ZASADY ZACHOWANIA SIĘ

WÓJT GMINY ZIELONA GÓRA
G M I N N Y Z E S P Ó A Z A R Z D Z A N I A K R Y Z Y S O W E G O
PORADNIK
Zasady postępowania i
zachowania się mieszkańców
gminy na wypadek różnych
zagrożeń
w w w . g m i n a z g . p l
e - m a i l : s e k r e t a r i a t @ g m i n a z g . p l
Opracował:
Inspektor ds. obronnych i Obrony Cywilnej
2
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
SPIS TREŚCI strona
Wstęp 4
Postanowienia ogólne.
1. Powiadamianie i alarmowanie mieszkańców gminy, odwoływanie alarmów. 4
2. Przygotowanie środków niezbędnych do przeżycia jest jednym z warunków
koniecznych przetrwania. 5
3. Podstawowe zasady zachowania się mieszkańców gminy w sytuacjach zagrożeń. 5
II. Postępowanie i zasady zachowania się mieszkańców gminy w przypadku
wystąpienia katastrof naturalnych.
1. Pożary. 6
2. Powodzie i zatopienia. 11
3. Burza i wichury. 16
4. Zima - śnieżyce. 19
5. Gradobicie. 23
6. Upały. 25
7. ABC bezpieczeństwa na wakacjach 27
III. Katastrofy techniczne.
1. Awarie elektrowni atomowych (skażenie promieniotwórcze). 29
2. Katastrofy kolejowe. 31
3. Katastrofy drogowe. 32
4. Uwolnienie niebezpiecznych środków chemicznych. 33
5. Katastrofy budowlane. 36
IV. Zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne.
1. Epidemie. 38
2. Grypa 39
3. Sepsa 40
V. Zasady zachowania się przedstawicieli mediów w miejscu katastrofy i w
czasie prowadzenia działań ratowniczych. 42
VI. Krótki poradnik obywatela. 42
1. ABC Pierwsza pomoc
1.1.Resuscytacja krążeniowo oddechowa 44
1.2.Resuscytacja u dzieci 50
1.3.Ciało obce w drogach oddechowych postępowanie u dorosłych 52
1.4.Ciało obce w drogach oddechowych postępowanie u dzieci 54
1.5.Ciało obce w ranie / oku / tchawicy / przełyku 56
1.6.Złamanie kości 57
1.7.Urazy stawów, skręcenia / zwichnięcia 59
1.8.Ukąszenia owadów 60
3
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Alarm o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska 62
Alarm powietrzny 63
Alarm o skażeniach 64
Komunikaty ostrzegawcze 65
Komunikat w sprawie ewakuacji 66
Komunikat w sprawie alarmu o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska 67
Komunikat w sprawie alarmu o skażeniach 68
Telefony alarmowe 69
4
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Powszechnie wiadomo, że w czasie możliwe jest wystąpienie szeregu poważnych
zagrożeń, których ofiarami będą obywatele naszego powiatu .
Skala zagrożeń i ich rodzaj może być bardzo różnorodny.
Do najbardziej prawdopodobnych i możliwych na terenie gminy Zielona Góra należą:
katastrofy naturalne:
pożary lasów,
powodzie i zatopienia,
wichury,
śnieżyce,
gradobicie,
upały;
katastrofy techniczne:
awarie elektrowni atomowych (skażenie promieniotwórcze),
katastrofy kolejowe,
katastrofy drogowe,
uwolnienie niebezpiecznych środków chemicznych,
pożary w miejscowościach,
katastrofy budowlane;
zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne:
epidemie.
I. Postanowienia ogólne.
I. Postanowienia ogólne.
1. POWIADAMIANIE I ALARMOWANIE MIESZKACCÓW GMINY, ODWOAYWANIE
ALARMÓW.
Podstawowym zadaniem obrony cywilnej jest powiadomienie lub zaalarmowanie
mieszkańców gminy o możliwości wystąpienia zagrożenia.
Pozwoli to ludności na wykonanie takich przedsięwzięć jak:
ukrycie w budowlach ochronnych;
przygotowanie zapasów żywności i wody;
przygotowanie środków medycznych;
przygotowanie ukryć;
przygotowanie i sprawdzenie środków łączności.
5
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Wiodącą rolę w powiadamianiu i alarmowaniu mieszkańców gminy będą miały:
przygotowane wcześniej systemy alarmowe;
centralna i regionalne rozgłośnie radiowe oraz ośrodki telewizyjne;
środki łączności przewodowej i radiowej;
środki alarmowe przedsiębiorstw i innych.
Aby powiadamianie i alarmowanie miało sens, konieczna jest znajomość przez mieszkańców
gminy sygnałów alarmowania i powiadamiania.
2. PRZYGOTOWANIE ŚRODKÓW NIEZBDNYCH DO PRZEŻYCIA JEST JEDNYM Z
WARUNKÓW KONIECZNYCH PRZETRWANIA.
Do niezbędnych środków ułatwiających przeżycie należą:
zapasy wody pitnej i do celów sanitarno-higienicznych;
zapasy żywności;
środki higieny;
urządzenia do przygotowywania posiłków (ze zródłem paliwa);
zapasowe zródła światła;
ciepła odzież i bielizna osobista;
podstawowe środki medyczne;
radio na baterie lub inne zródło informacji.
3. PODSTAWOWE ZASADY ZACHOWANIA SI MIESZKACCÓW GMINY W
SYTUACJACH ZAGROŻEC.
Do uniwersalnych zasad zachowania się mieszkańców gminy w sytuacjach zagrożeń,
ułatwiających adaptację do trudnych warunków należą:
szybkie działanie, ale bez paniki;
ciągłe słuchanie komunikatów radiowych;
zachowanie spokoju i prowadzenie możliwie normalnego życia;
udzielanie pomocy ludziom potrzebującym;
rozsądne korzystanie z zapasów;
6
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
słuchanie rad i poleceń uprawnionych do kierowania w sytuacjach zagrożeń (straż pożarna,
policja, specjalistyczne grupy ratunkowe);
w razie konieczności bezdyskusyjne opuszczenie miejsca zamieszkania;
wyłączenie zródeł i odbiorników prądu i gazu oraz zabezpieczenie mienia.
II. Postępowanie i zasady zachowania się mieszkańców gminy w
II.
przypadku wystąpienia katastrof naturalnych.
1. POŻARY
Najczęstszą przyczyną powstawania pożarów są:
q� bezmyślne, bądz umyślne działanie człowieka;
q� zwarcia i wady instalacji elektrycznych;
q� wyładowania atmosferyczne.
Przed wystąpieniem pożaru
Nie dopuść do powstania pożaru !!!
Skontroluj domowe zródła ogrzewania i usuń wszelkie nieprawidłowości:
�� bardzo ostrożnie używaj zastępczych zródeł grzewczych (np. przenośne grzejniki
elektryczne, gazowe, piecyki na drewno i węgiel), zgodnie z instrukcją obsługi;
�� zabezpiecz materiały mogące ulec zapaleniu (podłoga, ściany, firany, meble, stosy
gazet itp.) przed możliwością kontaktu z otwartym ogniem, żarem oraz gorącym
popiołem;
�� nie używaj kuchenki gazowej do dogrzewania mieszkania.
Sprawdz i stosuj odpowiednie zabezpieczenia instalacji elektrycznej:
�� nigdy nie watuj korków - automatyczny bezpiecznik kosztuje kilka złotych !
�� włączając kilka urządzeń do jednego gniazda, przeciążasz instalację elektryczną;
�� używaj rozgałęzników z bezpiecznikami;
�� utrzymuj instalację odgromową oraz kominową w dobrym stanie.
7
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Przetrzymując w mieszkaniu pojemniki z rozpuszczalnikami, benzyną, farbami itp.-
przetrzymujesz bombę, której wystarczy już tylko zapalnik !!!
Przygotuj rodzinę do ewentualnej ewakuacji:
�� określ w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim drogi ewakuacji oraz zapoznaj z nimi
domowników, przetrenuj z rodziną taką ewakuację. Winny być ustalone co najmniej
dwie drogi ewakuacji;
�� naucz rodzinę, jak przemieszczać się w pomieszczeniach zadymionych.
W miarę możliwości:
�� zainstaluj w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim wykrywacze dymów (pożaru)
i eksploatuj je zgodnie z instrukcją;
�� zaopatrz mieszkanie, dom i obejście w podręczne gaśnice i naucz rodzinę posługiwać
się nimi. Przestrzegaj terminów badania sprawności gaśnic i ich legalizacji.
Zapisz i zapamiętaj numer telefonu do straży pożarnej oraz naucz dzieci, jak
informować przez telefon o pożarze.
W razie pożaru
Jeśli zauważyłeś pożar, to masz obowiązek prawny i moralny powiadomić o tym osoby
zagrożone, straż pożarną lub inne służby ratownicze.
Użyj prostych sposobów, by ugasić pożar w zarodku - gaśnica, woda, koc gaśniczy.
Jeśli ubranie pali się na Tobie - zatrzymaj się, połóż na ziemi i obracaj do chwili
zduszenia ognia, ucieczka spowoduje tylko zwiększenie płomienia.
Jeśli pali się tłuszcz w naczyniu kuchennym - ugaś go solą kuchenną lub po prostu nakryj
szczelną pokrywką.
Nie gaś urządzeń elektrycznych wodą - mogą być pod napięciem, postaraj się odłączyć
zasilanie elektryczne.
8
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Nie próbuj gasić ognia, którego nie jesteś w stanie opanować. Wyprowadz wszystkie
osoby zagrożone w bezpieczne miejsce i w razie potrzeby udziel pierwszej pomocy.
Gdyby pożar i swąd dymu obudził Cię ze snu - zbadaj, czy drzwi są ciepłe, jeżeli tak, to
nie otwieraj ich, lecz użyj innych dróg, by opuścić pomieszczenie (np. przez okno, o ile
jest to możliwe) lub usilnie wzywaj pomocy, wymachując przez okno białym obrusem,
prześcieradłem.
Jeśli musisz wyjść przez pomieszczenia zadymione, to zakryj usta i nos gęstą tkaniną,
okryj się czymś niepalnym i przemieszczaj tuż przy podłodze - dym i gorące powietrze
unosi się do góry, a dołem powietrze jest bardziej czyste i chłodne. Bądz przygotowany !
Schemat działania
Dym drażni oczy.
Opuszczając mieszkanie, zabierz ze sobą wszystkich domowników. Dzieci potrafią
chować się przed ogniem w miejscach, z których ich nie widać: w szafie, pod
ŚWIADEK ZDARZENIA
łóżkiem, pod pościelą itp.
Zbierz jak największą ilość istotnych informacji,
niezbędnych do rozpoczęcia działań gaśniczych, bądz
ratowniczo-gaśniczych, przez odpowiednie służby.
Sprawdz, co się pali, ustal dokładny adres pożaru,
a jeśli nie znasz dokładnie terenu, na którym się
znajdujesz, zapytaj osób miejscowych.
Jeśli jesteś osobą miejscową, dobrze
Jak najszybciej zawiadom
by było, abyś poczekał na przybycie
STRAŻ POŻARN T E L . 9 9 8
strażaków.
Pomóż im rozpoznać obszar objęty
Podaj zebrane wcześniej informacje
pożarem oraz jego sąsiedztwo.
- cechy charakterystyczne pożaru
(co się pali, gdzie, czy jest zagrożenie
dla miejscowości).
Jeśli nie znasz okolic,
nie przeszkadzaj im
Podaj swoje dane personalne -
w prowadzeniu akcji gaśniczej.
imię i nazwisko
oraz numer telefonu,
z którego dzwonisz.
AKCJA GAŚNICZA
9
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Schemat działania
Świadek pożaru Zagrożony
Jeśli zauważyłeś objawy pożaru (dym,
Jeśli jesteś zagrożony pożarem wewnętrznym
płomienie itp.), dokładnie sprawdz,
(w budynku, mieszkaniu),
skąd pochodzą.
spróbuj użyć podręcznego sprzętu gaśniczego -
jeśli jest w pobliżu.
Jeśli już to ustaliłeś, sprawdz,
czy nie są zagrożeni ludzie,
oraz powiadom o pożarze
Jeśli są inni zagrożeni,
znajdujących się w pobliżu ludzi.
to powiadom ich o pożarze.
Mogą jeszcze o tym nie wiedzieć.
Jeśli są
Wezwij straż pożarną
zagrożeni ludzie,
to przystąp
do ich ratowania.
Opuść zagrożony obiekt.
Podaj możliwie dużo
informacji.
Jeśli nie ma
zagrożonych ludzi,
Jeśli z jakichś powodów
Wezwij pomoc -
to zacznij gasić
nie możesz opuścić
straż pożarną
ogień -
zagrożonego obiektu
jeśli masz czym.
lub pomieszczenia:
- postaraj się przemieścić
jak najdalej od zródła
ognia, np. na balkon
Jeśli
(pamiętaj, aby zamknąć
spodziewasz się
za sobą drzwi);
Akcja ratownicza
dodatkowego
- wzywaj pomocy;
zagrożenia,
- pamiętaj,
np. gazem,
że niepotrzebne otwarcie
powiadom
okna sprzyja rozwojowi
okolicznych
pożaru;
mieszkańców.
- pozamykaj
możliwie wszystkie drzwi na
drodze ognia.
Jeśli przyjechali
już strażacy,
to nie bądz
przeszkadzającym
gapiem, pomóż im
lub opuść
zagrożoną strefę.
10
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Po pożarze
Jeżeli zamierzasz wejść do budynku po pożarze, powinieneś:
�� upewnić się, czy właściwe służby (władze, straż pożarna) stwierdziły, że budynek jest bezpieczny;
�� uważać na oznaki dymu i gorąca;
�� nie włączać instalacji elektrycznej w budynku (pomieszczeniu) po pożarze przed jej
sprawdzeniem przez elektryka;
�� gdy został wyłączony główny wyłącznik gazu, odcinający dopływ gazu z sieci
zasilającej do budynku - w razie ponownego jego włączenia, wezwać upoważnionego
pracownika technicznego administracji obiektu oraz służbę gazowniczą;
�� zachować czujność i uwagę, gdyż po pożarze elementy konstrukcyjne budynku
(zabudowań) mogą być osłabione (np. dachy i stropy) i mogą wymagać naprawy.
Jeśli fachowcy (inspektor budowlany) stwierdzą, że budynek po pożarze jest niebezpieczny
i należy opuścić dom:
�� o konieczności opuszczenia domu powiadom policję, aby wzięła go i pozostawione
mienie pod ochronę;
�� zabierz ze sobą dowód tożsamości i inne ważne dokumenty, niezbędne i cenne
przedmioty (okulary, lekarstwa, polisy ubezpieczeniowe, pieniądze, biżuterię).
Skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową w przypadku, gdy Twoje mieszkanie, Twój dom,
zabudowania gospodarcze i pozostałe mienie ubezpieczyłeś od pożaru.
Wyrzuć produkty żywnościowe, napoje i lekarstwa, które były narażone na działanie
wysokiej temperatury, dymu i płomieni. Dotyczy to również zawartości lodówki i zamrażarki.
Nie wolno też ponownie zamrażać rozmrożonej żywności.
Jeśli sejf lub metalowa skrzynia uległy oddziaływaniu pożaru, nie próbuj ich otwierać.
W ich wnętrzu przez długi czas (wiele godzin) może utrzymywać się wysoka temperatura.
Jeśli otworzysz drzwi sejfu lub skrzyni przed wychłodzeniem, powietrze z zewnątrz w połączeniu
z wysoką temperaturą wnętrza sejfu (skrzyni) może spowodować zapalenie się zawartości.
11
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
2. POWÓDy I ZATOPIENIA
POWÓDy I ZATOPIENIA
najczęściej spodziewana jest w okresie jesienno-zimowym oraz zimowo-wiosennym z
powodu długotrwałych, bądz intensywnych opadów deszczu albo z powodu szybkiego
topnienia śniegów.
Przed wystąpieniem powodzi
Przygotuj się do powodzi i swoją rodzinę, zanim ona Ciebie zaskoczy!!!
Poznaj podstawowe pojęcia związane z zagrożeniem powodziowym:
Pogotowie przeciwpowodziowe wprowadza się, gdy poziom wody w rzece wzrasta do
poziomu ostrzegawczego i nadal podnosi się.
Alarm powodziowy ogłasza się, gdy poziom wody zbliża się do stanu alarmowego.
Dowiedz się w Urzędzie Gminy Zielona Góra, czy:
nie mieszkasz na terenie zagrożonym (zalewowym), jeżeli tak, to przy jakim poziomie
wody ogłaszany jest stan ostrzegawczy i stan alarmowy;
czy miejsce Twojego zamieszkania (mieszkania, domu) trzeba (można) oraz jak
zabezpieczyć przed powodzią?
czy materiały niezbędne do zabezpieczenia domu (gospodarstwa, mieszkania) musisz
zgromadzić sam, czy pomogą Ci w tym władze lokalne (Wójt),
będą stosowane jakieś sposoby alarmowania (syreny, dzwony, komunikaty radiowe);
w razie powodzi będzie zorganizowana ewakuacja, kto ją będzie przeprowadzał,
kiedy, kogo i co obejmie oraz gdzie przewiduje się miejsca przyjęć ludzi i mienia.
Zrób listę dokumentów, które musisz zabezpieczyć przed utratą lub zniszczeniem.
Przygotuj karty identyfikacyjne dla członków rodziny.
Zrób listę wyposażenia domowego, które będzie trzeba przenieść na wyższe kondygnacje
budynku.
Ubezpiecz siebie i swój dobytek - w razie tragedii odszkodowanie zawsze pomoże Ci
stanąć na nogi .
Jeśli zagrożenie powodzią stanie się realne, zaopatrz się w przydatny sprzęt:
�� latarki, radioodbiornik bateryjny + zapasowe baterie;
�� lista lekarstw jakie aktualnie używasz i jakie musisz mieć oraz inne w ramach
apteczki pierwszej pomocy;
�� inne zródła światła (świece, lampy naftowe, zapałki, zapalniczki).
12
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Przygotuj się, aby być samowystarczalnym przez okres 3 dni i zdolnym do pomocy sobie
i innym.
Określ zasady komunikowania się i miejsca spotkania w razie rozłąki spowodowanej
ewakuacją.
Dowiedz się gdzie są zastępcze miejsca zakwaterowania i jak się tam przemieścić.
Poproś krewnych lub znajomych zamieszkałych na terenach bezpiecznych, by służyli
jako miejsce kontaktu dla Twojej rodziny. Upewnij się, czy wszyscy jej członkowie znają
adresy i telefony osób kontaktowych.
Zapoznaj rodzinę, jak zabezpiecza się mieszkanie, dom, obejście przed powodzią
i grabieżą.
Sprawdz zawory zainstalowane w kanalizacji ściekowej swego domu w celu zapobieżenia
cofania się wody z systemu drenowego. W ostateczności użyj dużych korków lub czopów
do zatkania przecieków, rur i zbiorników.
Jeśli posiadasz samochód osobowy lub inny środek lokomocji, napełnij zbiornik paliwa,
przygotuj mapę drogową.
Jeśli posiadasz telefon komórkowy, mniej go zawsze naładowany.
Postępuj według ogłaszanych komunikatów, stosuj się do poleceń lokalnych władz.
W czasie zagrożenia powodzią
Miej włączone radio bateryjne na częstotliwości radia regionalnego, albo rozgłośni
lokalnej, w celu uzyskania komunikatu o zagrożeniu i sposobach postępowania.
Postępuj zgodnie z treścią komunikatów - nie zwlekaj!!!
Jeśli w okolicy twojego zamieszkania znajduje się osoba kierująca akcją
przeciwpowodziową, stosuj się do jej poleceń.
Wszystkie polecenia wykonuj szybko i zdecydowanie.
W przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieszczaj się na wyżej położone tereny
(miejsca).
Jeżeli Wójt Gminy Zielona Góra ogłosi ewakuację z terenów zagrożonych, bądz
przygotowany na nią wraz z rodziną. Pamiętaj także o swoich zwierzętach.
Zabezpiecz swoje mieszkanie, swój dom, tj. przenieś wartościowe wyposażenie domowe
na wyższe piętra domu oraz zabezpiecz parter, jeśli czas na to pozwala. Wykorzystaj do
tego celu worki z piaskiem, folię lub inne materiały podręczne. Z posesji wszystkie
rzeczy schowaj w budynku lub je przywiąż do czegoś stabilnego, aby nie popłynęły.
W czasie powodzi odłącz urządzenia elektryczne, ale nie dotykaj ich, gdy są wilgotne
lub stoją w wodzie. Wyłącz sieć gazową i wodociągową.
W miarę możliwości na wyższych piętrach napełnij wannę i inne pojemniki wodą, po
wcześniejszym wysterylizowaniu ich płynami typu: ACE, Bielinka, Chlorobis, inne.
Nie używaj w gospodarstwie domowym wód gruntowych; mogą być zatrute (skażone).
13
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Nie chodz na obszarach zalanych, jeżeli woda przemieszcza się szybko. Fala o głębokości
kilkunastu centymetrów może przewrócić i przemieścić dorosłego człowieka.
Jeżeli musisz przekroczyć zalany obszar, użyj tyczki do badania gruntu przed sobą.
Do przejścia wybieraj miejsca bez prądu powodziowego.
Po ostrzeżeniu, że spodziewana jest duża powódz, zapewnij swobodny wlew wód
powodziowych do piwnicy Twego domu lub sam wypełnij ją czystą wodą. Unikniesz w ten
sposób zagrożenia uszkodzenia fundamentów domu przez ciśnienie napierających wód
powodziowych.
Dzieciom i osobom z ograniczoną świadomością należy przymocować w widocznym
miejscu kartkę z imieniem, nazwiskiem oraz miejscem zamieszkania.
Jeżeli zostaniesz wytypowany do pomocy w pracach przeciwpowodziowych (np. do układania
lub napełniania worków z piaskiem) - pomagaj !!!
W miarę możliwości zapobiegaj tworzeniu się atmosfery paniki, bądz rozsądny, zachowaj
trzezwość umysłu - to połowa sukcesu.
Jeśli powódz zaskoczy Cię w terenie:
�� ewakuuj się szybko i zdecydowanie,
�� kieruj się na wyżej położone tereny, z dala od rzeki, potoku lub kanalizacji burzowej,
�� jeśli Twój samochód się zatrzyma nie naprawiaj go, natychmiast rozpocznij wędrówkę
pieszo na wyżej położone tereny.
Dobrze jest mieć ustalone zasady sygnalizacji na wypadek różnych potrzeb, np.:
kolor - potrzeba ewakuacji;
kolor - potrzeba żywności i wody;
kolor - potrzeba pomocy medycznej.
DOKUMENTY
�� Dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, dowód rejestracyjny pojazdu.
�� Ostatnie świadectwo szkolne, dyplom ukończenia uczelni.
�� Polisy ubezpieczeniowe lub ich numery.
�� Ostatnie wyniki badań lekarskich.
�� Legitymacja ubezpieczeniowa.
�� Pieniądze, czeki, karty kredytowe, akcje, wyroby jubilerskie itp..
�� Inne ważne dokumenty.
ŻYWNOŚĆ
�� Trwałe pieczywo (suchary, chleb chrupki itp.).
�� Konserwy mięsne + otwieracz.
�� Dżemy, powidła.
�� Czekolada.
�� Woda niegazowana (1,5l/os./dobę).
14
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
APTECZKA
�� Lekarstwa, które aktualnie zażywasz.
�� Tabletki przeciwbólowe.
�� Tabletki przeciw biegunce.
�� Tabletki przeciw chorobie lokomocyjnej.
�� Woda utleniona.
�� Środki opatrunkowe (bandaż, plaster, plaster z gazą, bandaże elastyczne).
�� Nożyczki
INNE
�� Latarka z kompletem zapasowych baterii.
�� Radioodbiornik bateryjny.
�� Telefon komórkowy.
�� Środki sygnalizacyjne (chorągiewka, latarka sygnalizacyjna).
�� Środki higieny osobistej.
15
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Po powodzi
Jak najdłużej pozostań poza zasięgiem wód powodziowych, gdyż mogą być skażone np.
produktami ropopochodnymi, nie oczyszczonymi ściekami, bakteriami chorobotwórczymi itp.
Nie używaj ich do picia ! Mogą być one również pod napięciem z uszkodzonych linii
energetycznych napowietrznych lub podziemnych.
Bądz ostrożny, gdy wjeżdżasz na tereny dotknięte powodzią. Drogi mogą być osłabione i mogą
nie wytrzymać ciężaru Twojego samochodu (ciągnika), czy innego pojazdu.
Miej zawsze włączone radio w celu uzyskania informacji lokalnych dotyczących
udzielanej pomocy, tj. zaopatrzenia w żywność i wodę zdatną do picia i użytku ogólnego.
Zwracaj uwagę na zdrowie i bezpieczeństwo Twoje i Twojej rodziny. Często myj ręce
mydłem w czystej wodzie, jeśli miałeś kontakt z wodami powodziowymi.
Pamiętaj o wspomożeniu swoich sąsiadów, którzy mogą potrzebować specjalnej pomocy
przy małych dzieciach, starszych lub przy niepełnosprawnych osobach.
Wyrzuć żywność, która miała kontakt z wodami powodziowymi.
Poinformuj odpowiednie służby o zerwanych liniach energetycznych, nieszczelności
rurociągu gazowego lub o innych zagrożeniach występujących na Twoim terenie.
Mieszkanie i wszystkie sprzęty, które przydatne są do dalszego użytkowania, trzeba
zdezynfekować, gdyż naniesiony muł zawiera duże ilości grzybów i bakterii chorobotwórczych,
które zagrażają zdrowiu ludzi i zwierząt.
Przygotuj do wymiany podłogi i mury, które nasiąkły wodami powodziowymi.
Sprawdzaj, czy fundamenty Twego domu nie mają pęknięć, aby upewnić się, że budynek
nie grozi zawaleniem. Uważaj na poluzowane tynki, sufity.
Odpompuj zalane piwnice stopniowo - około 1/3 pierwotnego poziomu wody dziennie -
w celu uniknięcia zniszczenia struktury fundamentów.
Dopilnuj, aby instalacje domowe: elektryczne, gazowe i wodno-kanalizacyjne zostały
sprawdzone przez fachowców i ewentualnie naprawione przed ich ponownym
użytkowaniem.
Używaj mocnego obuwia i bateryjnych lamp lub latarek w czasie oględzin zabudowań.
Jeżeli byłeś ubezpieczony przed powodzią, skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową, aby
uniknąć nieporozumień z odszkodowaniami. Zrób zdjęcia zastanych zniszczeń - zarówno
budynku, jak i wyposażenia.
16
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
3. BURZE I WICHURY.
Burzy z piorunami zazwyczaj towarzyszą błyskawice. Zdarzają się one w każdym
zakatku Polski i nie można im zapobiec ani w pełni skutecznie przewidzieć ich wystąpienia.
Bądz przygotowany poprzez zaangażowanie członków swojej rodziny w opracowanie i
przeduskutowanie rodzinnego planu na wypadek burzy.
PAMITAJ! W czasie nadzwyczajnych zdarzeń burza z piorunami, fala upałów, powódz,
pożar lub inne nieszczęścia, zawsze możesz liczyć na pomoc naszą.
ZANIM UDERZY PIORUN
*� Spoglądaj w niebo. Szukaj ciemniejących chmur, błysków światła lub
narastającego wiatru. Nasłuchuj odgłosów grzmotu.
*� Jeżeli usłyszysz grzmot oznacza to, że jesteś wystarczająco blisko burzy aby być
uderzonym przez piorun. Natychmiast udaj się w bezpieczne miejsce, sugerowane
w poradniku.
*� Słuchaj komunikatów meteorologicznych w radiu lub prognoz pogody w telewizji.
GDY BURZA SI ZBLIŻA
*� Poszukaj schronienia w budynku lub samochodzie. Zamknij okno.
*� Linie telefoniczne metalowe rury mogą przewodzić prąd. Odłącz wszystkie
odbiorniki prądu i urządzenia. Unikaj używania przyrządów zasilanych energią
elektryczną. Oświetlenie możesz zostawić włączone, gdyż nie wpływa to na
prawdopodobieństwo porażenia piorunem.
*� Unikaj kąpieli w wannie lub pod prysznicem oraz używania bieżącej wody do
celów gospodarczych.
*� Wyłącz komputery, pralki i inne urządzenia elektryczne. W razie przeładowania
sieci w wyniku uderzenia pioruna czeka cię kosztowna naprawa.
*� Zaciągnij story i opuść żaluzje. W razie rozbicia szyb przez przedmioty z
zewnątrz, skutecznie zatrzymają szkło przed rozsypaniem się po mieszkaniu.
JEŻELI BURZA ZASKOCZY CI NA ZEWNTRZ
*� Jeżeli jesteś w lesie szukaj schronienia wśród niższych drzew.
*� Jeżeli pływasz lub żeglujesz natychmiast skieruj się ku lądowi i znajdz
schronienie.
OCHRONA GDY JESTEŚ NA ZEWNTRZ
*� Udaj się do nisko położonego, otwartego miejsca, z dala od drzew, słupów lub
metalowych obiektów. Upewnij się, że miejsce gdzie się znalazłeś, nie zostanie
zalane przez wody opadowe.
*� Bądz bardzo małym celem. Przylgnij do podłoża, rękoma chwyć kolana i umieść
głowę między nimi. Skurcz się tak bardzo, jak to tylko możliwe.
*� Nie leż płasko na ziemi, bowiem ta pozycja robi z ciebie większy cel.
17
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
GDY BURZA MINIE
*� Pozostań poza terenem dotkniętym zniszczeniami spowodowanymi przez burzę
do czasu usunięcia skutków.
*� Słuchaj radia i lokalnej telewizji, oczekuj komunikatów o sytuacji i zaleceń służb
ratowniczych.
JEŻELI KTOŚ ZOSTAA PORAŻONY PIORUNEM
*� Pilnie wezwij pomoc.
*� Udziel pierwszej pomocy. Jeżeli oddech jest zatrzymany, zastosuj sztuczne
oddychanie. Gdy praca serca została wstrzymana, rozpocznij jego masaż lub
poproś kogoś, kto umie to zrobić. Gdy tylko poszkodowana osoba odzyska
przytomność (oddech, praca serca), rozejrzyj się czy nie trzeba komuś innemu
udzielić podobnej pomocy.
Ochrona przed wichurami sprowadza się do zabezpieczenia mieszkańców gminy i ich mienia
oraz usunięcia skutków.
WICHURY
(silne wiatry i huragany)
występują powodowane najczęściej szybko przemieszczającymi się aktywnymi niżami.
Najgrozniejszą formę przyjmują one w okresie wiosennym i jesiennym.
Przed wystąpieniem wichury
Upewnij się, czy wszyscy członkowie Twojej rodziny wiedzą, jak postępować w czasie
huraganu oraz naucz ich, jak wyłączać gaz, elektryczność i wodę.
Opracuj plan komunikowania się w czasie zagrożenia na okoliczność, gdy członkowie
rodziny są rozdzieleni (realny przypadek, gdy dorośli są w pracy, a dzieci w szkole).
Naucz dzieci, jak i kiedy wzywa się policję lub straż pożarną oraz które radio jest
nastrojone na odbiór informacji o stanie zagrożenia.
18
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Podczas wichury
Miej włączone radio bateryjne na częstotliwości radia regionalnego, w celu uzyskania
komunikatu o zagrożeniu i sposobach postępowania.
Zabezpiecz swoje mieszkanie (dom):
�� zamknij okna, zabezpiecz rynny i inne elementy budynku;
�� upewnij się, czy konstrukcja dachu jest mocno przytwierdzona do konstrukcji
budynku;
�� zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mogą ulec zniszczeniu;
�� usuń z parapetów i balkonów przedmioty, które mogą zagrażać przechodniom;
�� uprzątnij z obejścia przedmioty, które mogłyby narobić szkód (porwane przez wiatr);
�� zapewnij sobie odpowiednią ilość zródeł światła - jak: latarki elektryczne (baterie do
latarek i odbiorników radiowych), świece;
�� sprawdz stan apteczki pierwszej pomocy i zaopatrz się w niezbędne materiały i leki;
�� przygotuj rzeczy, które mogą być potrzebne w czasie ewakuacji, tj. dokumenty,
odzież, żywność, wartościowe rzeczy;
�� nie parkuj pojazdów w pobliżu drzew, słupów i trakcji elektrycznych.
Wyłącz główny wyłącznik prądu i gazu - ograniczy to niebezpieczeństwo powstania
pożaru.
Schowaj się w środkowych i najniższych partiach budynku z dala od oszklonych okien,
sufitów i drzwi.
Znajdując się poza domem, pozostań tam, aż huragan nie przejdzie.
Nie zatrzymuj się pod trakcjami elektrycznymi, planszami reklamowymi, drzewami itp.
19
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Jeżeli służby ratownicze zalecają ewakuację:
�� wyrusz tak szybko, jak to tylko możliwe;
�� opuszczając mieszkanie wyłącz energię elektryczną oraz główny zawór wody i gazu,
wygaś ogień w piecach oraz zabezpiecz dom;
�� zawiadom kogoś poza zasięgiem wichury, dokąd się ewakuujesz;
�� zabierz przygotowany zawczasu podręczny bagaż oraz ciepłą odzież.
Po wichurze
Udziel pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym osobom.
Unikaj leżących lub zwisających przewodów elektrycznych.
Ostrożnie wkraczaj do swego domu.
Sprawdz instalację (gazową, elektryczną, wodociągową i ściekową) w zniszczonym
domu.
O wszystkich zdarzeniach, mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi
informuj:
służby dyżurne Ochotniczej Straży Pożarnej, Policji,
pogotowie energetyczne, gazowe, inne.
4. ZIMA ŚNIEŻYCE.
Silny wiatr w połączeniu z temperaturą powietrza tylko nieco poniżej 0�C może mieć
taki sam skutek, jak stojące powietrze o temperaturze poniżej -30�C. Może być to przyczyną
odmrożenia i wychłodzenia organizmu.
Odmrożenie - jest skutkiem oddziaływania zimna (choć niekoniecznie mrozu !).
W wyniku odmrożenia mogą wystąpić trwałe uszkodzenia najbardziej narażonych na
odmrożenie części ciała. Typowymi objawami tego urazu są: znaczne wychłodzenie,
zaczerwienienie, utrata czucia oraz bladość palców nóg, nosa, małżowin usznych.
Wychłodzenie - jest stanem, gdy temperatura wewnętrzna ciała spada poniżej 35�C.
Objawami wychłodzenia są zaburzenia świadomości - do śpiączki włącznie, powolna mowa,
poczucie wyczerpania, zaburzenia mowy, senność.
20
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Jeżeli u kogoś podejrzewane jest wystąpienie odmrożenia lub wychłodzenia - rozpocznij
powolne ogrzewanie osoby i poszukaj natychmiast pomocy medycznej. Rozpocznij od
ogrzewania torsu tej osoby. Zdejmij przemarznięte ubranie, ułóż osobę na suchej tkaninie
i okryj całe ciało kocem, folią aluminiową - ogrzewaj go własnym ciałem.
Nie uznawaj pochopnie osoby wyziębionej za zmarłą, przed próbą reanimacji. Przy
odmrożeniach kończyn zanurz je w letniej wodzie o temperaturze ciała zdrowego człowieka.
Na inne części ciała nakładaj ciepłe (nie gorące) okłady.
Nie podawaj alkoholu osobie dotkniętej odmrożeniem lub wychłodzeniem,
w szczególności gdy nie ma możliwości zapewnienia jej ciepłego schronienia.
Unikaj podawania kawy - ze względu na zawartość kofeiny; nie podawaj żadnych leków
bez dodatkowych wskazań.
Bądz przygotowany na wystąpienie śnieżyc, zawiei i zamieci !
W czasie opadów pozostań w domu.
Jeżeli musisz wyjść na zewnątrz, ubierz się w ciepłą odzież wielowarstwową i powiadom
kogokolwiek o docelowym miejscu podróży oraz przewidywanym czasie dotarcia na
miejsce przeznaczenia.
Zachowaj ostrożność poruszając się po zaśnieżonym i oblodzonym terenie, zwróć uwagę
na zwisające sople, zwały śniegu na dachach budynków itp.
Jazda samochodem w zimie
Jedną z wielu przyczyn ofiar śmiertelnych w zimie jest niewłaściwe przygotowanie pojazdu
do sezonu zimowego oraz brak znajomości postępowania na wypadek unieruchomienia
pojazdu lub zabłądzenia podczas podróżowania. Dlatego też, aby bezpiecznie podróżować:
Sprawdz następujące elementy Twojego samochodu:
akumulator;
płyn chłodzący;
wycieraczki i płyn do spryskiwania szyb, układ zapłonowy, termo-start;
oświetlenie pojazdu;
światła awaryjne, układ wydechowy;
układ ogrzewania;
hamulce;
odmrażacz;
poziom oleju (jeśli jest taka potrzeba, wymienić na olej zimowy).
Załóż zimowe opony i upewnij się, czy mają odpowiedni bieżnik. Uniwersalne opony
radialne zazwyczaj nadają się do większości warunków zimowych. Jednakże przepisy
w niektórych krajach wymagają stosowania opon z łańcuchami lub opon śniegowych z kolcami.
21
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Miej przygotowaną skrobaczkę do szyb oraz narzędzie do usuwania śniegu.
Utrzymuj co najmniej połowę pojemności zbiornika paliwa w czasie zimy.
Starannie planuj długie podróże.
Słuchaj komunikatów radiowych o aktualnych warunkach drogowych.
Podróżuj w ciągu dnia i, jeśli to możliwe, w towarzystwie przynajmniej jednej osoby.
W czasie burzy śniegowej staraj się korzystać z komunikacji publicznej.
Ubieraj się ciepło. Noś odzież wielowarstwową, lekko dopasowaną.
Na czas dłuższej podróży przygotuj wysokoenergetyczne, suche pożywienie oraz kilka
butelek wody.
Miej w swoim samochodzie:
migające światło przenośne z zapasowymi bateriami;
apteczkę pierwszej pomocy oraz niezbędne leki;
śpiwór lub koc;
torby plastikowe (do celów sanitarnych);
zapałki;
małą łopatkę - saperkę;
podręczne narzędzia - szczypce uniwersalne, klucz nastawny, śrubokręt itp.;
przewody do rozruchu silnika;
łańcuchy lub siatki do opon;
jaskrawą tkaninę do użycia jako flagę sygnalizacyjną.
Jeśli utknąłeś w drodze
Pozostań w samochodzie. Nie szukaj sam pomocy, chyba że pomoc jest widoczna
w odległości 100 m.
Umocuj na antenie lub dachu samochodu jaskrawą cześć ubrania (najlepiej koloru
czerwonego) tak, aby widoczna była dla ratowników.
Użyj wszelkich dostępnych środków do poprawienia izolacji samochodu.
Uruchamiaj silnik co godzinę na 10 minut. W czasie pracy silnika włącz ogrzewanie oraz
zewnętrzne światła samochodu.
Zachowaj ostrożność z uwagi na trujące działanie tlenku węgla w spalinach
Utrzymuj rurę wydechową wolną od śniegu oraz dla wentylacji lekko uchyl okna.
Zwracaj uwagą na oznaki odmrożeń lub wychłodzenia organizmu.
Wykonuj lekkie ćwiczenia dla utrzymania krążenia krwi. Od czasu do czasu klaszcz w dłonie,
wykonuj wymachy ramionami. Staraj się nie przebywać w jednej pozycji zbyt długo. Jeśli
w samochodzie jest więcej niż jedna osoba, należy spać kolejno, na zmianę.
Dla utrzymania ciepła wszystkie osoby powinny zgromadzić się koło siebie.
22
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Unikaj zbędnego lub nadmiernego wysiłku. Zimne otoczenie powoduje dodatkowe
obciążenie dla serca. Nadmierny wysiłek, taki jak odgarnianie śniegu albo pchanie
samochodu - może spowodować zdrowotne dolegliwości.
Skala odmrożenia (narastająco).
I STOPIEC - zaczerwienienie, ból, uszkodzenie naskórka,
II STOPIEC - zaczerwienienie, ból, pęcherze,
III STOPIEC - deformacja skóry, bladość, siność, brak bólu.,
WAŻNE
Nie podawaj alkoholu ogrzewa tylko na moment.
Nie nacieramy śniegiem.
Nie pozwalamy poszkodowanemu palić tytoniu.
Hipotermia następuje gdy temperatura ciała wynosi 35oC i mniej. Spadek temperatury
ciała poniżej 20oC może doprowadzić do zagrożenia życia.
Objawy odmrożenia:
�� Blada, zimna, sucha skóra.
�� Spowolnione tętno i oddech.
�� Zaburzenia świadomości.
Postępowanie z osobą poszkodowaną:
�� Okładamy kocami, folią lub innym materiałem o właściwościach izolujących
ciało osoby poszkodowanej od zimna.
�� Ciepła kąpiel (woda o temperaturze pokojowej, stopniowo ogrzewana).
�� Jeżeli osoba jest przytomna: podajemy ciepłe, słodzone napoje (np.: herbata) lub
wysokokaloryczne pokarmy (np.: czekolada).
�� Co 45 60 sek. sprawdzamy tętno.
Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia
Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia, zwłaszcza gdy odmrożona część ciała jest
jeszcze blada, polega na możliwie szybkim przywróceniu w niej krążenia krwi. W tym celu
stosujemy ogrzanie uszkodzonej kończyny w kąpieli wodnej, o coraz wyższej temperaturze.
Rozpoczynamy ogrzewanie wodą o temperaturze od 25 do 30oC, aby po kilkunastu minutach
zwiększyć ją od 38 do 40oC. ogrzewanie należy stosować do czasu, gdy tkanki osiągną
odpowiednią temperaturę. Po kąpieli można odmrożone miejsca lekko nacierać niewielka
ilością 70% alkoholu etylowego, aż do zaróżowienia skóry. Następnie trzeba nałożyć suchy
jałowy opatrunek z grubą warstwą waty i z ciepło owiniętymi kończynami odwiezć chorego
do szpitala.
Jeśli w warunkach polowych nie ma możliwości wykonania takiej kąpieli ogrzewającej,
to należy zastosować krótkotrwały, delikatny masaż, używając niewielką ilość 70% alkoholu
23
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
etylowego, a następnie nałożyć gruby opatrunek ochronny. Jeśli wytworzyły się pęcherze,
przykrywa się je jałowym opatrunkiem. Pęcherze nie należy przekłuwać.
Zabrania się również szeroko stosowanego nacierania odmrożonych kończyn śniegiem,
pogarsza to jeszcze ich stan tworzą się mikroskopijne rany, łatwo powstaje zakażenie.
Zabronione jest również podawanie alkoholu, gdyż jego działanie rozszerzające naczynia
krwionośne może spowodować przechłodzenie całego organizmu. Nie wolno również palić
tytoniu. Nikotyna powoduje zwężenie naczyń krwionośnych.
W przypadku wychłodzenia całego ciała, ogrzewanie należy przeprowadzać bardzo
powoli, gdyż ciepła kąpiel spowoduje rozszerzenie skórnych naczyń krwionośnych i zimna
krew z obwodu zmiesza się z ciepła krwią centralną. Może to doprowadzić nawet do zgonu.
Są przypadki, gdy znalezionego zamarzniętego człowieka wnoszono do bardzo ciepłego
pomieszczenia, gdzie na skutek opisanego wyżej mechanizmu szybko umierał.
Do kąpieli całego ciała używamy wody o temperaturach jak przy miejscowych
odmrożeniach, podnoszenie ciepłoty kąpieli powinno odbywać się wolniej.
5. GRADOBICIE.
m�
m�
m�
m� m�
m� m�
m� m�
m� m�
m� m�
m� m�
GRADOBICIE
Najczęstszą przyczyną jego występowania jest powstawanie chmur gradowych na
skutek silnych, pionowych ruchów powietrza. Zjawisko to ma miejsce najczęściej w
okresie letnim.
Bądz przygotowany na wystąpienie gradobicia !!!
Ubezpiecz swoje mieszkanie, dom, samochód, zwierzęta gospodarskie, uprawy polowe
od skutków gradobicia.
Zapisz i zapamiętaj numery telefonów na pogotowie ratunkowe, do służb weterynaryjnych
i upewnij się, czy wszyscy członkowie rodziny je znają.
Przygotuj swoje mieszkanie, swój dom:
�� zabezpiecz rynny i inne części budynku;
�� zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mogą ulec zniszczeniu.
24
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Podczas gradobicia
Jeżeli spotka Cię gradobicie z dala od domu, znajdz bezpieczne schronienie i pozostań
tam do czasu jego zakończenia.
Jeśli jesteś w domu:
�� zamknij okna, usuń z parapetów i balkonów przedmioty, które mogą zagrażać
przechodniom;
�� pozostań w nim z dala od oszklonych okien, sufitów i drzwi;
�� w miarę możliwości pozamykaj zwierzęta domowe i hodowlane;
�� trzymaj pod ręką przygotowane latarki oraz dodatkowe baterie;
�� miej włączone radio w celu zapoznania się z aktualnymi komunikatami.
O wszystkich zdarzeniach mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi informuj
pogotowie ratunkowe, a w przypadku zerwania linii energetycznych zgłoś to pogotowiu
energetycznemu.
Po gradobiciu
Udziel pierwszej pomocy rannym lub poszkodowanym osobom.
Nie przenoś ciężko rannych osób, chyba że są one bezpośrednio zagrożone doznaniem
kolejnych obrażeń; wezwij pomoc.
Jeżeli byłeś ubezpieczony przed gradobiciem, wykonaj zdjęcia zniszczeń, zarówno domu,
jak i jego wyposażenia w celu ubiegania się o odszkodowanie.
25
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
6. UPAAY.
Zbyt intensywny wysiłek w czasie gorącego dnia, spędzanie zbyt długiego czasu na
słońcu albo zbyt długie przebywanie w przegrzanym miejscu może spowodować uraz
termiczny. Aby móc skutecznie zapobiegać podobnym przypadkom, poznaj objawy i bądz
gotów do udzielenia pierwszej pomocy w takich przypadkach. Uraz termiczny może przybrać
postać oparzenia słonecznego lub przegrzania.
Objawami oparzenia słonecznego są zaczerwienienie i bolesność skóry, możliwe swędzenie,
gorączka, ból głowy.
Pierwsza pomoc: wez chłodny prysznic, użyj mydła, aby usunąć olejki (kremy). Miejsca
oparzone polewaj dużą ilością zimnej wody. Jeśli na skórze wystąpią pęcherze, zrób suchy,
sterylny opatrunek i skorzystaj z pomocy medycznej.
Objawy przegrzania są następujące: osłabienie, zawroty głowy, pragnienie, nudności i wymioty,
kurcze mięśni (zwłaszcza nóg i brzucha), utrata przytomności.
Pierwsza pomoc: połóż poszkodowaną osobę w chłodnym miejscu (nogi unieś na wysokości
20-30 cm). Poluzuj ubranie. Użyj zimnej mokrej tkaniny jako okładu do obniżenia
temperatury ciała. Podawaj do picia wodę z solą, małymi łykami. Jeśli wystąpią nudności,
odstaw wodę. Jeśli wystąpią wymioty, szukaj natychmiastowej pomocy medycznej. W przypadku
utraty przytomności przy wyczuwalnym oddechu i tętnie, ułóż poszkodowanego na boku.
Bądz przygotowany na wystąpienie gwałtownego ocieplenia !
Utrzymuj chłodne powietrze wewnątrz pomieszczeń, stosując żaluzje w drzwiach i oknach.
Rozważ utrzymanie w użyciu zewnętrznych okiennic przez cały rok. Zewnętrzne
okiennice latem nie dopuszczają ciepła do wnętrza domu, natomiast utrzymują ciepło
w domu zimą. Sprawdz przewody urządzeń klimatyzacyjnych, czy są właściwie
izolowane i szczelne.
Oszczędzaj elektryczność. W okresie dużych upałów ludzie mają skłonności do znacznie
większego zużycia energii elektrycznej na potrzeby urządzeń klimatyzacyjnych, co
prowadzi do niedoboru mocy lub przerw w dopływie prądu.
Przebywaj wewnątrz pomieszczeń tak długo, jak to możliwe. Jeśli jest brak klimatyzacji,
przebywaj na najniższym poziomie budynku, poza zasięgiem światła słonecznego.
26
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Spożywaj zbilansowane, lekkie posiłki.
Regularnie pij duże ilości wody. Osoby cierpiące na epilepsję oraz schorzenia serca, nerek
lub wątroby, będące na niskowodnej diecie oraz mające problemy z utrzymaniem
płynów, powinny skontaktować się z lekarzem przed zwiększonym przyjmowaniem
płynów.
Ogranicz przyjmowanie napojów alkoholowych. Mimo że piwo i napoje alkoholowe
zdają się zaspakajać pragnienie, to zazwyczaj powodują dalsze odwodnienie
organizmu.
Ubieraj się w luzno dopasowane rzeczy, zakrywające możliwie największą powierzchnię
skóry. Lekka, o jasnych kolorach odzież odbija ciepło i promieniowanie słońca oraz
pomaga utrzymać normalną temperaturę ciała.
Noś okrycia głowy, które skutecznie będą chronić twarz i głowę przed nadmiernym
nagrzaniem.
Unikaj zbytniego nasłonecznienia. Opalenizna spowalnia zdolność do samoczynnego
chłodzenia się. Użyj środków ochrony przed promieniami słonecznymi o wysokim
współczynniku skuteczności.
Unikaj skrajnych zmian temperatury. Zwolnij tryb życia. Zredukuj, wykreśl lub przeorganizuj
wyczerpujące zajęcia. Osoby wysokiego ryzyka powinny przebywać w chłodnych
miejscach. Stosuj tabletki solne, ale tylko wtedy, jeśli zostały zalecone przez
lekarza.
Pamiętaj, że podczas upałów występuje zwiększone zagrożenie przeciwpożarowe -
przebywając w lesie, na podsuszonych łąkach, ścierniskach, zachowaj szczególną
ostrożność i staraj się nie zaprószyć ognia.
Podczas suszy
Zmniejsz zużycie wody. Podlewanie trawników i mycie samochodów marnotrawi
wodę.
Gdzie tylko możliwe, używaj wielokrotnie tej samej wody.
27
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
7. ABC BEZPIECZECSTWA NA WAKACJACH
WYPOCZYNEK NAD WOD
Nie zawsze pamiętamy, że woda nawet ta pozornie najspokojniejsza jest
groznym, niebezpiecznym żywiołem. Większość utonięć oraz poważnych uszkodzeń ciała,
doznanych podczas kąpieli, jest rezultatem lekkomyślności.
DLATEGO PAMITAJ
�� Kąp się tylko w miejscach do tego przeznaczonych i odpowiednio oznakowanych,
przestrzegaj regulaminu kąpieliska i poleceń ratowników.
�� Nie wchodz do wody natychmiast po jedzeniu, po grach sportowych, po dłuższym
opalaniu się lub gdy jesteś jeszcze rozgrzany.
�� Przed kąpielą skorzystaj z natrysku. Jeżeli go nie ma ochłodz wodą głowę, kark i
klatkę piersiową. Nigdy nie skacz na głowę do nieznanej wody. Przed każdym
pierwszym skokiem sprawdz głębokość i dno. Nie skacz do wody płytszej niż 2,5m.
�� Bezwzględnie wystrzegaj się alkoholu.
POŻAR
Pożar to niekontrolowane spalanie w miejscu, w którym nie wolno palić ognia.
GDY ZAUWAŻYSZ POŻAR
�� Wezwij straż pożarną nr 998 lub 112 z telefonu komórkowego.
�� Niezwłocznie opuść miejsce pożaru.
�� Zaalarmuj.
PODCZAS POŻARU
�� Jeżeli pali się trawa, papier, drewno, meble, ubrania DO GASZENIA UŻYJ WODY.
�� Gdy pali się rozlana benzyna, nafta, rozpuszczalnik ZDUŚ OGIEC KOCEM,
KURTK, PAASZCZEM.
�� Gdy pali się urządzenie elektryczne WYJMIJ WTYCZK Z GNIAZDA
SIECIOWEGO, ZDUŚ PAOMIEC KOCEM nigdy nie polewaj wodą urządzeń
elektrycznych będących pod napięciem.
PAMITAJ
�� Ogniska rozpalaj tylko w miejscach oznakowanych przez służbę leśną i nadzorowaną
przez osoby dorosłe.
�� Zabawa zapałkami to pożar, który może zniszczyć Twój dom, szkołę lub las, na
którego odnowienie potrzeba wielu lat.
�� W żadnym wypadku nie próbuj majsterkować przy sprzecie podłączonym do
gniazdka elektrycznego, a tym bardziej przy samym gniazdku.
�� Unikaj miejsc, gdzie leżą beczki, pojemniki czy puszki niewiadomego pochodzenia,
nie tylko ze względu na łatwopalne, ale również trujące substancje, które mogą się w
nich znajdować.
28
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� Gdy znajdziesz przedmiot przypominający granat lub jakikolwiek pocisk nie dotykaj
go, nie próbuj go rozbierać i pod żadnym pozorem nie wrzucaj do ognia. Wybuch
może spowodować Twoją śmierć lub trwałe kalectwo. O znalezieniu niewypału
zawiadom Policje.
PRZESTEPCZOŚĆ
Ludzie bardzo młodzi a nawet dzieci, często są ofiarami bandyckich rozbojów i
wymuszeń. Dzieje się tak dlatego, że sprawca najczęściej działający z zaskoczenia typując
potencjalną ofiarę wybiera tę, która jego zdaniem będzie stawiała najmniejszy opór.
Powodem ataku może być np.: telefon komórkowy czy rower, ale również rzeczy dużo mniej
wartościowe modna czapka lub buty.
PAMITAJ
�� Bądz zorientowany, wiedz co się wokół Ciebie dzieje pilnuj się.
�� Dbaj o swoją sprawność fizyczną.
�� Sprawiaj wrażenie pewnego siebie i ufaj we własne siły.
�� Nie korzystaj z ofert podwiezienia przez obcych.
�� W porze wieczorowo nocnej nigdy nie wracaj do domu samotnie.
�� Unikaj miejsc nie oświetlonych, przechodnich bram i zarośli.
GDY ZOSTANIESZ NAPADNIETY
�� Jeśli nie masz szans na ucieczkę czy też skuteczną obronę, nie staraj się za wszelką
cenę walczyć z napastnikiem, lepiej oddać mu komórkę czy portfel, nie ryzykując
przy tym życiem czy zdrowiem.
�� Typowy rabuś ma mało czasu i zadowoli się nawet małą kwotą zawsze lepiej oddać
parę złotych niż zostać pobitym.
�� Natychmiast powiadom Policję o zdarzeniu upływający czas oddala szansę
zatrzymania napastnika.
�� Postaraj się przekazać Policji jak najwięcej szczegółów, każda informacja może
okazać się bezcenna, zwłaszcza jeśli dotyczy wyglądu sprawcy, jego
charakterystycznych cech zachowania: chodu, mowy czy kierunku oddalenia się.
�� Pamiętaj aby nie zacierać żadnych śladów pozostawionych przez złoczyńcę, a
zwłaszcza nie dotykać przedmiotów z którymi wcześniej się stykał.
ZAWSZE, KIEDY DZIEJE SI COŚ ZAEGO, KAŻDY, NAWET DZIECKO
MOŻE ZADZWONIĆ NA NUMER ALARMOWY POLICJI 997
29
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
III. Katastrofy techniczne.
III. Katastrofy techniczne.
1. AWARIE ELEKTROWNI ATOMOWYCH (SKAŻENIE PROMIENIOTWÓRCZE).
Wypadki radiologiczne mogą zdarzyć się wszędzie tam, gdzie materiały radioaktywne
są używane, składowane lub transportowane. Ponadto mogą one mieć miejsce w elektrowniach
jądrowych, szpitalach, uniwersytetach, laboratoriach badawczych, w zakładach przemysłowych,
na głównych drogach, liniach kolejowych oraz w stoczniach.
Materiały radioaktywne są niebezpieczne z powodu szkodliwego oddziaływania
niektórych typów promieniowana na komórki ciała. Im dłużej dana osoba jest narażona na
promieniowanie, tym większe jest zagrożenie. Są trzy czynniki, które minimalizują
oddziaływanie promieniowania na twoje ciało: odległość, osłona oraz czas.
Odległość - im większa pomiędzy Tobą a zródłem promieniowania - tym mniejszą
dawkę promieniowania otrzymasz. W razie poważnych awarii jądrowych władze
prawdopodobnie będą wzywać do ewakuacji, aby oddalić się od zródła promieniowania.
Osłona - podobnie jak odległość - im bardziej ciężkie i gęste materiały pomiędzy
Tobą a zródłem promieniowania - tym lepiej. Właśnie dlatego w czasie wypadków
radiologicznych władze będą zalecać pozostawanie wewnątrz pomieszczeń. W niektórych
przypadkach ściany Twojego domu będą wystarczającym zabezpieczeniem.
Czas - w większości przypadków natężenie promieniowania szybko maleje.
Ograniczenie czasu przebywania w zasięgu promieniowania zmniejszy wielkość pochłoniętej
dawki promieniowania. Po wystąpieniu wypadków radiologicznych lokalne władze będą
monitorować wszystkie przypadki pojawienia się promieniowania i określać, kiedy minie
zagrożenie.
Przed zagrożeniem radiacyjnym
Na wypadek katastrofy miej przygotowane następujące rzeczy:
�� latarkę z zapasowymi bateriami;
�� przenośne radio bateryjne z zapasowymi bateriami;
�� apteczkę i podręcznik pierwszej pomocy;
�� alarmowy zapas żywności i wody;
30
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� zapas worków do przechowywania żywności;
�� otwieracz do konserw;
�� solidne obuwie.
Bądz przygotowany do ewakuacji lub schronienia się w swoim domu.
Opracuj plan komunikowania się na wypadek zagrożenia.
Przygotuj plan oraz sposoby powrotu do domu członków rodziny, jeżeli w czasie
wystąpienia zagrożenia są rozdzieleni (realna możliwość w ciągu dnia, gdy dorośli są
w pracy, a dzieci w szkole).
Poproś krewnych lub znajomych, zamieszkałych w innych miejscowościach, aby służyli
jako miejsce kontaktu dla Twojej rodziny. Upewnij się, czy wszyscy członkowie Twojej
rodziny znają nazwisko, adres i nr telefonu osoby kontaktowej.
Jeśli prowadzisz samodzielne gospodarstwo rolne, zastanów się nad zabezpieczeniem
paszy dla zwierząt hodowlanych, ujęć wody pitnej oraz pomieszczeń dla nich.
W czasie zagrożenia radiacyjnego
Zachowaj spokój:
�� nie każdy wypadek, związany z wydostaniem się substancji promieniotwórczej jest
dla Ciebie niebezpieczny;
�� wypadek może dotyczyć tylko terenu zakładu (elektrowni atomowej) i może nie
powodować żadnych zagrożeń zewnętrznych.
Uważnie i stale słuchaj radia, oglądaj telewizję ogólnokrajową lub lokalną.
Komunikaty określą charakter wypadku, stopień zagrożenia oraz jego zasięg i szybkość
rozprzestrzeniania się - wykonaj zalecenia wynikające z komunikatów.
Gdy powracasz do miejsca schronienia z zewnątrz:
�� wez prysznic, zmień buty i odzież;
�� schowaj do plastikowej torby rzeczy noszone na zewnątrz i szczelnie je zamknij.
Jeśli otrzymasz polecenie ewakuacji, wykonuj je niezwłocznie, według zaleceń władz
(służb ratowniczych):
�� nasłuchuj w radiu i telewizji komunikatów o drogach ewakuacji, tymczasowych
schronach i sposobach postępowania;
�� zabierz przygotowane na ewakuację rzeczy.
Pamiętaj o swoich sąsiadach, którzy mogą potrzebować specjalnej pomocy przy małych
dzieciach, starszych lub niepełnosprawnych osobach.
W wypadku zaniechania ewakuacji, pozostań w domu:
�� zabezpiecz i pozamykaj okna i drzwi;
�� wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe itp.;
�� miej przy sobie cały czas włączone radio bateryjne;
�� zamknij (uszczelnij) zasuwy piecowe i kominowe;
31
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� udaj się do piwnicy lub innych pomieszczeń poniżej powierzchni gruntu;
�� pozostań wewnątrz pomieszczeń do czasu, aż władze (służby ratownicze) ogłoszą,
że jest bezpiecznie;
�� jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem.
Bądz przygotowany do ewakuacji lub schronienia się na dłuższy czas w domu.
Ukryj inwentarz i nakarm go przechowaną w zamknięciu paszą.
Nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne. Linie telefoniczne są niezbędne dla akcji
ratowniczej.
Przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach lub lodówce:
�� niezabezpieczoną żywność przed schowaniem dokładnie opłucz;
�� zrezygnuj ze spożywania owoców, warzyw i wody z niepewnych zródeł.
Dalej postępuj zgodnie z zaleceniami określonymi przez władze (służby ratownicze) do
czasu odwołania zagrożenia skażeniem promieniotwórczym.
Po odwołaniu zagrożenia radiacyjnego
Opuść ukrycie i w razie najmniejszych podejrzeń o skażeniu poddaj siebie i rodzinę
zabiegom sanitarnym.
Unikaj spożywania żywności z Twojego ogrodu oraz mleka od Twoich krów i kóz,
dopóki nie będą zbadane przez lokalny urząd sanitarny.
W przypadku zarządzenia ewakuacji zabierz ze sobą najcenniejsze rzeczy, odzież,
dokumenty i produkty żywnościowe. Zabezpiecz mieszkanie.
2. KATASTROFY KOLEJOWE.
Katastrofy kolejowe występują stosunkowo rzadko. Jednak olbrzymia ilość
przewożonych pasażerów, wielkość i różnorodność niebezpiecznych ładunków (chemiczne,
32
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
toksyczne, łatwopalne i inne) zwiększają skalę i rozmiar zagrożeń, które w równej mierze
dotyczą pasażerów i mieszkańców gminy miejscowości w pobliżu szlaków kolejowych.
Do podstawowych zasad postępowania należą:
powiadomienie służb ratowniczych (Straż Pożarna, Policja, Pogotowie Ratunkowe, PKP,
SOK);
udzielenie pomocy lżej poszkodowanym, gdy nie grozi to pożarem, wybuchem i gdy nie
ma innych zagrożeń;
stosowanie się do poleceń służb ratunkowych;
niezbliżanie się do miejsca katastrofy, nieblokowanie dojazdu pojazdom specjalnym;
gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej substancji, jak najszybsze oddalenie się;
ostrzeganie innych przypadkowych świadków zdarzenia.
3. KATASTROFY DROGOWE.
Postępująca motoryzacja, ciągła rozbudowa sieci dróg i różnorodność przewożonych
ładunków potęgują zagrożenia, które towarzyszą katastrofom i wypadkom drogowym.
Powszechność motoryzacji nakłada na mieszkańców gminy obowiązek znajomości
podstawowych zasad i czynności do wykonania w razie wystąpienia katastrofy drogowej lub
wypadku.
Do podstawowych zasad i czynności należą:
powiadomienie służb ratowniczych (Straż Pożarna, Policja, Pogotowie Ratunkowe);
33
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
udzielenie pomocy lżej poszkodowanym, gdy nie grozi to pożarem, wybuchem i gdy nie
ma innych zagrożeń;
stosowanie się do poleceń służb ratunkowych;
niezbliżanie się do miejsca katastrofy, nieblokowanie dojazdu pojazdom specjalnym;
gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej substancji, wyłączenie nawiewu, zamknięcie
okien;
ostrzeganie innych użytkowników drogi.
4. UWOLNIENIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH.
Amoniak jest gazem bezbarwnym, silnie żrącym, trującym i palnym w każdej
temperaturze. W zetknięciu z niektórymi substancjami stwarza zagrożenie wybuchowe. Jest
lżejszy od powietrza, co sprzyja gromadzeniu się go w górnych partiach pomieszczenia.
Działa silnie drażniąco na błony śluzowe dróg oddechowych, oczy i na skórę. Wywołuje
przykre uczucie pieczenia w gardle, kaszel, ślinotok, nudności, łzawienie, ból głowy. Przy
wyższych stężeniach wywołuje obrzęk płuc, niewydolność krążenia, zapaść i śmierć.
Roztwory wodne są żrące i trujące.
Chlor jest gazem o barwie zielonożółtej. Posiada ostry, duszący zapach. Jest cięższy
od powietrza. Po wydostaniu się ze zbiornika szybko odparowuje tworząc ciężki obłok
ścielący się tuż nad powierzchnią ziemi. Powoduje podrażnienia błon śluzowych oczu, nosa,
górnych dróg oddechowych. Wywołuje łzawienie, kichanie, ślinotok i kaszel połączone z
bólem głowy i w okolicy mostka. Przy wyższych stężeniach występuje obrzęk płuc i śmierć.
Kwas solny jest substancją ciekłą, żrącą, wydzielającą trujące i żrące pary,
działającym korodująco. W warunkach normalnych jest bezbarwną lub lekko żółtą cieczą,
dymiącą na powietrzu. Mocny kwas bardzo czynny chemicznie. Kwas solny reaguje z
większością metali z wydzieleniem wodoru, co stwarza zagrożenie wybuchem.
Metanol alkohol metylowy, spirytus drzewny rektyfikowany. Środek toksyczny,
łatwopalny, z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Metanol w warunkach normalnych
jest bezbarwną cieczą o aromatycznym zapachu, podobnym do alkoholu etylowego.
Wdychanie przez człowieka par metanolu lub bezpośrednie jego spożywanie, doprowadza do
porażenia systemu nerwowego (działania narkotyczne), utraty wzroku a często doprowadza
do śmierci.
Propan w warunkach naturalnych jest to bezbarwny gaz, cięższy od powietrza, o
charakterystycznym zapachu. Propan rozpuszcza się w wodzie oraz w alkoholu i eterze.
34
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Posiada zdolność do tworzenia roztworów z olejami mineralnymi. Propan występuje w gazie
ziemnym i ropie naftowej. Gaz skrajnie łatwopalny, pary tworzą z powietrzem mieszaniny
wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza gromadzą się przy powierzchni i w dolnych
partiach pomieszczeń. Na organizm człowieka działa umiarkowanie szkodliwie. W wyższych
stężeniach wykazuje działanie narkotyczne.
Soda kaustyczna w warunkach normalnych wodorotlenek sodowy jest białym lub
bezbarwnym ciałem stałym rozpływającym się w powietrzu. Substancja ta nie ma zapachu. W
przemyśle i handlu występuje pod nazwami: wodorotlenek sodowy, soda żrąca, soda
kaustyczna, kaustyk. Stosowany jest w postaci roztworów wodnych, wodno alkoholowych i
alkoholowych. Taki roztwór nosi nazwę ługu sodowego. Rozpuszczaniu wodorotlenku
sodowego w wodzie towarzyszy wydzielanie dużej ilości ciepła. Aug sodowy atakuje metale,
takie jak: cyna, cynk i glin. W wyniku reakcji powstaje wodór, który z powietrzem tworzy
mieszankę wybuchową.
Najczęstszą przyczyną uwolnień niebezpiecznych środków chemicznych (NŚCh) są:
�� awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych;
�� wypadki cystern kolejowych oraz auto-cystern;
�� rozszczelnienia rurociągów przemysłowych;
�� katastrofy morskich tankowców i chemikaliowców.
ZAPAMITAJ !!!
Pojazdy samochodowe przewożące substancje niebezpieczne są oznakowane
pomarańczowymi prostokątnymi tablicami z czarnymi napisami cyfrowymi
określającymi rodzaj niebezpiecznej substancji według międzynarodowych oznaczeń,
umieszczonymi z tyłu i przodu pojazdu, w następujący sposób:
np.: benzyny - paliwa silnikowe
33 - nr rozpoznawczy
1203 - nr substancji wg wykazu ONZ.
35
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Jeżeli jesteś świadkiem wypadku z udziałem NŚCh - powiadom natychmiast w jakikolwiek
sposób straż pożarną i policję. Podaj istotne dane:
�� miejsce zdarzenia;
�� swoje dane.
Nie bądz kibicem zdarzenia, ale oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować
ryzyko zatrucia.
Opuść rejon zagrożony, kierując się prostopadle do kierunku wiatru.
Chroń swoje drogi oddechowe. W tym celu wykonaj filtr ochronny z dostępnych Ci
materiałów (zwilżona w wodzie lub wodnym roztworze sody oczyszczonej chusteczka,
szalik, ręcznik, itp.) i osłoń nim drogi oddechowe.
Jeśli jesteś w samochodzie - zamknij okna, włącz wentylację wewnętrzną, staraj się jak
najszybciej opuścić strefę skażenia.
Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów przekazywanych przez
lokalne środki przekazu - radio, TV, megafony.
Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu, i zamień
je na czyste oraz dużą ilością wody przemyj oczy, usta, nos i wez prysznic.
Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że niebezpieczne środki chemiczne przenikną do
Twojego domu, to:
�� włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń wydanych
przez lokalne władze (służby ratownicze);
�� uszczelnij wszystkie otwory okienne, wentylacyjne, drzwi - oklejając je taśmą klejącą,
obkładając rulonami z mokrych ręczników lub prześcieradeł;
�� oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.;
�� zadbaj o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, dzieci, osób niepełnosprawnych,
zwierząt domowych;
�� pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach - w przypadku,
gdy istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, udaj się na wyższe kondygnacje,
np. do sąsiadów. W przypadku amoniaku - kieruj się do pomieszczeń położonych
na niskich kondygnacjach;
�� powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie;
�� wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem;
�� nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły ulec skażeniu.
36
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
5. KATASTROFY BUDOWLANE.
Katastrofy budowlane najczęściej powodowane są:
*� wybuchami gazu;
*� obsunięciem stropów lub nadwerężeniem ważnych elementów konstrukcyjnych
budynków;
*� tąpnięciami.
Postępująca urbanizacja, starzejąca się infrastruktura budowlana i techniczna obliguje
mieszkańców gminy do znajomości sposobów postępowania w razie katastrofy budowlanej.
Schemat działania
Świadek zdarzenia Poszkodowany
Spróbuj ocenić swój stan zdrowia
Sprawdz dokładnie, co się stało.
- na przykład:
czy możesz poruszać kończynami.
W miarę możliwości oceń,
czy są zagrożeni ludzie.
Zachowaj spokój
i raczej nie próbuj
uwolnić się sam.
Jeśli nie zagrozi to
Zaraz dotrze do Ciebie pomoc.
Twojemu bezpieczeństwu,
Wezwij straż pożarną
przystąp do ratowania ludzi
(jeśli wiesz na pewno,
że są uwięzieni).
Niestety, musisz naprowadzić ratowników
Podaj możliwie dużo
na miejsce, w którym się znajdujesz:
informacji.
Jeśli mogłoby to jednak - wzywaj pomocy
zagrozić Tobie, najlepiej w kilkuminutowych odstępach;
to ogranicz się tylko - możesz robić to głosem
do zabezpieczenia terenu lub w inny dostępny sposób,
przed osobami postronnymi. np. stukając w rury c.o. lub inne przedmioty.
Jeśli spodziewasz się
dodatkowego zagrożenia,
np. gazem, powiadom
okolicznych mieszkańców.
Jeśli przyjechali już
strażacy, to nie bądz
przeszkadzającym gapiem,
pomóż im lub opuść
zagrożoną strefę.
Akcja ratownicza
37
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Opuszczając dom (mieszkanie):
�� wyłącz instalację gazową, elektryczną, wodną;
�� zabierz ze sobą dokument tożsamości i inne ważne dokumenty, żywność, koce,
odzież, pieniądze. Zadbaj o to, aby dom opuścili wszyscy domownicy oraz sąsiedzi,
zachowaj szczególną ostrożność - uwaga na stropy klatki schodowej;
�� o ile nie możesz opuścić budynku (mieszkania) drzwiami wyjściowymi, przez klatkę
schodową z powodu zagrożenia lub innych przeszkód - uciekaj przez okno lub okna
sąsiadów, jeśli to możliwe.
Gdy nie masz możliwości opuszczenia domu, wywieś w oknie białe prześcieradło lub
obrus - jako znak dla ratowników, że potrzebujesz pomocy.
Gdy jesteś unieruchomiony (przysypany), nawołuj pomocy, stukaj w lekkie elementy
metalowe - ułatwisz ratownikom lokalizację.
Gdy opuściłeś dom (mieszkanie):
�� powiadom kierującego akcją ratowniczą o osobach z rodziny i sąsiadach, którzy
zostali jeszcze w pomieszczeniach budynku, oraz o osobach, które aktualnie i na
pewno przebywają poza domem (w pracy, szkole itp.);
�� jeśli posiadasz informacje pomocne w akcji ratowniczej, przekaż je niezwłocznie
służbie ratowniczej;
�� nie przeszkadzaj w pracy ratownikom;
�� nie wracaj na miejsce katastrofy, ani nie wchodz do uszkodzonego wypadkiem
budynku bez zezwolenia służb budowlanych, które okreś1ą, czy takie wejście jest
bezpieczne;
�� o ile doznałeś obrażeń (jesteś ranny), zgłoś się do punktu pomocy medycznej;
�� zgłoś swoje potrzeby do punktu pomocy społecznej lub władz terenowych;
�� postępuj dalej zgodnie z zaleceniami władz miasta, gminy.
Gdy byłeś świadkiem katastrofy budowlanej, niezwłocznie powiadom Straż Pożarną,
Policję, Pogotowie Ratunkowe.
38
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
IV. Zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne.
IV. Zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne.
1. EPIDEMIE.
W celu uniknięcia skutków zagrożeń epidemiologicznych wynikających z różnych przyczyn
obywatel powinien:
przestrzegać podstawowych zasad higieny;
nie spożywać żywności z niepewnych zródeł;
unikać kontaktu z chorymi na choroby zakazne;
w razie wątpliwości zgłosić się do lekarza;
przestrzegać terminów szczepień ochronnych;
ograniczyć kontakty bezpośrednie ze zwierzętami;
przestrzegać zaleceń zawartych w ogłoszeniach i komunikatach (np. ostrzeżenia
o wściekliznie).
Aby zmniejszyć zagrożenia, trzeba przestrzegać następujących zaleceń:
nie należy spożywać, przetwarzać, ani uzdatniać żywności wykazującej cechy
zamoczenia oraz bez zewnętrznych oznak uszkodzenia, ale przechowywanej
w niewłaściwej temperaturze (wyłączone urządzenia chłodnicze);
zamoczoną żywność należy zgromadzić w wydzielonym miejscu;
kupując żywność należy zwrócić szczególną uwagę na wygląd i stan opakowań
(zacieki i ślady korozji), czytelność etykiet, termin przydatności do spożycia;
należy pamiętać, że niezdatne do spożycia są warzywa, jarzyny i owoce będące
w czasie powodzi pod wodą;
wszelkie wątpliwości związane ze stanem sanitarnym obiektów i dystrybucją
żywności należy zgłaszać do terenowych stacji sanitarno-epidemiologicznych;
ze zródeł wody, które zostały zatopione lub podtopione, należy wypompować wodę
i naprawić uszkodzenia. Po napełnieniu studni wodą należy ją wydezynfekować,
a następnie długo odpompowywać, wykonać badanie wody dopuszczające ją do
spożycia;
oczyścić najbliższe otoczenie z nieczystości (w pierwszej kolejności odchody ludzkie
i zwierzęce, padłe zwierzęta).
39
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
2. GRYPA.
Wiadomości ogólne.
Grypa świń jest zakazną chorobą układu oddechowego świń wywołaną przez wirus
grypy typu A. Wirus grypy typu A/H1N1 został wyizolowany po raz pierwszy u świń w 1930
roku. Do tej pory dochodziło do sporadycznych przypadków zakażeń na skutek
bezpośredniego kontaktu z chorymi zwierzętami. W chwili obecnej stwierdzono
udokumentowane przypadki przeniesienia grypy świń z człowieka na człowieka.
Szczepienie.
Wirus A(H1N1) jest zupełnie nową odmianą powstałą z połączenia wirusów grypy
świń, ptaków i ludzi. Obecnie nie ma szczepionki przeciwko nowej odmianie grypy.
Szczepionka przeciwko sezonowej grypie nie zapewnia ochrony przed zakażeniem wirusem
nowej grypy A(H1N1), dlatego tak ważne są działania zapobiegawcze, czyli takie, które
zmniejszają ryzyko zachorowania. Szczepienia przeciwko grypie sezonowej są jednak
zalecane, ponieważ zapobiegają jednoczesnemu zakażeniu organizmu wirusem grypy
sezonowej i wirusem A/N1N1, co może uchronić przed powstaniem kolejnych mutacji
wirusów grypy.
Zakażenie.
Zakażenie nową grypą, podobnie jak grypą sezonową odbywa się drogą powietrzną i
kropelkową (np.: kichanie). Do zakażenia może dojść również przez dotykanie przedmiotów
zanieczyszczonych śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby chorej i następnie
dotykanie śluzówki osoby zdrowej (oczu, nosa, ust). Wirus A/H1N1 może żyć nawet 2
godziny na takich powierzchniach jak chusteczki, klamki, biurka, klawiatura komputera.
Objawy nowej grypy.
�� Gorączka,
�� Kaszel,
�� Ból gardła,
�� Katar z płynną wydzieliną lub zatkanym nosem,
�� Bóle mięśni i stawowe,
�� Ból głowy,
�� Dreszcze,
�� Mogą występować wymioty i biegunka.
Należy pamiętać, że w szkole kontakty między uczniami są bardzo bliskie, zatem
choroby szerzące się drogą kropelkową mogą przenosić się szczególnie łatwo!
40
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Co należy zrobić.
*� Obserwować domowników wykazujących objawy grypopodobne, w razie
konieczności zgłosić się do lekarza rodzinnego.
*� Zatrzymać chorego w domu i skonsultować z lekarzem.
*� Często myć dłonie oraz pokazać dziecku jak to ma robić.
*� Zasłaniać nos jednorazową chusteczką higieniczną podczas kichania i usta
podczas kasłania, którą po użyciu należy wyrzucić, a ręce umyć wodą z
mydłem.
*� Nie zabierać dziecka do ludzi, którzy są przeziębieni.
*� Zadbać o to, by zawsze mieć przy sobie chusteczkę jednorazową do nosa.
*� Spędzać aktywnie czas na świeżym powietrzu.
*� Osoby zdrowe powinny stosować maski zakrywające nos i usta podczas opieki
nad osoba chora.
*� Wietrzyć pomieszczenia, w których przebywa się.
3. SEPSA.
Co oznacza.
Zespół objawów chorobowych wywołanych obecnością drobnoustrojów lub ich toksyn
we krwi i w tkankach przy równoczesnym zaburzeniu zdolności obronnych organizmu.
Czy Sepsa jest zakazna?
Zakazić można się drobnoustrojami, które mogą stać się przyczyną powstania
zakażenia, a następnie Sepsy.
Kto jest narażony na wystapienie Sepsy?
Sepsa może wystąpić u każdego człowieka jako następstwo ciężkiego zakażenia,
niemniej najbardziej narażone są osoby:
�� Z zaburzoną odpornością organizmu,
�� Po amputacji śledziony,
�� Po rozległych urazach,
�� Przewlekle chorzy (np.: na cukrzycę, marskość wątroby, alkoholizm),
�� W wieku poniżej 1 roku życia lub powyżej 65 roku życia,
�� Chroniczne niedożywione,
�� Długo leczone szpitalnie.
Kiedy występuje najwięcej przypadków Sepsy?
W miesiącach zimowych i wczesną wiosną, co związane jest ze wzrostem liczby
zakażeń, zwłaszcza dróg oddechowych.
41
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Jak można ulec zakażeniu.
Zakażenie polega na wniknięciu drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu.
Miejsce ich wniknięcia nazywamy wrotami zakażenia i zależy ono od właściwości
drobnoustrojów. Najczęściej wrotami są uszkodzona skóra, śluzówka nosa, ust, spojówki,
odbyt, pochwa, cewka moczowa. Do organizmu drobnoustroje dostają się różnymi drogami.
Bakterie najczęściej wywołujące zapalenie opon mózgowo rdzeniowych lub posocznice
(np.: meningokoki, pneumokoki) szerzą się drogą kropelkową, przez bliskie kontakty z osobą
wydalającą bakterie, a w przypadku pneumokoków również przez kontakt z przedmiotami
zanieczyszczonymi wydzieliną dróg oddechowych osoby zakażonej. Ponieważ do Sepsy
mogą doprowadzić zakażenia różnymi drobnoustrojami (bakterie, wirusy, grzyby,
pierwotniaki), dlatego drogi zakażenia i wrota zakażenia mogą być różne.
Jakie są wczesne objawy Sepsy.
Do objawów, które powinny nasunąć podejrzenie, a które są łatwe i dostępne do
stwierdzenia przez każdego są:
Wzrost temperatury ciała powyżej 38oC lub spadek poniżej 36oC.
Wzrost częstości tętna powyżej 90 na minutę.
Wzrost częstości oddechów powyżej 20 na minutę.
Czasami na skórze pojawiają się krwawe wybroczyny.
Stwierdzenie choćby dwóch z wymienionych objawów, przy obecności zakażenia,
wymaga bardzo pilnego kontaktu z lekarzem celem podjęcia decyzji co do dalszego leczenia
w warunkach szpitalnych.
Czy pośpiech jest konieczny?
Ponieważ przebieg zakażenia może być w niektórych przypadkach bardzo szybki
(piorunujący) i doprowadzić do ciężkiej Sepsy, tj. stanu bezpośredniego zagrożenia życia,
pospiech jest tu konieczny. Im wcześniej zostanie rozpoczęte właściwe leczenie, tym większa
szansa na uratowanie życia.
Czy są mozliwości zapobiegania Sepsie?
W pewnej części przypadków jest to możliwe na drodze:
Zmniejszenia wrażliwości na zakażenia poprzez racjonalny tryb życia, dobre
odżywianie, unikanie wyczerpującego wysiłku fizycznego oraz nadmiernych
stresów,
Dbałości o stan własnego zdrowia, w szczególności likwidowanie wewnętrznych
ognisk zapalnych (zęby, migdałki, zatoki, układ moczowy)
Zwiększenia odporności swoistej na drodze szczepień ochronnych, co możliwe
jest tylko w odniesieniu do niewielkiej grupy drobnoustrojów (np.: niektóre typy
meningokoków, pneumokoków, Haemophilus infleuenzae typu b).
Profilaktycznego podawania antybiotyków osobom z bliskiego kontaktu (np.:
wspólne mieszkanie lub spanie w tym samym pomieszczeniu) z chorym na
inwazyjną chorobę meningokokowi.
Więcej informacji o Sepsie znajdziesz na stronie: www.sepsa.pl
42
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
V. Zasady zachowania się przedstawicieli mediów w miejscu
V. Zasady zachowania się przedstawicieli mediów w miejscu
katastrofy i w czasie prowadzenia działań ratowniczych.
katastrofy i w czasie prowadzenia działań ratowniczych.
Środki masowego przekazu spełniają bardzo ważną rolę w informowaniu i ostrzeganiu
mieszkańców gminy o mogących wystąpić i istniejących zagrożeniach. Decydują one w
dużej mierze o minimalizacji skutków zagrożeń .
Działania mediów muszą być jednak oparte na określonych zasadach.
Jeśli dotarłeś na miejsce zdarzenia w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej:
�� nie wchodz w strefę bezpośredniego działania;
�� nie przeszkadzaj w prowadzeniu akcji ratowniczej, próbując zdobyć informacje od
ratowników;
�� bieżących informacji udzieli kierujący akcją ratowniczą lub jego rzecznik prasowy.
Jeśli jesteś świadkiem zdarzenia, powinieneś:
�� sprawdzić, czy nie ma ofiar;
�� udzielić ofiarom pierwszej pomocy;
�� powiadomić właściwe służby ratownicze, a dopiero pózniej pracować jako dziennikarz.
VI. Krótki poradnik mieszkańca gminy.
VI. Krótki poradnik mieszkańca gminy.
Powodzie, wichury, śnieżyce, pożary przestrzenne i inne - to katastrofy, które mogą
się wydarzyć w naszym województwie.
Katastrofy mogą wystąpić w różnych postaciach i rozmiarach. Większość jest
powodowana przez zmienne warunki pogodowe. Część z nich jest przewidywalna (silne
wiatry), ale większość ciągle nas zaskakuje.
Chociaż katastrofy naturalne nie są zjawiskiem, o którym się chętnie czyta, to jednak
wskazane jest wiedzieć więcej na ich temat. Wiedza ta pomoże zrozumieć ewentualne
zagrożenia i przygotować się na wypadek ich wystąpienia.
43
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
CO MOŻESZ ODCZUWAĆ W CZASIE KLSK ŻYWIOAOWYCH.
Stan klęski na ogół nie trwa długo. Sytuacja szybko wraca do normy.
Postaraj się przyzwyczaić do nowych i przymusowych okoliczności, nawet jeżeli
jesteś poza miejscem zamieszkania. Szukaj pomocy u innych, jeżeli czujesz się zagrożony
i zagubiony. Nie wahaj się pytać, jak długo będziesz przebywać w miejscu ewakuacji i kiedy
będziesz mógł wrócić do domu.
RODZINNY PLAN DZIAAANIA NA CZAS KLSK ŻYWIOAOWYCH.
W krajach Europy Zachodniej, a szczególnie w USA, rodziny zamieszkałe w rejonach
zagrożeń opracowują rodzinne plany na wypadek ewentualnego zagrożenia.
Celowym byłoby zastanowić się z całą rodziną nad następującymi zagadnieniami:
�� jakie zagrożenia mogą was dotyczyć;
�� co należy zrobić, aby być przygotowanym w razie wystąpienia katastrofy (harmonogram
działania);
�� co robić w wypadku ogłoszenia ewakuacji;
�� gdzie rodzina może spotkać się w razie niemożliwości spotkania w domu;
�� gdzie rodzina może zebrać się po ogłoszeniu ewakuacji;
�� gdzie dać znać o sobie, jeżeli w chwili katastrofy jesteś poza domem;
�� należy się zorientować, kto z Twojego sąsiedztwa jest lekarzem lub posiada inne
szczególne umiejętności;
�� właściwym byłoby przeszkolenie członków rodziny w udzielaniu pierwszej pomocy
poszkodowanym.
WYPOSAŻENIE NA CZAS KLSKI ŻYWIOAOWEJ.
Każda rodzina powinna mieć przygotowane podstawowe wyposażenie na czas klęsk
żywiołowych.
Podczas katastrof może wystąpić brak elektryczności, gazu, wody itp. Możliwe jest też, że warunki
uniemożliwią opuszczenie domu przez wiele dni. Przygotowane zawczasu wyposażenie
ułatwi przetrwanie tego trudnego okresu.
Wyposażenie powinno zawierać:
�� żywność: mięso, owoce i warzywa w puszkach; puszkowane soki, mleko i zupy; cukier,
sól i przyprawy; wysokokaloryczne pożywienie (witaminy, słodycze, żywność dla
niemowląt i ludzi starszych, krakersy, suchary, ekstrakty kawy i herbaty) - zapas na okres
3-5 dni przechowywać w chłodnym i suchym miejscu;
44
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� woda: wodę należy zgromadzić najlepiej w plastikowych pojemnikach w ilości 4-5
litrów na osobę na okres 3-5 dni, wliczając wodę do utrzymania podstawowych zasad
higieny (woda powinna być odkażona, np. wybielaczem do prania o stężeniu 5,25 %
w ilości 1 kropla na litr wody);
�� odzież i rzeczy do spania: każdy domownik powinien posiadać jedną zmianę bielizny,
odzieży i butów, a dodatkowo okrycie przeciwdeszczowe, ciepłą bieliznę, koc lub śpiwór;
�� apteczka pierwszej pomocy: gaza; sterylne bandaże, w tym elastyczne; taśmy przylepne;
nożyczki; chusta; termometr; środki aseptyczne, środki przeciwbólowe, aspirynę, środki
przeczyszczające, węgiel aktywowany; mydło; rękawice gumowe oraz zapas lekarstw na
przewlekłe choroby członków rodziny;
�� przybory i narzędzia: turystyczny zestaw do gotowania, radio na baterie, latarki,
zapasowe baterie, nóż wieloczynnościowy, zapałki, przybory do pisania, gwizdek,
przybory do higieny, plastikowe pojemniki, papier toaletowy, przybory do szycia - zestaw
powinien być spakowany i gotowy do zabrania.
ZABEZPIECZENIE DOMU.
Możliwości zabezpieczenia domu są bardzo ograniczone i wiążą się z dużymi
kosztami. Można jednak wykonać przedsięwzięcia profilaktyczne, które zmniejszą do
minimum ryzyko strat.
Do takich przedsięwzięć należą:
�� przeniesienie wartościowych przedmiotów na strych lub wyższe piętra;
�� zamontowanie tablic bezpieczników i liczników możliwie jak najwyżej;
�� ubezpieczenie w towarzystwie ubezpieczeniowym;
�� stworzenie systemu pomocy sąsiedzkiej.
1. ABC PIERWSZA POMOC yródło: Polska Rada Resuscytacji
1.1. Resuscytacja krążeniowo - oddechowa
Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni.
Sprawdz reakcje poszkodowanego:
delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: "Czy wszystko w porządku?"
Jeżeli reaguje:
" zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu
żadne niebezpieczeństwo,
" dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie
potrzebna,
" regularnie oceniaj jego stan.
Jeżeli nie reaguje: głośno zawołaj o pomoc,
45
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
" odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe,
wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy:
" umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do
tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli
potrzebne będą oddechy ratunkowe, opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie
poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.
Utrzymuj drożność dróg oddechowych. Poszukaj oznak prawidłowego oddechu:
wzrokiem, słuchem i dotykiem:
Obserwacja klatki
piersiowej.
46
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej,
" nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych,
" staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.
Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund.
Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby
był nieprawidłowy.
Jeżeli oddech jest prawidłowy:
" ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (patrz Pozycja boczna ustalona),
" wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie),
" regularnie oceniaj oddech.
Pozycja boczna ustalona
Jeśli osoba nieprzytomna oddycha prawidłowo, ułóż ją na boku, najlepiej w pozycji
bocznej ustalonej. Pozycja boczna ułatwia oddychanie i krążenie, zapewnia drożność
dróg oddechowych, w przypadku wymiotów, krwawienia z jamy ustnej lub dróg
oddechowych zabezpiecza przed spłynięciem tych treści do płuc. Zapewnia również
względną stabilność ciała osoby nieprzytomnej przed przypadkowym poruszeniem. Po
upływie ok. 30 minut przewróć osobę nieprzytomną na drugi bok, żeby zapewnić
dopływ krwi do uciśniętego ramienia.
47
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Nie podawaj niczego do picia osobie nieprzytomnej lub z zaburzeniami
świadomości, nie podkładaj niczego pod głowę (ryzyko uduszenia własnym
językiem). Jeśli jest widoczne krwawienie z rany spróbuj je zatamować poprzez
założenie opatrunku. Okryj czymś ciepłym (kurtką, folią NRC) przed utratą ciepła,
zawiadom Pogotowie lub wyślij kogoś po pomoc i czekaj przy rannym. Kontroluj
regularnie oddech, nie rzadziej jednak, niż co minutę. Gdy jesteś sam pozostaw
poszkodowanego i samemu udaj się po pomoc.
Jeżeli oddech nie jest prawidłowy:
48
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij
pogotowie,wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym
opisem:uklęknij obok poszkodowanego,
- ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego,
- ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym,
- spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku
na żebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca
mostka,
- pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle
do mostka i uciskaj na głębokość 4 5 cm,
- po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając
dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco
mniej niż 2 uciśnięcia/s),
- okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być
taki sam.Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami
ratowniczymi:
49
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając
głowę i unosząc żuchwę (patrz rysunek w pkt. 3b),
�� zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki
umieszczonej na czole poszkodowanego,
�� pozostaw usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
�� wez normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,
upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
�� wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak
jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa
się unosi (rysunek w pkt. 4); taki oddech ratowniczy jest
efektywny,
�� utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust
poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa
(rysunek w pkt. 4), jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust
poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów
ratowniczych; następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i
wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej, kontynuuj uciskanie klatki
piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2, swoje działanie w celu
sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on prawidłowo
oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.Jeżeli wykonany
pierwszy oddech ratowniczy nie powoduje uniesienia się klatki piersiowej jak
przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące
czynności:
�� sprawdz jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,
50
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� sprawdz, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane,
�� wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz
ponownie uciskanie klatki piersiowej.
Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:
�� przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania, poszkodowany
zacznie prawidłowo oddychać, ulegniesz wyczerpaniu
51
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
1.2. Resuscytacja u dzieci.
Główną różnicą w BLS u dorosłych i dzieci jest wykonanie 5 sztucznych oddechów
(met. usta usta bądz usta nos) przed rozpoczęciem masażu serca. Wynika to z różnej
etiologii nagłego zatrzymania krążenia: u dorosłych w zdecydowanej większości są to
przyczyny kardiologiczne, natomiast u dzieci oddechowe. Z tego też powodu, w przypadku
dzieci należy przez 1 minutę prowadzić resuscytację zanim zadzwoni się (lub uda) po pomoc.
Według nowych wytycznych nie ma już podziału dzieci na grupy wiekowe, u każdego
dziecka technika prowadzenia resuscytacji jest podobna z zachowaniem stosunku
zewnętrznego masażu serca do sztucznego oddychania 30:2 dla jednego ratownika, a
wyszczególnione poniżej odrębności resuscytacji u niemowląt i dzieci powyżej 1 roku życia
wynikają z uwarunkowań anatomicznych. W przypadku dwóch lub więcej ratowników
resuscytację powinno się prowadzić z zachowaniem stosunku 15:2.
52
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
NIEMOWLTA
�� Udrożnienie dróg oddechowych: poprzez lekkie uniesienie żuchwy (odgięcie głowy
nie jest konieczne, wystarczające jest takie ułożenie, aby oczy dziecka patrzyły w
górę )
�� Sztuczna wentylacja: metoda usta-usta z objęciem również nosa; czas trwania
pojedynczego sztucznego oddechu to 1-1.5 sek.; objętość sztucznego oddechu tak,
aby uniosła się klatka piersiowa jak podczas normalnego oddychania.
�� Masaż serca: punkt ucisku to miejsce ok 1 cm poniżej poziomu linii łączącej brodawki
sutkowe; masaż prowadzony za pomocą dwóch palców z częstością ok. 100/min.
Mostek powinien uginać się o 1/3 głębokości klp (ok. 2 cm).
53
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
DZIECI POWYŻEJ 1 ROKU ŻYCIA
�� Udrożnienie dróg oddechowych: poprzez lekkie uniesienie żuchwy oraz odgięcie
głowy,
�� Sztuczna wentylacja: metoda usta-usta lub usta-usta/nos,
�� Masaż serca: punkt ucisku to dolna połowa mostka, masaż prowadzony za pomocą
nasady jednej lub dwóch rąk z częstością ok. 100/min tak, aby mostek uginał się o 1/3
głębokości klp (ok. 3 cm)
1.3. Ciało obce w drogach oddechowych - postępowanie ratownicze u
dorosłych
Najczęściej spotykanym przypadkiem jest zachłyśnięcie, czyli dostanie się ciała obcego
do tchawicy. Ma to miejsce bardzo często podczas rozmowy przy jedzeniu. Od razu wyzwala
się naturalny odruch obronny organizmu w postaci kaszlu. Poszkodowany nie może złapać
oddechu i wpada w panikę. Jeśli pomoc nie zostanie udzielona bardzo szybko, w efekcie
braku tlenu następuje bezdech.
Jeśli niedrożność dróg oddechowych jest jedynie częściowa, poszkodowany zwykle jest
w stanie usunąć niedrożność kaszląc, jednak przy całkowitym zatrzymaniu przepływu
powietrza może nie być to możliwe.
Rozpoznanie
Stan ten może dotyczyć osoby, która właśnie jadła, lub dziecka, które wkładało do ust
ciało obce. Poszkodowany, który doznaje zadławienia często chwyta się rękoma za gardło.
Przy częściowej niedrożności dróg oddechowych poszkodowany będzie w stanie dużego
stresu i będzie kaszlał. Może wystąpić świst wdechowy, dzwięk powstający przy próbie
wdechu przez poszkodowanego. Przy całkowitej niedrożności dróg oddechowych
poszkodowany nie jest w stanie mówić, oddychać lub kaszleć i może stracić przytomność.
54
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Postępowanie
�� jeśli poszkodowany oddycha, zachęcaj go do dalszego kaszlu nie podejmując
dalszych działań,
�� jeśli występują objawy osłabienia lub poszkodowany przestał oddychać lub
kasłać.
Przystąp do wykonywania uderzeń w okolicę międzyłopatkową:
�� usuń z jamy ustnej widoczne fragmenty ciał obcych lub luzne protezy zębowe,
�� stań z boku i nieco za ratowanym,
�� podeprzyj jego klatkę piersiową jedną ręką i pochyl go mocno do przodu, tak,
aby po przemieszczeniu ciała obcego wydostało się ono na zewnątrz, a nie
przesuwało się w głąb dróg oddechowych,
�� wykonaj do pięciu gwałtownych uderzeń w okolicę międzyłopatkową nasadą
drugiej ręki; celem powinna być próba usunięcia ciała obcego przy każdym
kolejnym uderzeniu, a niewykonanie pełnej sekwencji pięciu uderzeń.
Jeśli zawiodą uderzenia w okolicę międzyłopatkową wykonaj rękoczyn Heimlicha
(uciśnięcia nadbrzusza):
�� stań za poszkodowanym i obejmij go dwoma rękami na wysokości nadbrzusza,
�� upewnij się. że poszkodowany jest mocno pochylony do przodu, tak. aby po
przemieszczeniu ciała obcego wydostało się ono na zewnątrz, a nie przesuwało
się w głąb dróg oddechowych,
�� zaciśnij dłoń w pięść i umieść ją pomiędzy pępkiem a wyrostkiem
mieczykowatym (dolną krawędzią mostka). Obejmij pięść drugą dłonią.
wykonaj gwałtowny ruch pięścią do wewnątrz i ku górze; ciało obce powinno
zostać przemieszczone,
�� jeśli nadal niedrożność nie została usunięta ponownie sprawdz jamą ustną pod
kątem obecności ciał obcych, które można dosięgnąć palcem i kontynuuj
sekwencję pięciu uderzeń w okolicę międzyłopatkową na przemian z pięcioma
rękoczynami Heimlicha.
55
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
1.4. Ciało obce w drogach oddechowych - postępowanie ratownicze u
dzieci.
Najczęściej spotykanym przypadkiem jest zachłyśnięcie, czyli dostanie się ciała obcego
do tchawicy. Ma to miejsce bardzo często podczas rozmowy przy jedzeniu. Od razu wyzwala
się naturalny odruch obronny organizmu w postaci kaszlu. Poszkodowany nie może złapać
oddechu i wpada w panikę. Jeśli pomoc nie zostanie udzielona bardzo szybko, w efekcie
braku tlenu następuje bezdech.
Jeśli niedrożność dróg oddechowych jest jedynie częściowa, poszkodowany zwykle jest
w stanie usunąć niedrożność kaszląc, jednak przy całkowitym zatrzymaniu przepływu
powietrza może nie być to możliwe.
Rozpoznanie
Stan ten może dotyczyć osoby, która właśnie jadła, lub dziecka, które wkładało do ust
ciało obce. Poszkodowany, który doznaje zadławienia często chwyta się rękoma za gardło.
Przy częściowej niedrożności dróg oddechowych poszkodowany będzie w stanie dużego
stresu i będzie kaszlał. Może wystąpić świst wdechowy, dzwięk powstający przy próbie
wdechu przez poszkodowanego. Przy całkowitej niedrożności dróg oddechowych
poszkodowany nie jest w stanie mówić, oddychać lub kaszleć i może stracić przytomność.
Postępowanie
Jeśli masz problemy z uzyskaniem efektywnych oddechów:
�� ponownie sprawdz usta dziecka i usuń wszelkie widoczne przeszkody,
�� ponownie sprawdz czy głowa jest prawidłowo odgięta a podbródek uniesiony, unikaj
przegięcie, szyi. Spróbuj wysunąć żuchwę dziecka.
�� podejmij do 5 prób, aby uzyskać dwa skuteczne wdechy,
�� jeśli jest to nieskuteczne, postępuj jak w przypadku ciała obcego w drogach
oddechowych.
Postępowanie w przypadku ciała obcego w drogach oddechowych (zalecenia dla
profesjonalistów).
Istnieje wiele metod postępowania w przypadku ciała obcego w drogach oddechowych,
a każda ma swoich zwolenników. Jeśli dziecko oddycha samodzielnie to należy je zachęcać
do samodzielnego wyksztuszenia ciała obcego. Interwencja jest konieczna dopiero w
momencie gdy dziecko traci siły lub oddech staje się nieskuteczny.
�� nie sprawdzaj palcami na ślepo jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, gdyż może
to nasilić niedrożność dróg oddechowych lub spowodować uszkodzenie tkanek
miękkich,
�� wykonaj czynności, których celem jest wywołanie gwałtownego wzrostu ciśnienia
wewnątrz klatki piersiowej, np. sprowokuj kaszel,
�� uderzenie w plecy, uciśnięcia klatki piersiowej i brzucha są stosowane u dzieci,
uderzenie w plecy i uciskanie klatki piersiowej są stosowane u niemowląt.
56
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
Wykonaj do 5 uderzeń w plecy dziecka:
�� trzymaj dziecko z twarzą skierowana w dół i głową poniżej klatki piersiowej,
�� wykonaj 5 zdecydowanych uderzeń między łopatki,
�� jeśli te czynności zawiodą przystąp do uciskania klatki piersiowej
Wykonaj 5 uciśnięć klatki piersiowej:
�� ułóż dziecko twarzą skierowaną ku górze, z głową poniżej poziomu klatki piersiowej,
�� wykonaj pięć uciśnięć mostka,
�� miejsce uciśnięcia mostka jest identyczne z miejscem, w którym uciska się mostek
podczas masażu serca,
�� uciśnięcia klatki piersiowej powinny być bardziej energiczne, niż te wykonywane
podczas masażu serca, z częstotliwością 20/min.
Skontroluj zawartość jamy ustnej:
�� po pięciu uderzeniach w plecy i pięciu uciśnięciach klatki piersiowej skontroluj jamę
ustną,
�� starannie usuń wszelkie widoczne przeszkody,
Udrożnij drogi oddechowe:
�� udrożnij drogi oddechowe odchylając głowę dziecka i wysuwając bródkę (żuchwę),
�� sprawdzaj czy przez cały czas dziecko oddycha.
Jeśli dziecko oddycha:
�� połóż dziecko na boku,
�� sprawdzaj czy oddycha.
Jeśli dziecko nie oddycha:
�� próbuj wykonać 5 sztucznych oddechów, aby uzyskać dwa skuteczne wdechy, każdy
powodujący widoczne unoszenie się i opadanie klatki piersiowej.
Po wykonaniu tych czynności drogi oddechowe mogą być oczyszczone, ale dziecko
może nie oddychać lub drogi oddechowe mogą być tylko częściowo drożne. W obu
przypadkach ratownik powinien podjąć próbę skutecznego sztucznego oddychania.
Jeśli drogi oddechowe są nadal niedrożne powtórz opisane poniżej czynności.
U dzieci:
Powtórz czynności opisane powyżej, ale zamiast uciśnięć klatki piersiowej wykonaj
pięć uciśnięć nadbrzusza. Wykonaj pięć szybkich uciśnięć brzucha w kierunku przepony. W
przypadku gdy dziecko jest przytomne wykonuj uciśnięcia brzucha trzymając dziecko w
pozycji pionowej, klęcząc za dzieckiem lub sadzając je na krześle gdy jest dostępne.
Dziecko nieprzytomne połóż na plecach, nasadę jednej ręki ułóż na środku nadbrzusza,
drugą rękę połóż na pierwszą. Wykonaj energiczne uciśnięcie brzucha ku tyłowi i ku górze w
kierunku środka klatki piersiowej. Powtarzaj na przemian uciśnięcia klatki piersiowej i
nadbrzusza z uderzeniem klatki piersiowej. Wykonuj te czynności dopóki drogi oddechowe
nie zostaną oczyszczone, lub sztuczne oddychanie jest skuteczne lub dziecko nie zacznie
samo oddychać.
57
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
U niemowląt
Nie wykonuj uciśnięć brzucha u niemowląt gdyż może to spowodować uszkodzenie
narządów jamy brzusznej. Powtarzaj na przemian uciśnięcia klatki piersiowej i uderzenia w
plecy. Staraj się trzymać głowę dziecka skierowana ku dołowi, aby umożliwić usunięcie ciała
obcego. Powtarzaj opisane czynności do czasu uzyskania drożności dróg oddechowych i
skutecznego sztucznego oddychania lub gdy dziecko zacznie samo oddychać.
1.5. Ciało obce w ranie / oku / tchawicy / przełyku.
Rana
Gdy do rany dostanie się i utkwi w niej duże ciało obce, zasadniczo powinien usunąć je
lekarz. Ponieważ z zewnątrz nie da się ocenić głębokości i stopnia uszkodzenia, nie wolno
własnoręcznie usuwać ciał obcych. Istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia naczyń
krwionośnych, nerwów, a nawet narządów. Po usunięciu ciała obcego rany wewnętrzne
muszą być natychmiast opatrzone przez lekarza. Jeżeli ciało obce wystaje z rany trzeba przed
transportem rannego umocować je i owinąć.
Oko
Ciała obce znajdujące się na powierzchni gałki ocznej, na przykład kurz lub sadzę
usuwa się przez przemywanie wodą (z kranu). Pojedyncze ziarno pyłu lub owada można
zetrzeć rogiem czystej chusteczki delikatnym ruchem w kierunku nosa.
Jeżeli ciała obce, np. opiłki metalu, utkwiły w gałce ocznej, należy opatrzyć dwoje
oczu również to niezranione. Natychmiast udać się do okulisty! W żadnym przypadku nie
próbować samodzielnie wydobyć przedmiotu z oka. Unikać manipulowania przy oku, czyli
nie wycierać, nie trzeć.
Tchawica
Ciała obce w tchawicy wywołują silny odruch kaszlu; przy unieruchomieniu
przedmiotu w tchawicy powstaje przeciągły, świszczący odgłos. Istnieje wówczas
niebezpieczeństwo uduszenia i dlatego trzeba działać natychmiast! Przy pochylonej
górnej części ciała należy mocno uderzać otwartą dłonią w miejsce pomiędzy łopatkami, aby
spowodować atak kaszlu, dzięki któremu ciało obce wydostanie się na zewnątrz. Dzieci
chwyta się za nogi i trzyma w powietrzu głową w dół. Jeśli to nie pomaga, wezwać
pogotowie!
Przełyk
Ciała obce w przełyku powodują trudności w przełykaniu i ból. Pierwsza pomoc
polega na sprowokowaniu dławienia się i wymiotów. Jeśli to nie pomaga lub gdy mamy do
58
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
czynienia z ostrym przedmiotem, należy natychmiast wezwać lekarza. Jeżeli przedmiot
został połknięty w całości, kontrolować, czy wydostanie się drogą naturalną.
1.6. Złamania kości
Złamaniem nazywamy przerwanie ciągłości kości. Złamania dzielimy na otwarte i
zamknięte. W otwartych następuje przerwanie skóry, przy zamkniętych nie ma przerwania
skóry. Złamania dzielimy także na złamania z przemieszczeniem i bez przemieszczenia. Z
przemieszczeniem- kiedy odłamy kostne ulegają przesunięciu względem siebie, bez
przemieszczenia- gdy odłamy kostne zostają na miejscu. Biorąc pod uwagę linię złamania
możemy je podzielić na poprzeczne, skośne i spiralne. Objawy złamania różnią się w
zależności od umiejscowienia i czynności danej kości, siły przyczepiających się do niej
mięśni, typu złamania oraz rozległości szkód w tkankach miękkich. Natychmiast po złamaniu
pojawia się silny ból, który może nie ustępować i nasilać się przy próbach ruchu oraz przy
ucisku miejsca urazu. Innym charakterystycznym objawem jest utrata czynności kończyny,
kręgosłupa, itp. Przy znacznym przemieszczeniu odłamów rzuca się w oczy zniekształcenie
miejsca złamania. Ogólną zasadą przy unieruchomieniach kończyn jest unieruchomienie
dwóch sąsiadujących stawów.
Oznaki złamania:
- obrzęki, zagięcie lub inne zniekształcenie
- bóle
- nadmierna ruchomość
Złamania kości mogą być otwarte, czyli z raną w okolicy złamania, lub zamknięte.
Właściwe założenie
szyny na złamaną rękę
Działania w ramach pierwszej pomocy:
�� ułożenie z podparciem w celu złagodzenia bólu
�� unikanie poruszania uszkodzonej części ciała
�� ewentualne rozluznienie odzieży, nie powinno się jednak zdejmować butów
�� nigdy nie próbować samodzielnego ustawiania złamanej kości!
59
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� przy złamaniach otwartych istnieje niebezpieczeństwo zakażenia, dlatego należy
przykryć ranę jałowym materiałem
�� wezwać pogotowie
�� zaopiekować się rannym do czasu przybycia lekarza
Pod żadnym pozorem nie wolno poruszać kończyną. Najważniejszą zasadą jest
unieruchomienie uszkodzonego odcinka przed poruszaniem chorego. W celu osłabienia
szybkości narastania obrzęku w miejscu złamania należy kończynę położyć nieco ponad
poziomem serca. W celu zmniejszenia obrzęku można okładać unieruchomioną kończynę
workami z lodem.
Kończynę górną unieruchomić można najprościej poprzez podwieszenie jej na chuście
trójkątnej lub zawieszeniu na szyi za pomocą bandaża lub opatrunku Dessaulta, czyli
przymocowaniu zranionej kończyny do klatki. W przypadku złamania kości przedramienia
wystarczy unieruchomienie w krótkiej szynie sięgającej od stawu łokciowego do palców.
W przypadku uszkodzenia kości udowej unieruchamiamy kończynę od biodra do
kostki. W przypadku złamania kości goleni od powyżej kolana do pięty. Szynę obwiązujemy
zwykłymi opaskami gazowymi lub elastycznymi.
Pierwsza pomoc przy złamaniach miednicy
Złamania w obrębie miednicy są z reguły uszkodzeniami bardzo poważnymi. W
każdym przypadku rozległego uszkodzenia miednicy myśleć trzeba o możliwości
uszkodzenia narządów miednicy małej (tj. pęcherz, nerki, jelita itp.). Pierwsza pomoc polega
przede wszystkim na opróżnieniu pęcherza moczowego w celu uniknięcia uszkodzenia go
przez odłamy kostne. Jeżeli mocz zabarwiony jest krwią lub uzyska się go w małej ilości
należy cewnik pozostawić na stałe. Chorego należy położyć na noszach w pozycji na plecach
a pod kolana podłożyć zwinięty w rulon koc i przewiezć go do szpitala.
Pierwsza pomoc przy złamaniach kręgosłupa
Chorego z urazem kręgosłupa nie powinno się ruszać. Jeżeli trzeba go wynieść z
miejsca gdzie uległ wypadkowi, w żadnym wypadku nie wolno unosić go za głowę i biodra
lub barki i biodra, lecz należy użyć prowizorycznych noszy, na które należy do delikatnie
przesunąć. Nie wolno przekładać chorego z noszy na nosze aż do chwili zbadania go przez
specjalistę w szpitalu i ewentualne wykonanie zdjęcia rtg. W razie konieczności przeniesienia
chorego na inne nosze czynność ta powinna być wykonana przez kilka osób podtrzymujących
chorego pod głowę, kark, klatkę piersiową, okolicę lędzwiową, miednicę i uda. Dalsza
pomoc, unieruchomienie na czas przewiezienia należy do lekarza.
Pierwsza pomoc przy złamaniach żeber
Złamanie nawet jednego żebra może spowodować pogorszenie wentylacji płuc w
następstwie silnego bólu, krwotoku przy uszkodzeniu miąższu płuca. Pierwsza pomoc polega
60
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
na założeniu opaski ściskającej klatkę piersiową. Może to być bandaż elastyczny czy opaska
gazowa. Opaskę należy założyć na poziomie złamania.
Pierwsza pomoc przy złamaniach kości czaszki
Złamania kości czaszki dzielimy na złamania pokrywy i podstawy czaszki. Złamania
pokrywy mogą mieć charakter linijny lub może dojść do fragmentacji odłamów z
wgłobieniem lub bez fragmentu kostnego w mózg. Za złamaniem podstawy czaszki
przemawiają następujące objawy: tzw. krwiaki okularowe (podbiegnięcia krwawe wokół
oczodołów), wyciek krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub ucha, ewentualnie
uszkodzenie nerwów czaszkowych. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu chorego w pozycji
bezpiecznej, tzn. chorego układa się na boku z ręką leżącą u dołu ułożoną wzdłuż tułowia z
tyłu; druga ręka zgięta ma być w stawie ramiennym i łokciowym, a dłoń tej ręki położona pod
policzek; noga z dołu zgięta w stawie biodrowym i kolanowym; druga noga wyprostowana.
Jeżeli chory jest nieprzytomny, należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i akcję serca.
1.7. Urazy stawów: skręcenia / zwichnięcia
Skręcenia i zwichnięcia, podobnie jak złamania kości, są urazami stawów. Z reguły są
bardzo bolesne i ograniczają ruchomość danej części ciała.
W przypadku skręcenia części stawu zostają z dużą siłą odsunięte od siebie i
przejściowo rozdzielone. Następuje rozciągnięcie więzadła torebkowego, co powoduje
naderwanie lub rozluznienie więzadła i uszkodzenie znajdujących się poniżej naczyń
krwionośnych. Powstają obrzęki, jednak anatomia danej części ciała pozostaje raczej
niezmieniona.
W przypadku zwichnięcia tworzące staw zakończenia kości po zadziałaniu
gwałtownego czynnika nie powracają na właściwe miejsce i pozostają w ułożeniu
anatomicznie nieprawidłowym. W przeciwieństwie do skręcenia, przy zwichnięciu
poruszanie daną częścią ciała jest prawie niemożliwe.
W żadnym wypadku nie próbować samodzielnego nastawiania, lecz zawsze pozostawić
to lekarzowi.
Działania w ramach pierwszej pomocy:
�� nie obciążać uszkodzonego stawu, zapewnić mu swobodne ułożenie (np.
przymocowując opatrunkiem taśmowym)
�� jeśli to możliwe, ułożyć staw wyżej
�� natychmiast mocno schłodzić staw, aby przeciwdziałać dalszemu obrzękowi
61
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
�� uszkodzoną część ciała zawsze powinien obejrzeć lekarz, ponieważ z zewnątrz nie
da się ocenić, czy nie nastąpiło złamanie kości lub zerwanie więzadła
1.8. Ukąszenia owadów
Ukąszenia komarów
Ukąszenia komarów zdarzają się zazwyczaj w ciepłych miesiącach letnich i mogą
powodować bardzo nieprzyjemne swędzenie. Aby złagodzić świąd zaleca się zimne
okłady i żele chłodzące (środki antyhistaminowe).
Aby uniknąć ukąszeń komarów należy o pewnych porach dnia unikać miejsc,
gdzie zazwyczaj gromadzi się dużo owadów (na przykład nad brzegami wód). W nocy
skutecznie przeciwdziałają ukąszeniom siatki przeciwko komarom.
Ukąszenia os, pszczół i szerszeni
Dużo bardziej bolesne od ukąszeń komara są z reguły ukąszenia os, pszczół i
szerszeni.
Ukąszenia pszczoły pozostawiają zaczerwienioną okrągłą rankę, w której tkwi
żądło z haczykami. Żądło należy jak najszybciej wyciągnąć pęsetą, nie wyciskając
przy tym przyczepionych do niego pęcherzyków z jadem. Osy i szerszenie również
pozostawiają po ukąszeniach zaczerwienioną, okrągłą rankę, lecz bez żądła.
Sprawdzonym sposobem domowym jest skropienie miejsca po ukąszeniu sokiem
z cebuli lub przyłożenie krążka cebuli pod plaster przyklejony na rankę. Cebula
zawiera substancje przeciwzapalne, których mechanizm działania nie jest jeszcze do
końca wyjaśniony.
Ponadto przy miejscowych zaczerwienieniach i obrzękach zaleca się wilgotne
okłady i przeciwalergiczne żele (środki antyhistaminowe) łagodzące swędzenie.
Przypadek szczególny: ukąszenia w jamie ustnej
Zwłaszcza latem podczas jedzenia i picia na świeżym powietrzu istnieje
niebezpieczeństwo użądlenia przez owada w usta, gardło lub język. Ponieważ
wskutek obrzmienia błon śluzowych jad może w krótkim czasie doprowadzić do
obrzęku dróg oddechowych, istnieje niebezpieczeństwo duszności lub nawet
zatrzymania oddechu.
Osobę ukąszoną w jamę ustną lub gardłową należy szybko uspokoić,
ponieważ wskutek zdenerwowania zwiększa się częstotliwość pracy serca, wzrasta
ciśnienie krwi i przepływ przez naczynia krwionośne, co jeszcze przyspiesza obrzęk
dróg oddechowych. Od zewnątrz należy chłodzić szyję zimnymi wilgotnymi
chustkami lub innymi przedmiotami. Od wewnątrz w celu schłodzenia pomocne jest
62
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
ssanie lodu lub picie zimnych napojów. Przy zatrzymaniu oddechu należy dostarczać
powietrza do płuc mimo obrzęku. W każdym wypadku zaalarmować służby
ratownicze.
Uwaga przy alergiach!
U niektórych osób jad owadów powoduje reakcje alergiczne, które są znacznie
gorsze niż samo ukąszenie. Rana po ukąszeniu puchnie o wiele bardziej niż normalnie.
Tworzą się bąble, na przykład w postaci swędzących pęcherzy. Często występują przy
tym duszności, wymioty lub zapaść krążeniowa. W takich wypadkach należy
natychmiast powiadomić służby ratownicze.
63
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
ALARM O KLSKACH ŻYWIOAOWYCH
I ZAGROŻENIU ŚRODOWISKA
Sposoby ogłaszania alarmów Sposoby odwoływania alarmów
przy pomocy rozgłośni radiowych, przy pomocy rozgłośni radiowych,
za pomocą za pomocą
ośrodków TVP ośrodków TVP
syren syren
i telewizji kablowej i telewizji kablowej
Dzwięk Powtarzana trzykrotnie zapowiedz Dzwięk Powtarzana trzykrotnie zapowiedz
ciągły trwający słowna informująca o zagrożeniu ciągły słowna:
3 minuty i sposobie postępowania mieszkańców trwający UWAGA! UWAGA!
gminy 3 minuty Odwołuję alarm
o klęskach
..............................................................
dla ........................................................
Zasady postępowania po ogłoszeniu:
�� włącz odbiornik radiowy i telewizyjny na częstotliwości kanału stacji lokalnej;
�� postępuj zgodnie z zaleceniami podawanymi w komunikatach;
�� wykonuj polecenia organów kierujących akcją ratowniczą.
64
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
ALARM POWIETRZNY
Sposoby ogłaszania alarmów Sposoby odwoływania alarmów
przy pomocy rozgłośni radiowych, przy pomocy rozgłośni radiowych,
za pomocą za pomocą
ośrodków TVP ośrodków TVP
syren syren
i telewizji kablowej i telewizji kablowej
Ciągły
modulowany
dzwięk syreny w
okresie jednej
minuty lub
następujące po
sobie sekwencje
długich Dzwięk Powtarzana trzykrotnie zapowiedz
dzwięków Powtarzana trzykrotnie zapowiedz ciągły słowna:
sygnałów słowna informująca o zagrożeniu trwający UWAGA! UWAGA! UWAGA!
dzwiękowych i sposobie postępowania mieszkańców 3 minuty Odwołuję alarm
pojazdów, gminy powietrzny
gwizdków, UWAGA! UWAGA! UWAGA! ..............................................................
trąbek lub Ogłaszam alarm powietrzny dla dla ........................................................
innych & & & & & & & & & & & & &
przyrządów na
sprężone
powietrze w
stosunku 3:1; w
przybliżeniu 3
sekundy
dzwięku oraz 1
sekunda
przerwy
65
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
ALARM O SKAŻENIACH
Sposoby ogłaszania alarmów Sposoby odwoływania alarmów
przy pomocy rozgłośni radiowych, przy pomocy rozgłośni radiowych,
za pomocą za pomocą
ośrodków TVP ośrodków TVP
syren syren
i telewizji kablowej i telewizji kablowej
Przerywany Powtarzana trzykrotnie Dzwięk Powtarzana trzykrotnie
modulowany zapowiedz słowna: ciągły zapowiedz słowna:
dzwięk syreny trwający
sekwencja UWAGA! UWAGA! UWAGA! 3 minuty UWAGA! UWAGA! UWAGA!
krótkich Ogłaszam alarm Odwołuję alarm
sygnałów w o skażeniach o skażeniach
stosunku 1:1 .............................................................. ..............................................................
(podać rodzaj skażenia) dla ........................................................
dla ........................................................
Zasady postępowania po ogłoszeniu:
�� włącz odbiornik radiowy i telewizyjny na częstotliwości kanału stacji lokalnej;
�� postępuj zgodnie z zaleceniami podawanymi w komunikatach;
�� wykonuj polecenia organów kierujących akcją ratowniczą.
Jeżeli jesteś w miejscu, gdzie nastąpiła awaria:
�� wykonuj polecenia organów służb ratowniczych, porządkowych i obrony cywilnej.
Jeżeli jesteś w mieszkaniu:
�� uszczelnij okna pomieszczenia, w którym się znajdujesz, mokrą tkaniną;
�� przygotuj wilgotne tampony na usta i nos do ochrony dróg oddechowych (najlepiej
nawilżyć je wodnym roztworem sody oczyszczonej);
�� nie opuszczaj mieszkania do czasu przybycia służb ratowniczych.
66
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE
( Dz. U. z 2006r. Nr 191, poz. 1415 )
Sposób ogłaszania komunikatu Sposób odwołania komunikatu
akustyczny akustyczny
L.p. Rodzaj komunikatu
środki masowego
system środki masowego przekazu system
przekazu
alarmowy alarmowy
Powtarzana trzykrotnie
zapowiedz słowna: Powtarzana trzykrotnie
Uwaga! Uwaga! Osoby zapowiedz słowna:
znajdujące się na terenie Uwaga! Uwaga!
Uprzedzenie o .................. około Uwaga! Odwołuję
1 zagrożeniu --- godz......... min.......... --- uprzedzenie o
skażeniami może nastąpić skażenie zagrożeniu
..................... (podać ....................
rodzaj skażenia) w (rodzaj skażenia)
kierunku ........................ dla ..............................
(podać kierunek)
Formy i treść komunikatu
Uprzedzenie uprzedzenia o zagrożeniu
2 o zagrożeniu --- zakażeniami ustalają --- ---
zakażeniami organy Państwowej
Inspekcji Sanitarnej
Uprzedzenie
o klęskach
żywiołowych i
Powtarzana trzykrotnie
zagrożeniu
Powtarzana trzykrotnie
zapowiedz słowna:
środowiska
zapowiedz słowna:
Uwaga! Uwaga!
3 --- Informacja o zagrożeniu i ---
Odwołuję alarm o
sposobie postępowania
klęskach ............ dla
mieszkańców
..........
67
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
KOMUNIKAT
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Mieszkańcy...................................................................................
..................................................................................................
(miejscowość, ulica, nr budynku)
W związku z zaistniałym zagrożeniem życia i zdrowia, spowodowanym
.......................................................................................................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
oraz zgodnie z decyzją .........................................................................................................
ogłaszam natychmiastową ewakuację
Miejsce zbiórki dla ewakuowanej ludności ............................................................
.................................................................................................................................
(podać nazwę ulicy, obiektu itp.)
Powrót mieszkańców gminy przewiduje się po ustaniu zagrożenia.
�� Przed opuszczeniem mieszkania zaleca się niezwłocznie wykonać
następujące przedsięwzięcia:
- zamknąć zawór gazu w mieszkaniu,
- wykręcić bezpieczniki elektryczne,
- odciąć dopływ wody do mieszkania,
- zabezpieczyć osoby niepełnoletnie w tabliczki identyfikacyjne,
- zabrać ze sobą dokumenty tożsamości,
- pozamykać okna i drzwi.
68
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
KOMUNIKAT WÓJTA GMINY ZIELONA GÓRA
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o klęskach żywiołowych i zagrożeniu
środowiska w związku z ....................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla ..................................................................................................
POWTARZAM
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o klęskach żywiołowych i zagrożeniu
środowiska w związku z ....................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla ..................................................................................................
POWTARZAM
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o klęskach żywiołowych i zagrożeniu
środowiska w związku z ....................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla ..................................................................................................
69
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
KOMUNIKAT WÓJTA GMINY ZIELONA GÓRA
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o skażeniach
w związku z .........................................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla .................................................................................................
POWTARZAM
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o skażeniach
w związku z .........................................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla ..................................................................................................
POWTARZAM
UWAGA! UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o skażeniach
w związku z .........................................................................................
(podać rodzaj zagrożenia)
dla ..................................................................................................
70
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń
TELEFONY ALARMOWE
Telefon Ratunkowy 112
Policja 997
068-476-20-00
III Komisariat Policji 068-476-13-01
Straż Pożarna 998
068-475-56-00
Pogotowie Ratunkowe 999
Pogotowie energetyczne 991
Pogotowie gazowe 992
Komunalny Zakład Gospodarczy Gminy Zielona Góra 068-321-12-79
Komendant Gminny Ochrony Przeciwpożarowej 068-475-56-83
697-979-202
Inspektor ds. Obrony Cywilnej 068-475-56-59
607-430-200
Straż Gminna 068-475-56-87
693-336-495
Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego 068-475-56-70
605-556-655
Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego 068-457-56-40
068-452-75-21
Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna 068-324-46-71
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego 095-728-87-78-9
Rysunki pochodzą z ogólnodostępnych zródeł.
71
PORADNIK - Zasady postępowania i zachowania się mieszkańców gminy na
wypadek różnych zagrożeń

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
6 Zasady zachowania się statków
E book O Zachowaniu Sie Przy Stole Netpress Digital
Shelly Laurenston Pride 05 Bestia Zachowuje się Źle Rozdział 29
Bestia zachowuje się źle rozdział 5
Bestia zachowuje sie źle Shelly Laurenston Rozdział 23
Zasady rozprzestrzeniania się dźwięku
Biologiczne podstawy zachowania sie człowieka
Bestia zachowuje sie źle shelly Laurenston Rozdział 22
Bestia zachowuje się źle rozdział 1
6 Zasady zachowania (2)
Bestia zachowuje się źle Rozdział 7
16 Wroblewski B Analiza zachowania sie?chow o konstrukcji drewnianej w pozarze
6 Zasady zachowania
Jak zachować się gdy idzie o upragnioną rzecz
Zadania z rozwiązaniami Zasady zachowania

więcej podobnych podstron