jeżeli przewierci się jeden lub kilka ot-
koła rowerowego, jest nieco trudniejszy,
połączyć z sąsiednimi modułami z tej
worków w pełnym kole, to można skie-
zwłaszcza gdy jest wymagany dokładny
samej, a także z innych części.
rować przez nie wiązkę światła (lub pod-
pomiar liczby impulsów na sekundę.
W ostatnim odcinku serii sÄ… opisane
czerwieni) na znajdujÄ…cy siÄ™ po drugiej
Najbardziej chyba oczywistÄ… metodÄ…
czujniki zbliżenia, stosowane na stronie fototranzystor lub fotodiodę. Fo-
pomiaru szybkości obrotowej koła jest
torezystor (LDR), na przykład ORP12,
umocowanie na nim jednego lub kilku
przykład do detekcji metali albo do
jest zbyt do tego celu zbyt powolny.
magnesów, przebiegających w pobliżu
pomiarów szybkości obrotowej.
styku kontraktonowego, który reaguje Gdy koło się kręci, światło dociera do
W modułach procesorowych
na ich zbliżenie. Odległość pomiędzy czujnika w formie impulsów, których
zastosowano dwa różne sposoby
magnesem a wyłącznikiem jest krytycz- częstotliwość jest miarą szybkości obro-
na. Gdy jest zbyt duża, wyłącznik nie bę- towej koła. Moduły potrzebne do wyko-
przetwarzania częstotliwości na
dzie działał, a gdy jest zbyt mała, może nania takiego urządzenie zostały już opi-
napięcie, a na końcu będzie mowa
nastąpić pomiędzy nimi kolizja. sane. Czujnik światła w części 1, a sys-
o wspomnianym już w części 8
Nawet jeżeli przełączanie jest nieza- temy podczerwieni w części 5.
scalonym wyświetlaczu słupkowym
wodne, styki odbijają się od siebie. To Na zbliżonej zasadzie działa urządze-
niekorzystne zjawisko wielokrotnych nie, które wymaga namalowania na osi
LM3914. Załączonym projektem
drgań styków, gdy magnes zbliża się do lub na kole czarnych i białych pasków
przykładowym jest szybkościomierz
nich lub oddala, jest niełatwym proble- i rejestrowania odbijanego przez nie
rowerowy, który bez trudu daje się
mem. Układy odkłócające w postaci opi- strumienia światła (lub podczerwieni). Is-
przystosować także do innych
sanych w części 2 przerzutników mono- tnieją kompletne czujniki foto-odbiciowe
stabilnych pozwalają je opanować, ale z umieszczonymi obok siebie w jednej
zastosowań.
28 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
go dopłynąć prąd. Doskonale nadaje się le, zwłaszcza miedz
i aluminium. Jest on
do tego rezystor, jak pokazuje schemat w miarę czuły, ale bardziej skomplikowa-
rys. 10.2
na rys. 10.2 ny. Jest to układ 8-nóżkowy, działający
rys. 10.2.
rys. 10.2
rys. 10.2
Wyjście to może pobierać do 25mA. przy zasilaniu od 4V do 24V, wyposażony
Przy napięciu zasilającym 12V i rezysto- w dwa wyjścia z otwartym kolektorem
rze 1kW prąd kolektora wynosi 12mA, podobnie jak układy z efektem Halla. Je-
znacznie mniej od dopuszczalnego. Dla go zastosowania sÄ… liczne, w tym jako
modułu procesorowego zupełnie wy- czujnika obrotów, czujnika monet i czuj-
starczy 1,2mA przy oporności 10kW. nika metali w szerszym zakresie, na
Rys. 10.1. Schemat blokowy i rozkład
W nieobecności pola magnetycznego przykład rur i kabli w ścianach. Schemat
wyprowadzeń czujników z efektem
wyjście układu 3132 jest bliskie 0V, a po blokowy jego struktury wewnętrznej jest
Halla typu UGN3132U UGN3133U.
rys. 10.3
zbliżeniu magnesu przerzuca się do sta- przedstawiony na rys. 10.3
rys. 10.3.
rys. 10.3
rys. 10.3
nu wysokiego. Stany wyjścia układu Szczegóły sposobu użycia tego ukła-
rys.
3133 sÄ… przeciwne. du scalonego w module pokazuje rys.
rys.
rys.
rys.
10.4
Trzeba też pamiętać, że pole magne- 10.4
10.4. Jego wyjścia 4 i 5 są oznaczone na
10.4
10.4
tyczne musi być właściwie skierowane schemacie jako wysokie i niskie w sta-
względem czujnika magnetycznego. Je- nie spoczynkowym.Oba wyjścia wyma-
żeli czujnik nie działa, należy spróbować gają rezystorów podciągających (RL na
odwrócić magnes o 90°. rys 10.3, czy R6 i R7 na rys. 10.4), umoż-
liwiajÄ…cych im przerzucanie siÄ™ pomiÄ™-
Detektor zbliżenia
dzy stanem niskim a wysokim w reakcji na
CS209A
zmiany natężenia pola magnetycznego.
Za pomocą scalonego detektora zbli- Jedno lub oba wyjścia mogą stero-
Rys. 10.2. Zasilanie obwodu wyjścio-
żenia typu CS209A z paru jeszcze ele- wać widoczne na rys. 10.4 LED, D1 i D2.
wego czujnika.
mentami daje się wykrywać różne meta- Jeżeli są potrzebne tylko takie wyjścia,
obudowie LED i fototranzystorem pod-
czerwieni.
Metody te sÄ… dobrze opanowane, ale
w niektórych warunkach niepewne,
zwłaszcza gdy istnieje ryzyko zakłócenia
ich działania przez światło zewnętrzne
lub przez podczerwień. Ryzyko to można
wyeliminować tylko za pomocą syste-
memu kodowania (moduły kodujący
i dekodujący opisano w części 5).
Przełączniki
z efektem Halla
Są także dostępne niedrogie czujniki
z efektem Halla, które w jednym ukła-
dzie scalonym zawierajÄ… sam czujnik
magnetyczny, stabilizator napięcia, ob-
wód stabilizacji temperaturowej, wzmac-
niacz, przerzutnik Schmitta i tranzystor
z otwartym kolektorem. Chodzi w tym
Rys. 10.3. Schemat
wypadku o UGN3132U i UGN3133U,
blokowy scalonego
które z zewnątrz przypominają mały tran-
detektora zbliżenia
zystor. Ich trzy wyprowadzenia to zasila-
typu CS209A.
nie, 0V i wyjście. Działają przy napięciu
zasilania od 4,5V do 24V i są wewnęt-
rznie zabezpieczone przed odwróceniem
polaryzacji. Są ponadto całkowicie wolne
od zakłóceń wywoływanych przez odbi-
janie się styków i bardzo czułe. Schemat
blokowy tych czujników jest pokazany
rys. 10.1
na rys. 10.1
rys. 10.1.
rys. 10.1
rys. 10.1
Trzeba zwrócić uwagę na wyjściowy
tranzystor z otwartym kolektorem. Nie-
świadomy użytkownik gdyby przyłączył
woltomierz pomiędzy wyjście a 0V, roz-
czarowałby się brakiem napięcia. Wy-
jście z otwartym kolektorem jest to po
prostu tranzystor, którego kolektor jest
pozbawiony wewnętrznego połączenia.
Trzeba połączyć go na zewnątrz z jakimś
Rys. 10.4. Przykładowy schemat układu wykorzystującego CS209A.
podzespołem, przez który może do nie-
29
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
a sterowanie następnym modułem nie nego w części 2 (rys. 2.10). Do tego celu
jest wymagane, rezystory R6 i R7 można nadaje się w zasadzie każdy przerzutnik
pominąć. monostabilny, jednak 555 wyróżnia się,
Zastosowane kondensatory powinny potrzebną ze względu na dokładność
być wysokiej jakości, C1 polistyrenowy przetwarzania, dobrą stabilnością czaso-
o wąskiej tolerancji i warstwowy poliest- wą. Okazuje się, że z dokładnością wiążą
rowy C2. Na rys. 10.1 nie ma kondensa- się pewne problemy. Zasadę działania
rys. 10.5
rys. 10.5.
rys. 10.5
rys. 10.5
tora blokującego zasilanie, moduł ten bo- przetwornika wyjaśnia rys. 10.5 Prze-
Rys. 10.5. Przetwornik częstotliwości
rzutnik działa jako bufor i sterownik sze-
wiem będzie prawdopodobnie częścią
na napięcie z przerzutnikiem mono-
rokości impulsów. Każdy impuls we-
większego układu, blokowanego w spo-
stabilnym.
jściowy przerzuca wyjście przerzutnika
sób omówiony w części 1. Nawiasem
w stan wysoki na ustalony czas. Impulsy
mówiąc układ taki wymaga kondensato-
Odszukiwanie błędów
wejściowe mogą być krótkie i o zmien-
ra blokującego o pojemności min. 10nF.
Układ ten może być trudny do urucho- nej długości, ale długość impulsów wy-
Cewka detekcyjna
rys.
rys.
mienia, ponieważ indukcyjność cewki jściowych jest stała, jak pokazuje rys.
rys.
rys.
10.6
10.6
10.6. Jednakże w tym systemie maksy-
i pojemność C1 są w znacznym stopniu 10.6
10.6
Inaczej niż UGN3132 i UGN3133,
uzależnione od częstotliwości oscylato- malna częstotliwość zależy od czasu
układ CS209A nie jest bezpośrednim
ra. Detektor może jednak bardzo dobrze przerzutu przerzutnika. Gdy częstotli-
czujnikiem metalu, emituje jedynie na
działać, potrzeba tylko trochę wytrwałoś- wość impulsów wejściowych będzie
zewnątrz sygnał elektromagnetyczny za
ci. Niewielkie zmiany cewki lub jej dopro- zbyt duża, wyjście przerzutnika po pros-
pośrednictwem cewki L1, połączonej
wadzeń wpływają na obwód i wymagają tu pozostanie na stałe w stanie wyso-
przez rezystor R1 i wyprowadzenie
ponownej regulacji VR1, zmieniajÄ…cej kim. Czas przerzutu przerzutnika oblicza
2 z wewnętrznym oscylatorem układu.
oporność pomiędzy wyprowadzeniami 1 się z zależności:
Rezystor ten służy do ograniczania prądu
i 8 ukÅ‚adu scalonego. Nawet zmiana dÅ‚u- t = 1,1 × R1 × C1
cewki, gdy obwód L1-C1 nie jest dostro-
gości przewodów prowadzących do gdzie t jest w sekundach, R1 jest
jony do częstotliwości oscylatora.
cewki wpływa w istotny sposób na w omach, a C1 w faradach. Jak już
Kondensator C1 tworzy wraz z cewkÄ…
punkt przełączania układu. wspominano przy innych okazjach, wy-
L1 obwód rezonansowy, od dostrojenia
Przy wartościach podanych na rys. godniej jest oporność wyrażać w mega-
którego zależy prąd płynący w L1. Oscy-
10.1 oporność pomiędzy końcówkami 8 ohmach (MW) i pojemność w mikrofara-
lator dostraja się dokładnie za pomocą
i 1 może zmieniać siÄ™ od 4.7kW do 27kW. dach (µF), a czas otrzyma siÄ™ także w se-
potencjometru VR1, przy czym R3 wy-
Jeżeli LED nie zmienią stanu w całym kundach.
znacza minimalną oporność obwodu
tym zakresie, być może cewka wymaga Okres (T, wyrażony w sekundach)
strojenia. W razie potrzeby potencjometr
poszerzenia zakresu zmian oporności. i częstotliwość (f, mierzona w hercach,
ten można zastąpić potencjometrem
W takim razie można spróbować zastą- Hz) wiąże zależność:
montażowym.
pić VR1 potencjometrem montażowym f = 1/T
Przedmioty metalowe zbliżone do
100kW, a R3 zmienić na 1kW. Zmiana Dzięki stabilności impulsów wyjścio-
cewki wpływają na amplitudę sygnału
stanów LED powinna teraz już być możli- wych tak pod względem amplitudy, jak
w cewce poprzez rozstrojenie obwodu.
wa, ale dokładne dostrojenie częstotli- i długości, kondensator C2 ładuje się do
Układ CS209A reaguje na zmiany tej am-
wości będzie znacznie trudniejsze. napięcia zależnego od częstotliwości im-
plitudy. Jako cewki zbliżeniowej można
Gdy nie można zaświecić D1, to trze- pulsów wejściowych. Na napięcie to ma-
użyć dÅ‚awika 100µH. DoskonaÅ‚e wyniki
ba zwiększyć całkowitą oporność obwo- ją wpływ także oporności rezystorów R2
daje się także osiągnąć za pomocą cewki
du (VR1 + R3) albo podwyższyć pojem- i R3 oraz pojemność kondensatora C2,
własnej roboty, jeżeli jej większe rozmia-
ność C1. Jeżeli D1 nie da się zgasić, to ale gdy są one stałe, napięcie wyjściowe
ry nie okażą się kłopotliwe. Do pierw-
trzeba zmniejszyć oporność albo pojem- jest w przybliżeniu proporcjonalne do
szych prób nadaje się około 50 zwojów
ność. częstotliwości.
zwyczajnego drutu montażowego, nawi-
Układ działa dobrze, jeżeli zakres
niętego na tekturowej rurce o średnicy Tachometr z układem 555
częstotliwości nie jest zbyt duży, dobre
3cm lub 4cm. Grubszy drut zapewnia
Do konwersji impulsów otrzymanych wyniki można otrzymać jeśli się trochę
większy zasięg detekcji, a drut w emalii
z detektora szybkości obrotowej na syg- poeksperymentuje. W zbyt szerokim za-
zajmie mniej miejsca niż w drut w izola-
nał proporcjonalny do szybkości można kresie proporcjonalność napięcia do
cji winylowej.
użyć przetwornika częstotliwości na na- częstotliwości nie jest w pełni zachowa-
W układzie na rys. 10.4 D1 świeci,
pięcie, otrzymując w ten sposób tacho- na. Zależnie od zastosowania może mieć
gdy metal został wykryty. Potencjometr
metr. Ponownie pojawia siÄ™ w tym kon- to znaczenie, ale nie zawsze. Dla bardzo
VR1 należy ustawić tuż poniżej progu
tekście czasowy układ scalony 555, małych częstotliwości, np. niższych od
świecenia D1, a tuż powyżej progu świe-
skonfigurowany tym razem jako prze- 5Hz, tętnienia napięcia wyjściowego sta-
cenia D2. Gdy LED nie zostały przewi-
rzutnik monostabilny, podobny do opisa- jÄ… siÄ™ znaczne.
dziane, to do wyjścia będącego w spo-
czynku w stanie niskim (połączonego
z R7) trzeba przyłączyć woltomierz
i ustawić VR1 w pozycji tuż po przerzu-
ceniu wyjścia ze stanu wysokiego do
niskiego. Przesunięcie metalowego
przedmiotu w pobliżu cewki (na przykład
cążek) powinno wywołać zmianę sta-
nów LED, albo ponowne wychylenie się
woltomierza. W przeciwnym wypadku
Rys. 10.6. Impulsy wejściowe i wyjściowe przerzutnika monostabilnego.
trzeba dokładniej nastawić VR1.
30 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
wyższych częstotliwościach oporność
VR2 powinna być niższa, aby skrócić
czas reakcji układu, a przy niższych, na
przykład 5Hz, powinna być wyższa w ce-
lu zmniejszenia tętnień napięcia wyjścio-
wego. Do monitorowania tego napięcia
najlepiej nadaje siÄ™ multimetr na odpo-
wiednim zakresie, bowiem jego impe-
dancja wejściowa jest wysoka i nie
wprowadza on obciążenia w mierzonym
punkcie. Jeżeli w układzie jest potrzebny
odczyt napięcia wyjściowego, zamiast
VR2 można włączyć miernik tablicowy
Rys. 10.7. Schemat tachometru z układem 555.
o poborze 1mA przy pełnym wychyleniu.
Może to jednak wymagać zmniejszenia
R4, diody D1 i D2 i potencjometr VR1. pojemności C3, pod warunkiem, że tęt-
Schemat tachometru
Dioda D1 uniemożliwia przepływ prądu nienia utrzymają się w dopuszczalnym
z układem 555
zwrotnego, gdy wyjście 3 jest w stanie zakresie. Do monitorowania napięcia
niskim. Dioda Zenera D2 zapewnia sta- wyjściowego nadaje się także wyświet-
Kompletny schemat tachometru
łość amplitudy impulsów docierających
z układem scalonym 555 jest pokazany lacz słupkowy, opisany w części 8 (rys.
rys. 10.7
na rys. 10.7 do VR1, niezależnie od fluktuacji napięć 8.9).
rys. 10.7. Przerzutnik jest wyzwalany
rys. 10.7
rys. 10.7
impulsami ujemnymi (gdy dodatnie na- w innych punktach układu, zwłaszcza na-
pięcia zasilania. Napięcie stabilizacji dio- Tachometr
pięcie spada do zera) przez wejście 2.
Progiem wyzwalania jest 1/3 napięcia za- dy Zenera nie ma wielkiego znaczenia,
z układem LM2917
pod warunkiem, że jest niższe od napię-
silania.
Tachometryczny układ scalony
cia zasilania o co najmniej 2V. Rezystor
Pewność działania z różnorodnymi
LM2917 został specjalnie zaprojektowa-
sygnałami wejściowymi zapewnia sprzę- R4 ogranicza prąd płynący przez D2
ny do przetwarzania częstotliwości na
żenie zmiennoprądowe przez kondensa- w czasie, gdy wyjście 3 jest w stanie
napięcie. Jest on dostępny w dwóch
tor C1. Tylko sygnał o szybko opadają- wysokim.
wersjach, 8-końcówkowy LM2917N-8
Za pomocÄ… potencjometru VR1 dobie-
cym napięciu może wyzwolić układ.
i 14-końcówkowy LM2917N. Ta druga
ra się prąd płynący do kondensatora C3,
Dzięki takiemu sprzężeniu przerzutnik
wersja umożliwia trochę większą swo-
na którym ustala się napięcie wyjściowe
zostanie wyzwolony każdym ujemnym
bodę przy projektowaniu układów, jed-
skokiem napięcia, przewyższającym na- przetwornika. Potencjometr VR2 służy
nak w opisywanym module wykorzysta-
do regulacji tempa odpływu ładunku
pięcie progowe. Do kalibracji modułu
no wersję 8-końcówkową. Wewnętrzne
z C3, dzięki któremu napięcie na C3 ob-
można użyć generatora fali prostokątnej,
schematy blokowe obu wersji przedsta-
połączonego z wejściem pojemnościo- niża się po zmniejszeniu się częstotli-
rys. 10.8
wiono na rys. 10.8
rys. 10.8.
rys. 10.8
rys. 10.8
wości impulsów wejściowych. Od pozy-
wym.
Układy te można zasilać napięciem od
Czas przerzutu przerzutnika monosta- cji VR2 zależy także poziom tętnień na-
8V do 28V. Cechuje je doskonała linio-
bilnego dobiera się rezystorem R3 i kon- pięcia wyjściowego. Ustawienie VR2 na-
wość 0,3%, dużo lepsza od osiągalnej
leży dobierać w zależności od przewidy-
densatorem C2. Napięcie wyjściowe
przez układ 555.
wanego zakresu częstotliwości. Przy
otrzymuje się z wyjścia 3 przez rezystor
Rysunek 10.9
Rysunek 10.9
Rysunek 10.9 przedstawia 8-końców-
Rysunek 10.9
Rysunek 10.9
kową wersję użytą jako tachometr ze
zmiennoprądowym sprzężeniem we-
jściowym przez obwód C1-R1. Można do
niego zastosować jeden z wcześniej opi-
sanych czujników, przedstawionych na
rys. 10.2 lub 10.4.
Przez rezystor R3 dopływa prąd do
wewnętrznej diody Zenera przetworni-
ka, która jest jego z
ródłem wzorcowym.
Podana oporność R3 jest dostosowana
do napięcia zasilania w granicach od 9V
Rys. 10.8. Schematy blokowe scalonych tachometrów LM2917N-8 (z lewej)
do 12V. Kondensator C2 służy do stan-
i LM2917N (z prawej).
daryzacji długości impulsów, kondensa-
tor C3 magazynuje Å‚adunek dostarczany
przez impulsy wejściowe z podlegającą
pomiarowi częstotliwością, a rezystor
R2 wyznacza tempo upływu tego ładun-
ku. Zależności pomiędzy tymi trzema
elementami są skomplikowane i tłuma-
czenie ich wykracza poza ramy tego arty-
kułu. Warto zasugerować czytelnikom
eksperymentowanie z wszystkimi trze-
ma wartościami dla sprawdzenia reakcji
LM2917 na częstotliwość w różnych za-
Rys. 10.9. Schemat tachometru z układem LM2917N-8. kresach.
31
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
Klocki elektroniczne
jściowe jest połową wejściowego. Dziel-
nik pokazany na rys. 10.10b umożliwia
płynną regulację napięcia wyjściowego
od zera do maksimum.
Rys. 10.11. Regula-
Więcej o wyświetlaczach
cja czułości wyświet-
słupkowych
lacza słupkowego.
Wyświetlacze słupkowe LM3914 (li-
Rys. 10.10. Obniżanie napięcia
kiem tego zabiegu jest zwiększenie czu-
niowy) i LM3915 (logarytmiczny) zostały
wyjściowego układu z rys. 10.9.
łości wyświetlacza na sygnał mniejszy
opisane w części 8 Klocków Elektronicz-
od 1,25V, porównywalne do użycia
Napięcie na wyjściu 4 otrzymuje się nych (EdW 8/96) oraz w EdW 2/96. Dla
wzmacniacza.
z otwartego emitera tranzystora wyjścio- tych czytelników, którzy chcieliby z nimi
Zakończenie
wego, wymagającego użycia rezystora eksperymentować, interesujące będzie
obciążającego R4. Z wyjścia jest także kilka dodatkowych szczegółów. Odno-
Na tym kończy się seria Klocków
wzięta pętla ujemnego sprzężenia zwrot- szą się one do schematu modułu wy-
Elektronicznych. Mamy nadzieję, że po-
nego do wejścia 7 wzmacniacza. świetlacza na rys. 8.9 w części 8. Wy-
szczególne jej części dały czytelnikom
Tak jak w przypadku układu 555 na- świetlacz ten działa poprawnie, gdy do-
wgląd w sposoby łączenia różnych mo-
pięcie wyjściowe można monitorować cierający do niego sygnał wejściowy
dułów w różnorodne układy o wielu za-
multimetrem cyfrowym na odpowied- zmienia się od 0V do 1,25V. Jeżeli sygnał
stosowaniach. Oczywiście, takie zesta-
nim zakresie. Można do tego celu także przekracza ten zakres, do jego redukcji
wy sÄ… znacznie liczniejsze, a z ich mody-
użyć opisanego w części 8 (rys. 8.9) wy- można użyć któregoś z dzielników, poka-
fikacji i inspiracji mogą powstawać nowe
świetlacza słupkowego. Jeżeli zachodzi zanych na rys. 10.10. Sam natomiast
moduły i nowe układy. Jesteśmy pewni,
potrzeba obniżenia napięcia wyjściowe- układ wyświetlacza słupkowego ułatwia
że wyobraz
nia czytelników przyczyni się
go LM2917, to zamiast rezystora R4 dostosowanie czułości do sygnałów niż-
do powstania nowych użytecznych i do-
można zastosować jeden z wariantów szych od 1,25V. Na rys. 8.9 w części
starczających rozrywki sposobów ich
rys.
dzielnika napięcia, pokazanych na rys.
rys.
rys. 8 górny punkt 6 dzielnika rezystorowego
rys.
wykorzystania.
10.10 jest połączony z wyjściem 7 wewnętrz-
10.10
10.10. Rys. 10.10a przedstawia dzielnik
10.10
10.10
Max Horsey
Max Horsey
Max Horsey
Max Horsey
Max Horsey
stały, którego całkowita oporność wyno- nego z
ródła wzorcowego układu. Napię-
si około 100kW. Stosunek oporności re- cie wzorcowe da się obniżyć za pomocą
SeriÄ™  Klocki Elektroniczne opubliko-
zystorów wyznacza napięcie otrzymywa- potencjometru montażowego, połączo-
waliśmy na podstawie umowy z Every-
ne w punkcie ich połączenia. Gdy ich nego z tymi wyprowadzeniami w spo-
day with Practical Electronics.
oporności są jednakowe, napięcie wy- sób przedstawiony na rys. 10.11 Skut-
rys. 10.11.
rys. 10.11
rys. 10.11
rys. 10.11
Cd. ze str. 6 wą i w sklepach AVT małych partii tanich wielką wiedzę. Dopiero z EdW mogłem się
elementów. A tanie podzespoły pocho- dowiedzieć wszystkiego od początku. Ale
Piotr Lelito z Opola poruszył kilka spraw, dzą z kupowanych od dużych producen- czy na pewno od początku? Wydaje się,
niektóre już były sygnalizowane w Pocz- tów końcówek produkcyjnych albo ele- że autorzy poszczególnych artykułów nie
cie. Między innymi pisze: Ostatnio dosta- mentów z demontażu. Nie sposób więc zwrócili uwagi na fakt, że część (jeśli nie
łem katalog firmy P... z W..., lecz słyszałem przewidzieć co znajdzie się w ofercie za większość) czytelników dopiero z  Listów
dużo złego o firmie p. mgr. M... Pytam, miesiąc. A dobre i tanie elementy błyska- od Piotra dowiedziało się, jak działa i jak
czy waszym zdaniem warto zamawiać wicznie znikają z półek. jest zbudowany kondensator oraz jakie
cokolwiek w tej firmie? Proszę o szczerą Oczywiście znamy sporo z
ródeł takich ta- parametry go charakteryzują. Trudno od
i obiektywnÄ… odpowiedz
. nich elementów, ale najczęściej nie są to tak  zielonego czytelnika wymagać,
Piotrze! Nie możemy dać Ci żadnej odpo- punkty sprzedaży detalicznej. Co robić? aby zrozumiał opis działania choćby pros-
wiedzi, bo niczego tam nie kupujemy. Wypada chyba tylko zachęcić sklepy i fir- tego urządzenia elektronicznego, jeśli nie
W EP3/95 był zamieszczony list oburzone- my prowadzące lub gotowe prowadzić, wie, jak dziala tranzystor czy dioda.
go klienta tej firmy. Temat rzeczywiście handel detaliczny i wysyłkowy do zarekla- W szkole podstawowej poświęca się na
jest poważny i bolesny - dość często mowania się na łamach EdW. Jeśli znacie wytłumaczenie działania tych dwóch ele-
otrzymujemy podobne listy ze skargami lokalne z
ródła zakupu tanich elementów, mentów jedną godzinę lekcyjną, więc
czy ostrzeżeniami o oszustach. Nie widzi- zwróćcie się, żeby ogłosiły się w EdW - re- któż zrozumie ich działanie, jeżeli na do-
my tu swojej roli (nie możemy sprawdzać klama w rubryce Rynek i Giełda jest datek nauczyciel  oświeci nas wcześ-
rzetelności ofert publikowanych w prasie bardzo tania (ok. 2 zł/cm2), a i warunki niej, że  ... w kondensatorze elektrolitycz-
elektronicznej), moglibyśmy jedynie publi- prawdziwej pełnokolorowej reklamy są nym elektrolit jest dielektrykiem, ponie-
kować wasze opinie, oczywiście z poda- zachęcające. My ze swej strony możemy waż przewodzi prąd tylko w jedną stro-
niem nazwiska i adresu naciągniętej oso- na podstawie Waszych listów stworzyć nę... (!) Proponuję, aby na łamach EdW
by (aby uniknąć fałszywych oskarżeń). krajową mapę takich dobrych z
ródeł. zadomowiła się rubryka, w której w jak
W ten sposób dostępna byłaby informa- najprostszy sposób przedstawiano by
cja, gdzie nie kupować. Ale Piotr idzie Krzysztof Wilkosz z Wrocławia pisze: działanie jednego z układów propono-
dalej. Pyta: czy moglibyście zamieszczać Mam 15 lat. Moje spotkanie z elektroniką wanych w numerze, która wprowadziła
w EdW rubrykę STOP! OKAZJA? Tu wcho- zaczęło się około 2,5 roku temu. Mimo ta- by  zielonych czytelników w świat fa-
dzimy w dziedzinę handlu i reklamy. Jeśli kiego stażu i usilnych poszukiwań przez chowego nazewnictwa. (...)
chodzi o EdW, to przy mniej więcej dwu- dwa lata musiałem korzystać z pism dla Co sądzicie o takich  zielonych kartkach
miesięcznym cyklu wydawniczym trudno profesjonalistów i książek popularnonau- w EdW? Co powinny zawierać?
byłoby zapewnić bieżącą informację kowych, które nie dość, że przestarzałe,
a potem sensowną dystrybucję wysyłko- to jeszcze bardziej gmatwały moją nie- Cd. na str. 51
32 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 10/96