MAKROEKONOMIA
EKONOMICZNE FUNKCJE PAC
STWA
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Państwo  złożona, zróżnicowana wewnętrznie,
wieloszczeblowa struktura administracyjna
społeczeństwa zamieszkującego określone
terytorium, dysponująca władzą ustawodawczą,
wykonawcza i sądowniczą
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
argumenty za interwencją państwa w gospodarkę:
" konieczność zabezpieczenia systemu gospodarczego
od strony instytucjonalno-prawnej
" niedoskonałości ryku i konkurencji w praktyce
" występowanie negatywnych efektów zewnętrznych
" istnienie dóbr publicznych
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
argumenty za interwencją państwa w gospodarkę:
" istnienie dóbr szczególnie niekorzystnych/korzystnych
społecznie
" wahania aktywności ekonomicznej, bezrobocie,
niepełne wykorzystanie mocy
" produkcyjnych, inflacja
" ludzie starzy, chorzy, wymagający opieki
" powstawanie zbyt dużych, nie akceptowanych
społecznie różnic
" dochodowych/majątkowych
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
argumenty przeciw interwencji państwa w gospodarkę :
" zmniejszona elastyczność systemu gospodarczego,
" koszt interwencjonizmu
" niereprezentatywność rządu
" zniekształcone informacje
" osłabienie bodz
ców rynkowych
" ograniczenie wolności jednostki, hamowanie oddolnej
inicjatywy
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Funkcja
alokacyjna,
redystrybucyjna,
stabilizacyjna
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Funkcja alokacyjna
Podejmowanie działań sprzyjających optymalnej
alokacji zasobów
1.Problem dóbr publicznych
2.Efekty zewnętrzne
3.Brak konkurencji
4.Wady strukturalne
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Funkcja redystrybucyjna
A
agodzenie nierówności w poziomie życia ludności, grup
społecznych
1. Zmiana proporcji podziału dochodów
(płaca minimalna, transfery dochodowe)
2. Instrumenty redystrybucji dochodów (system
podatkowy, wydatki budżetowe, oddziaływanie na
system cen, składki na ubezpieczenia społeczne)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Funkcja stabilizacyjna
Regulacja koniunktury gospodarczej zapewnienie takiego
ładu ekonomicznego, który będzie gwarantował
efektywne funkcjonowanie systemu gospodarczego
1. Osiągniecie i utrzymywanie w dłuższym okresie
wysokiego tempa wzrostu gospodarczego
2. Ograniczenie do minimum inflacji i bezrobocia
3. Stabilizacja rynku pieniężnego
(wpływ na rozmiary popytu, wpływ na kwalifikacje pracowników (oświata),
polityka pieniężna, polityka cenowo-dochodowa, polityka socjalna, wydatki na
badania i rozwój)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
TEORETYCZNE KONCEPCJE ROLI
PAC
STWA W GOSPODARCE
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Pierwszy zwarty system teoretyczny - ekonomia klasyczna
" podstawa liberalizmu ekonomicznego
" główna teza  gospodarka wolnokonkurencyjna samoczynnie, bez
zewnętrznej ingerencji dąży do równowagi
" przewodnia idea  laissez faire (swoboda działania)
" niewidzialna ręka rynku (dokonuje optymalnej alokacji zasobów do
poszczególnych dziedzin wytarzania, uruchamia samoregulujące się mechanizmy
gospodarki)
Adam Smith (1723-1790) Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów  1776 r.
David Ricardo (1772-1823) Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania  1817 r.
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Pierwszy zwarty system teoretyczny - ekonomia klasyczna
" interesy społeczne  wypadkowa interesów indywidualnych
" koncepcja homo oeconomicus
" produkcja stwarza możliwość zbytu produktów, tworzy efektywny
popyt wystarczający na zakup całej podaży towarów (J.B. Say)
" pieniądz w gospodarce  neutralny, kształtuje wielkości nominalne
(ceny), nie wpływa na kształtowanie wielkości realnych (produkcja,
zatrudnienie)
Jan B. Say (1767-1832) Traktat o ekonomii politycznej, czyli prosty wykład sposobu, w jaki się
tworzą rozdzielają i spożywają bogactwa
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Ekonomia neoklasyczna
" nawiązanie do klasycznego dorobku ekonomii klasycznej
" indywidualizm metodologiczny(podejście badawcze)
- zależności formułowane na szczeblu mikroekonomicznym przenosi się na
szczebel makroekonomiczny,
- psychologia jednostek  podstawa wyjaśniania zjawisk społecznych,
" podobne podejście  kierunek subiektywno-marginalistyczny
(metoda badawcza oparta na mikroekonomicznym p. widzenia, subiektywiz
mie,
zastosowaniu rachunku marginalnego)
" daleko idąca liberalizacja i wiara w skuteczność samoczynnych
mechanizmów rynkowych doprowadziły do wielkiego kryzysu
gospodarczego
A. Marshall (1842-1929), J. B. Clark (1847-1938), A. C. Pigou ( 1887-1959)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Keynesizm  rewolucja keynesowska
" pojawienie się w gospodarce nowych zjawisk (monopolizacja,
kryzysy)  konieczność stosowania odmiennych narzędzi
badawczych
" tworzy teorię obejmującą stany równowagi, przy różnym stopniu
wykorzystania czynników wytwórczych
" popyt efektywny  decyduje o wykorzystaniu potencjału
produkcyjnego
J. M. Keynes (1883-1946) Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza - 1936
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Keynesizm  rewolucja keynesowska
" obszar badań  makroekonomiczne warunki produkcji
(a nie poszczególne podmioty gospodarcze)
" konieczność włączenia do analiz zjawisk pieniężnych
" do zapewnienia równowagi  potrzebny czynnik egzogeniczny
(instrumenty rządowe; obniżenie stopy procentowej, opodatkowanie wysokich
dochodów, wzrost świadczeń społecznych, wzrost wydatków rządowych)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Monetaryzm
" teza o neutralności pieniądza
" zmiana ilości pieniądza w obiegu powoduje wyłącznie zmiany
wielkości nominalnych (cen), a nie realnych (produkcji,
zatrudnienia)
" zapobieganie inflacji wymaga zapewnienia stałego tempa przyrostu
podaży pieniądza (3-4% rocznie, tyle wynosi naturalna stop wzrostu
potencjału podażowego gospodarki)
" stosowanie innych narzędzi polityki gospodarczej (wysokie
zatrudnienie)  niewskazane, ponieważ zakłóca grę sił rynkowych
M. Friedman (laureat nagrody Nobla w 1976)
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Nowa ekonomia klasyczna  założenia
" pełna elastyczność rynków (stany nierównowagi są natychmiast
likwidowane)
" teoria racjonalnych oczekiwań (ludzie, podmioty gospodarcze
 prognozują na podstawie przebiegu zjawisk w przeszłości),
R. E. Lucas (laureat nagrody Nobla w 1995), R. Barro
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Ekonomiczna teoria polityki (teoria wyboru publicznego, nowa ekonomia
polityczna)
" jednostce obce jest  dobro społeczne
" jednostka działając w instytucjach interesu społecznego
optymalizuje swoja egoistyczna funkcję celu
" państwo powinno interweniować w gospodarce tylko wtedy, gdy
formy tego oddziaływania będą mniej kosztowne od oddziaływania
mechanizmu rynkowego
K. Arrow (laureat nagrody Nobla w 1972), J. M. Buchanan (laureat nagrody Nobla w 1986),
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek
Ekonomia podaży
" wszelkie trudności w funkcjonowaniu gospodarki wynikają
z zewnętrznych zakłóceń mechanizmu rynkowego
" ingerencja państwa, zwłaszcza polityka podatkowa wpływa
negatywnie na aktywność gospodarki
A. Laffer ur. 1940 r.
Makroekonomia dr Elżbieta Lorek