zfr wyklad 1

Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak

Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak
Zakład Jako

ci Zarz

dzania

Zakład Jako

ci Zarz

dzania

Pokój 322B, dy

ur w pi

tki

Pokój 322B, dy

ur w pi

tki –

– godz. 16.30

godz. 16.30--18.00

18.00

Przedmiot „Zarz

dzanie firm

rodzinn

”

Przedmiot „Zarz

dzanie firm

rodzinn

”

Literatura podstawowa:

1. Sułkowski

Sułkowski Ł.,

Ł., Maria

ski

Maria

ski A.:

A.: Firmy

Firmy rodzinne.

rodzinne. Jak

Jak osi

ąć

osi

ąć

sukces w biznesie. Wyd.

sukces w biznesie. Wyd. Poltext

Poltext, Warszawa

, Warszawa 2009.

2009.

2. Firmy

Firmy rodzinne w polskiej gospodarce

rodzinne w polskiej gospodarce –

– szanse i

szanse i

wyzwania. Wyd

wyzwania. Wyd.

. PARP, Warszawa 2009.

PARP, Warszawa 2009.

Literatura uzupełniaj

ca:

Literatura uzupełniaj

ca:

1. Budziak T.: Sukcesja w rodzinie biznesowej.

Budziak T.: Sukcesja w rodzinie biznesowej. Spojrzenie

Spojrzenie

praktyczne. Wyd.

praktyczne. Wyd. Poltext

Poltext, Warszawa 2012.

, Warszawa 2012.

2. Firma

Firma w

w rodzinie, czy rodzina w firmie. Metodologia

rodzinie, czy rodzina w firmie. Metodologia

wsparcia firm rodzinnych

wsparcia firm rodzinnych, Wyd.

, Wyd. PARP, Warszawa 2012.

PARP, Warszawa 2012.

3. Je

ak J., Popczyk W., Winnicka

J., Popczyk W., Winnicka--Popczyk A.:

Popczyk A.: Przedsi

Przedsi

3. Je

ak J., Popczyk W., Winnicka

J., Popczyk W., Winnicka--Popczyk A.:

Popczyk A.: Przedsi

Przedsi

biorstwo

biorstwo rodzinne.

rodzinne. Funkcjonowanie

Funkcjonowanie ii rozwój.

rozwój. Wyd.

Wyd. Difin

Difin,

Warszawa 2004.

4. Fleming Q.J.: Tajniki przetrwania firmy rodzinnej. Wyd..

Fleming Q.J.: Tajniki przetrwania firmy rodzinnej. Wyd..

Helion, Gliwice 2006.

5. Safin

Safin. K.: Przedsi

biorstwa rodzinne

. K.: Przedsi

biorstwa rodzinne –

– istota

istota ii zachowa

zachowa--

nia

nia strategiczne.

strategiczne. Wyd.

Wyd. AE

AE im.

im. O.

O. Langego,

Langego, Wrocław

Wrocław 2007.

2007.

6. Sułkowski

Sułkowski Ł.(red. nauk.), Determinanty rozwoju

Ł.(red. nauk.), Determinanty rozwoju przed

przed--

biorstw

biorstw rodzinnych w Polsce.

rodzinnych w Polsce. TNOiK

TNOiK, Toru

2005.

, Toru

2005.

7. Thornton

Thornton G.: Biznes rodzinny. Wyd. Helion, Gliwice

G.: Biznes rodzinny. Wyd. Helion, Gliwice

2004.

Wykład 1.

POJ

CIE, ISTOTA I SPECYFIKA

POJ

CIE, ISTOTA I SPECYFIKA

FIRMY RODZINNEJ

1. Istota przedsi

biorstwa (firmy):

1. Istota przedsi

biorstwa (firmy):

Organizacja

jest systemem, w którym poszczególne

jego cz

ęś

ci funkcjonuj

według ustalonych reguł i

jego cz

ęś

ci funkcjonuj

według ustalonych reguł i

zasad, współpracuj

c ze sob

, aby osi

ąć

zało

zasad, współpracuj

c ze sob

, aby osi

ąć

zało--

ony cel w

ony cel w danych

danych warunkach i przy posiadanych

warunkach i przy posiadanych

zasobach.

Przedsi

biorstwo jest organizacj

Przedsi

biorstwo jest organizacj

gospodarcz

, która

która

jest systemem otwartym.

Przedsi

biorstwo

Przedsi

biorstwo

stanowi zespół ludzi,

rodków ma

stanowi zespół ludzi,

rodków ma--

Przedsi

biorstwo

Przedsi

biorstwo

stanowi zespół ludzi,

rodków ma

stanowi zespół ludzi,

rodków ma--

terialnych i finansowych powołany do prowadzenia

terialnych i finansowych powołany do prowadzenia
okre

lonej działalno

ci gospodarczej i wyodr

bniony

okre

lonej działalno

ci gospodarczej i wyodr

bniony

pod wzgl

dem

pod wzgl

dem

techniczno

techniczno--produkcyjnym

produkcyjnym

(lub

usługowym

organizacyjnym

przestrzennym,

ekonomicznym

prawnym

Firma w j

zyku polskim wyst

puje w trzech

Firma w j

zyku polskim wyst

puje w trzech

znaczeniach:

prawnym

–

– jako nazwa przedsi

biorstwa,

jako nazwa przedsi

biorstwa,

potocznym

–

– jako przedsi

biorstwo,

jako przedsi

biorstwo,

Firma jako przedsi

biorstwo istnieje po to, aby:

Firma jako przedsi

biorstwo istnieje po to, aby:

presti

owym

presti

owym

–

– jako „dobra marka”.

jako „dobra marka”.

wytwarza

dobra

dobra i

wiadczy

usługi,

zaspakaja

popyt odbiorców,

zaspakaja

popyt odbiorców,

zaspakaja

popyt odbiorców,

zaspakaja

popyt odbiorców,

zarabia

pieni

dze,

zarabia

pieni

dze,

przynosi

dochody wła

cicielom i pracownikom,

przynosi

dochody wła

cicielom i pracownikom,

przynosi

satysfakcj

wła

cicielom i rodzinie

przynosi

satysfakcj

wła

cicielom i rodzinie

oraz mened

erom,

oraz mened

erom,

zapewnia

dochody pa

stwu i samorz

dom.

zapewnia

dochody pa

stwu i samorz

dom.

2. Definicja firmy rodzinnej:

Firma

Firma rodzinna

rodzinna jest

jest przedsi

biorstwem,

przedsi

biorstwem, którym

którym dwóch

dwóch

lub wi

cej członków dzieli prac

i własno

ść

i ma

lub wi

cej członków dzieli prac

i własno

ść

i ma

wpływ na sposób jej zarz

dzania.

wpływ na sposób jej zarz

dzania.

■

jest dowolna forma prawna i organizacyjna;

Firma rodzinna jest przedsi

biorstwem, w którym:

Firma rodzinna jest przedsi

biorstwem, w którym:

Ró

ne definicje firmy rodzinnej, uwzgl

dniaj

cej

Ró

ne definicje firmy rodzinnej, uwzgl

dniaj

cej

zaanga

owanie i wpływ na kierunki jej działania

zaanga

owanie i wpływ na kierunki jej działania

rodziny.

■

kapitał w cało

ci lub w decyduj

cej cz

ęś

kapitał w cało

ci lub w decyduj

cej cz

ęś

znajduje si

w posiadaniu rodziny;

znajduje si

w posiadaniu rodziny;

■

jest dowolna forma prawna i organizacyjna;

■

przynajmniej jeden jej członek wywiera decydu

przynajmniej jeden jej członek wywiera decydu--

cy wpływ na kierownictwo lub sam sprawuje

funkcj

kierownicz

funkcj

kierownicz

■

wyst

puje zamiar utrzymania firmy w r

kach

wyst

puje zamiar utrzymania firmy w r

kach

rodziny.

Ró

ne definicje firmy rodzinnej mo

Ró

ne definicje firmy rodzinnej mo

na sprowadzi

sprowadzi

trzech podej

ść

trzech podej

ść

1. Pode

cie socjologiczne,

Pode

cie socjologiczne,

w którym rodzin

i wi

w którym rodzin

i wi

organizacyjne traktuje

organizacyjne traktuje si

jako główne

jako główne spoiwo

spoiwo orga

orga--

nizacyjne

nizacyjne, co oznacza,

e jednostka społeczna jest

, co oznacza,

e jednostka społeczna jest

jednocze

nie jednostk

działalno

ci gospodarczej.

jednocze

nie jednostk

działalno

ci gospodarczej.

Spójno

ść

organizacyjna opiera si

na moralnej i

Spójno

ść

organizacyjna opiera si

na moralnej i

emocjonalnej wi

zi rodziny, która skłonna jest

emocjonalnej wi

zi rodziny, która skłonna jest

czas i maj

tek na rzecz firmy i dalszego

czas i maj

tek na rzecz firmy i dalszego

jej rozwoju.

Podstaw

funkcjonowania firmy jest zasada

Podstaw

funkcjonowania firmy jest zasada rezer

rezer--

wowania

wowania kluczowych pozycji w przedsi

biorstwie

kluczowych pozycji w przedsi

biorstwie

dla rodziny.

gło

ść

firmy ujmuje si

w kontek

cie

gło

ść

firmy ujmuje si

w kontek

cie personal

personal--

nym

nym, finansowym, organizacyjnym i strategicznym.

, finansowym, organizacyjnym i strategicznym.

gło

ść

firmy i sukcesja w gronie rodziny.

gło

ść

firmy i sukcesja w gronie rodziny.

2. Pode

cie zasobowe

2. Pode

cie zasobowe

, w którym na przedsi

biorstwo

, w którym na przedsi

biorstwo

patrzy si

od strony jego zasobów (finansowych,

patrzy si

od strony jego zasobów (finansowych,

rzeczowych, personalnych i zarz

dzania).

rzeczowych, personalnych i zarz

dzania).

Firma rodzinna jest organizacj

opart

na kapitale

Firma rodzinna jest organizacj

opart

na kapitale

własnym, która pozwala rodzinie zachowa

suwe

suwe--

renno

ść

renno

ść

decyzyjn

W takim uj

ciu firma jako zwi

zek społeczno

W takim uj

ciu firma jako zwi

zek społeczno--

kapitałowy opiera si

na:

kapitałowy opiera si

na:

►

udziałowcach

udziałowcach, którymi musz

członkowie

, którymi musz

członkowie

rodziny,

►

rodzinie

rodzinie, która musi mie

liwo

ść

wpływania

, która musi mie

liwo

ść

wpływania

na jej losy,

►

realizacji

realizacji i osi

ganiu celów rodziny.

i osi

ganiu celów rodziny.

Szczególnym zasobem jest potencjał zarz

dzania,

Szczególnym zasobem jest potencjał zarz

dzania,

definiowany nie tyle poprzez ludzi, co poprzez

definiowany nie tyle poprzez ludzi, co poprzez
procedury i style organizacji i zarz

dzania.

procedury i style organizacji i zarz

dzania.

Mened

erem nie zawsze musi by

członek rodziny.

Mened

erem nie zawsze musi by

członek rodziny.

3. Pode

cie zintegrowane

3. Pode

cie zintegrowane

, w którym firm

rodzinn

, w którym firm

rodzinn

opisuje si

za pomoc

podsystemów (rodziny i

opisuje si

za pomoc

podsystemów (rodziny i

przedsi

biorstwa), a pozostałe relacje s

ich

przedsi

biorstwa), a pozostałe relacje s

ich

pochodn

W tym

W tym kontek

cie

kontek

cie przedsi

biorstwo wobec

przedsi

biorstwo wobec rodziny:

rodziny:

►

stanowi

stanowi baz

i centrum

ycia rodzinnego,

baz

i centrum

ycia rodzinnego,

►

determinuje

determinuje losy członków

losy członków rodziny,

rodziny,

Z kolei rodzina wobec przedsi

biorstwa:

Z kolei rodzina wobec przedsi

biorstwa:

►

umo

liwia

umo

liwia osi

ganie

osi

ganie celów

celów członków

członków rodziny.

rodziny.

Z kolei rodzina wobec przedsi

biorstwa:

Z kolei rodzina wobec przedsi

biorstwa:

►

jest

ródłem finansowania jego zało

enia i

ródłem finansowania jego zało

enia i roz

roz--

woju

woju,,

►

jest

jest głównym

ródłem siły roboczej,

głównym

ródłem siły roboczej,

►

stanowi

stanowi o jego istnieniu,

o jego istnieniu,

►

okre

la główne zało

enia jego

główne zało

enia jego rozwoju.

rozwoju.

3. Pomysły i uwarunkowania tworzenia firm

rodzinnych:

►

posiada

pomysł, czym zajmowa

;

posiada

pomysł, czym zajmowa

;

Zało

enie firmy rodzinnej i kierowanie ni

traktowane

Zało

enie firmy rodzinnej i kierowanie ni

traktowane

jest jako sposób na

ycie i integracj

rodziny

jest jako sposób na

ycie i integracj

rodziny

Aby tak si

stało, nale

y przygotowa

, tzn.:

Aby tak si

stało, nale

y przygotowa

, tzn.:

►

wyznaczy

cele i przeanalizowa

ich realno

ść

;

wyznaczy

cele i przeanalizowa

ich realno

ść

;

►

przygotowa

plany oraz kierunki działania;

przygotowa

plany oraz kierunki działania;

►

przygotowa

plany oraz kierunki działania;

przygotowa

plany oraz kierunki działania;

►

zorientowa

na współdziałanie rodziny i by

zorientowa

na współdziałanie rodziny i by

otwartym wobec otoczenia i współpracy z nim.

■

tradycje rodzinne;

Główne

ródła pomysłów na prowadzenie własnej

Główne

ródła pomysłów na prowadzenie własnej

firmy:

■

utrata pracy i potrzeba dalszego zarobkowania;

■

ęć

poprawienia standardu

ycia swojego i rodziny;

■

namowa lub sugestia rodziny i znajomych;

■

wykształcenie i do

wiadczenie z poprzedniego

wykształcenie i do

wiadczenie z poprzedniego

miejsca pracy;

■

obserwacje biznesów i twórcze ich kopiowanie;

■

wchodzenie na nisze rynkowe;

■

realizacja własnych marze

i pomysłów

realizacja własnych marze

i pomysłów

;;

■

własne ambicje i poszukiwanie niezale

ci;

własne ambicje i poszukiwanie niezale

ci;

■

ęć

sprawdzenia si

i d

ąż

enie do samorealizacji.

ęć

sprawdzenia si

i d

ąż

enie do samorealizacji.

►

posiadane

rodki rodziny i mo

liwe do uzyskania,

rodki rodziny i mo

liwe do uzyskania,

gdy

ich niedobór mo

e by

barier

uruchomie

gdy

ich niedobór mo

e by

barier

uruchomie--

nia lub ograniczenia skali działania

Zamierzaj

c prowadzi

firm

nale

y uwzgl

dni

Zamierzaj

c prowadzi

firm

nale

y uwzgl

dni

►

przywi

zanie do dotychczasowej działalno

ci,

przywi

zanie do dotychczasowej działalno

ci,

która jest znana, a zwłaszcza gdy jest stabilna,

►

brak bod

ców do zmian i wdro

enia pomysłów,

brak bod

ców do zmian i wdro

enia pomysłów,

►

czynniki sprzyjaj

ce i szcz

ęś

cie w realizacji

czynniki sprzyjaj

ce i szcz

ęś

cie w realizacji

Model OTIUM

–

– podstaw

zało

enia firmy rodzinnej:

podstaw

zało

enia firmy rodzinnej:

–

– okazja (

okazja (opportunity

opportunity);

);

–

– czas (

czas (time

time);

);

–

– wa

ść

(

ść

(importance

importance);

);

–

– presja (

presja (urgency

urgency);

);

–

rodki (

rodki (means

means).

4. Cele i cechy firm rodzinnych:

Cele firm rodzinnych

zró

nicowane w zale

ci od

zró

nicowane w zale

ci od

jej definiowania, do podstawowych zalicza si

●

zaspokojenie potrzeb członków rodziny

zaspokojenie potrzeb członków rodziny,

●

przetrwanie i umocnienie firmy,

●

zachowanie niezale

ci gospodarczo

zachowanie niezale

ci gospodarczo--finansowej

finansowej

i własno

ciowej firmy,

i własno

ciowej firmy,

●

wzrost produktywno

ci i warto

ci firmy,

wzrost produktywno

ci i warto

ci firmy,

●

utrzymanie reputacji firmy i rodziny.

●

rozwój firmy,

Cele działania firm rodzinnym okre

laj

ich cechy,

Cele działania firm rodzinnym okre

laj

ich cechy,

które mog

mie

charakter pozytywny i negatywny.

które mog

mie

charakter pozytywny i negatywny.

●

utrzymanie reputacji firmy i rodziny.

Cechy firm rodzinnych o charakterze ogólnym:

ąż

enie do osi

gni

cia celów, poczynaj

c od jej

ąż

enie do osi

gni

cia celów, poczynaj

c od jej

suwerenno

ci i niezale

ci oraz sukcesji w

suwerenno

ci i niezale

ci oraz sukcesji w

ramach rodziny,

ramach rodziny,
specyficzny układ własno

ciowy.

specyficzny układ własno

ciowy.

Pozytywne cechy firm rodzinnych:

●

wspólna to

samo

ść

członków rodziny, pozwalaj

wspólna to

samo

ść

członków rodziny, pozwalaj

na szybsze porozumiewanie si

i podejmowanie

na szybsze porozumiewanie si

i podejmowanie

decyzji,

●

ksza odpowiedzialno

ść

, wynikaj

ca z identyfi

ksza odpowiedzialno

ść

, wynikaj

ca z identyfi--

kacji firmy z rodzin

●

silna kultura i warto

ci rodzinne zapewniaj

stabili

silna kultura i warto

ci rodzinne zapewniaj

stabili--

zacj

, poczucie jedno

ci, lojalno

ci i wzmocnienie

zacj

, poczucie jedno

ci, lojalno

ci i wzmocnienie

motywacji,

●

członkowie rodziny mog

swój dochód

członkowie rodziny mog

swój dochód

●

członkowie rodziny mog

swój dochód

członkowie rodziny mog

swój dochód

na rozwój i ratowanie firmy w okresie trudno

ci,

na rozwój i ratowanie firmy w okresie trudno

ci,

●

mniejsza fluktuacja w

ród pracowników i zarz

du,

mniejsza fluktuacja w

ród pracowników i zarz

du,

●

atrybuty działania, jak: szacunek i przywi

zanie do

atrybuty działania, jak: szacunek i przywi

zanie do

tradycji, bezpiecze

stwo utrzymania pracy, odpo

tradycji, bezpiecze

stwo utrzymania pracy, odpo--

wiedzialno

ść

, nastawienie na jako

ść

, długofalowe

wiedzialno

ść

, nastawienie na jako

ść

, długofalowe

cele itp.

Negatywne cechy firm rodzinnych:

●

powstawanie konfliktów wewn

trz

powstawanie konfliktów wewn

trz organizacyjnych,

organizacyjnych,

●

postawa zachowawcza kadry zarz

dzaj

cej sprawu

postawa zachowawcza kadry zarz

dzaj

cej sprawu--

cej

cej władz

władz

przez

przez wiele

wiele lat

lat ii nie

nie sprzyjanie

sprzyjanie zmianom,

zmianom,

●

opó

nienia w sukcesji firmy

opó

nienia w sukcesji firmy ii zmian

zmian pokoleniowych.

pokoleniowych.

●

zatrudnianie członków rodziny nie gwarantuje ich

umiej

tno

ci i kompetencji,

umiej

tno

ci i kompetencji,

●

trudno

ci w zwolnieniu niekompetentnego członka

trudno

ci w zwolnieniu niekompetentnego członka

rodziny,

Wszystkie cechy pozytywne mog

przekształci

Wszystkie cechy pozytywne mog

przekształci

w cechy negatywne, je

li nie uwzgl

dnia si

w cechy negatywne, je

li nie uwzgl

dnia si

dostatecznym stopniu uwarunkowa

działania firmy.

dostatecznym stopniu uwarunkowa

działania firmy.

Wynika to z tzw.

paradoksu firm rodzinnych

, pole

, pole--

gaj

cego na tym,

e te same wła

ciwo

ci, które s

gaj

cego na tym,

e te same wła

ciwo

ci, które s

sił

ródłem sukcesu mog

okaza

czynnikiem

sił

ródłem sukcesu mog

okaza

czynnikiem

negatywnym na innym cyklu

ycia firmy.

negatywnym na innym cyklu

ycia firmy.

●

trudno

ci w awansie kompetentnych pracowników

trudno

ci w awansie kompetentnych pracowników

spoza rodziny.

5. Specyfika firmy rodzinnej:

Specyfika firmy rodzinnej jest nast

pstwem sposobu

Specyfika firmy rodzinnej jest nast

pstwem sposobu

zarz

dzania ni

, wynikaj

cego z:

zarz

dzania ni

, wynikaj

cego z:

■

współzale

ść

przedsi

biorstwa i rodziny

współzale

ść

przedsi

biorstwa i rodziny poprzez

poprzez

jej usytuowanie w przedsi

biorstwie

jej usytuowanie w przedsi

biorstwie ii pełnione

pełnione role,

role,

■

familistycznej kultury organizacyjnej wraz z zaan

familistycznej kultury organizacyjnej wraz z zaan--

owaniem wła

cicieli w funkcjonowanie firmy,

owaniem wła

cicieli w funkcjonowanie firmy,

■

sukcesji rodzinnej oraz cyklu

ycia firmy rodzinnej

sukcesji rodzinnej oraz cyklu

ycia firmy rodzinnej

i generacji rodziny j

prowadz

cej,

i generacji rodziny j

prowadz

cej,

■

wprowadzaniu do zarz

dzania emocji i kryteriów

wprowadzaniu do zarz

dzania emocji i kryteriów

■

wprowadzaniu do zarz

dzania emocji i kryteriów

wprowadzaniu do zarz

dzania emocji i kryteriów

rodzinnych,

■

trudno

ci wymiany informacji i komunikowania si

trudno

ci wymiany informacji i komunikowania si

odno

nie funkcjonowania firmy mi

dzy ró

nymi

odno

nie funkcjonowania firmy mi

dzy ró

nymi

pokoleniami oraz z pracownikami spoza rodziny,

■

pojawianiu si

luki mi

dzy ocenami sytuacji ze

pojawianiu si

luki mi

dzy ocenami sytuacji ze

strony wła

cicieli a rzeczywisto

gospodarcz

strony wła

cicieli a rzeczywisto

gospodarcz

Dzi

kuj

za uwag

...

Dzi

kuj

za uwag

...

Dzi

kuj

za uwag

...

Dzi

kuj

za uwag

...

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zfr wyklad 5
zfr-wyklad-6
zfr wyklad 3
zfr-wyklad-2
zfr-wyklad-3
zfr-wyklad-4
zfr wyklad 6
zfr wyklad 7
zfr wyklad 4
zfr wyklad 5

więcej podobnych podstron