y ł
k a
ł d
a
d 4.
4
CYKL
L Ż
Y
Ż CIA
I F
I
F R
I MY R
OD
O ZI
Z N
I NEJ
1
1
. I
s
I t
s ot
o a
a c
y
c k
y l
k u
l
u ż
yc
y i
c a
i
a f
ir
i my
m :
y
Cy
C k
y l życ
y ia or
o ga
g ni
n zacji ob
o e
b jmu
m j
u e na
n tur
u alną
n sekwe
w nc
n ję
faz, p
r
p zez któr
ó ą pr
p zecho
h d
o z
d i wi
w ększoś
o ć or
o ga
g ni
n zacji:
na
n rod
o z
d iny – kieruj
u e założ
o yc
y iel, któr
ó y
y stara się
wy
w k
y or
o zys
y tać po
p j
o awi
w ające się ok
o azje i p
r
p zetrwa
w ć,
pr
p zy og
o r
g ani
n czon
o ym
y
po
p l
o u dz
d iałani
n a i be
b z spe
p cjalizacji,
mł
m od
o o
d ś
o ć (wz
w ros
o t) – zwi
w ększeni
n e roz
o mi
m arów
ó
w firmy
m ,
y a
także d
a
d lsza inn
n o
n w
o a
w cyj
y noś
o ć i k
reatyw
y n
w oś
o ć wr
w az
pr
p ób
ó a
b mi
m pr
p oc
o esów
ó
w for
o ma
m lizacji i
s
pe
p cjalizacji,
do
d j
o rzałoś
o ć, wr
w az z
któr
ó ą na
n stępu
p j
u e ut
u rwa
w leni
n e pr
p o-
o
cesów
ó
w spe
p cjalizacji p
r
p acy,
y for
o ma
m lizacji i
s
tand
n a
d ry-
zacji i
w
y
w k
y rys
y talizow
o a
w ni
n a struk
u tur
u y
y or
o ga
g ni
n zacyj
y nej,
schy
h ł
y ek – po
p w
o o
w l
o ne
n po
p j
o awi
w ani
n e się kryz
y ys
y u,
u pr
p ow
o a
w -
dz
d ące do
d
o up
u a
p dk
d u
u firmy
m
y jako
o na
n stęps
p two
w
o jej b
i
b ur
u o-
kratyz
y ow
o a
w ni
n a i n
i
n edo
d p
o a
p sow
o ani
n a do
d
o ot
o oc
o zeni
n a.
Sc
S hy
h ł
y ek firmy
m mo
m ż
o na
n pr
p zezwy
w c
y iężyć
y po
p p
o r
p zez od
o n
d o
n w
o ę
w ,
tj. r
ekon
o s
n truk
u cję, restruk
u tur
u yz
y ację i z
mi
m any
n
y – pr
p ow
o a
w -
dz
d ące do
d
o we
w jścia w
w no
n w
o y
y cyk
y l życ
y ia.
2
2
. C
ha
h r
a ak
a t
k er
e ys
y t
s yk
y a
k
a f
az
a c
y
c k
y l
k u
l
u ż
yc
y i
c a
i
a f
ir
i my
m
y
rod
o z
d in
i n
n e
n j
e :
j
Cy
C k
y l życ
y ia firmy
m
y rod
o z
d inn
n e
n j jest wy
w p
y a
p dk
d ow
o ą
w róż
ó ny
n c
y h
h
cyk
y li, a pr
p zede
d ws
w zys
y tkim:
m
cyk
y lu
u życ
y ia i w
s
w pa
p rcia rod
o z
d iny
n ,
y
cyk
y lu
u po
p t
o enc
n jału
u wy
w t
y wó
w r
ó czego
o firmy
m ,
y
cyk
y lu
u inn
n o
n w
o a
w cji,
cyk
y lu
u kon
o i
n un
u k
n tur
u alnego,
o
siły
y kon
o k
n ur
u enc
n ji.
Sz
S czegó
g l
ó ne
n zna
n czeni
n e w
w cyk
y lu
u życ
y ia firmy
m
y rod
o z
d inn
n e
n j
ma
m cyk
y l życ
y ia wł
w aścicieli, a zwł
w aszcza z
arządz
d ającyc
y h.
h
3
M d
o e
d l cyk
y lu życ
y ia firmy
m rod
o z
d inn
n e
n j wg
w C.
C Ro
R s
o enb
n a
b ue
u ra:
zmi
m ana
n
zmi
m ana
n
Cy
C k
y l życ
y ia ge
g ne
n racji
ge
g ne
n racji
wł
w aściciela
Cy
C k
y l życ
y ia
ł
rod
o z
d iny
n
jacn
Cy
C k
y l
te
życ
y ia firmy
m
op
faza
faza
faza
faza
pi
p on
o i
n erska wz
w ros
o tu do
d j
o rzałoś
o ci schy
h ł
y ku
I g
e
g ne
n racja
II g
e
g ne
n racja
III g
e
g ne
n racja
4
T ój
ó wy
w m
y i
m arow
o y
y mo
m d
o e
d l roz
o wo
w j
o u
u firmy
m
y rod
o z
d inn
n e
n j,
składa
d jący
y się z:
1. W
y
W m
y i
m aru
u rod
o z
d iny
n – zawi
w erającego
g
o kol
o ejno
n :
o
■ mł
m od
o ą
d rod
o z
d inę
n pr
p zeds
d iębi
b or
o czą,
■ we
w jście
i do
d
o bi
b znesu,
u
■ ws
w pó
p ł
ó działani
n e,
■ pr
p zekazani
n e wł
w asnoś
o ci;
2. W
y
W m
y i
m aru
u firmy
m – zawi
w erającego
g
o kol
o ejno
n :
o
■ założ
o en
e i
n e firmy,
y
■ roz
o wó
w j
ó i
for
o ma
m liz
i acja,
■ do
d j
o rzało
ł ś
o ć;
3. W
y
W m
y i
m aru
u wł
w asno
n ś
o ci – zawi
w erającego
g
o kol
o ejno
n :
o
■ wł
w asno
n ść jedn
d e
n go
g
o wł
w aściciela,
■ spó
p ł
ó ka bl
b iskiej ro
r d
o z
d iny,
y
■ kon
o s
n or
o cjum
u
m rod
o zinn
n e
n .
5
3 Rol
o a
l rod
o z
d in
i y
n w p
o
p s
o z
s cz
c eg
e ó
g l
ó n
l y
n c
y h
c faz
a ac
a h
c cy
c k
y l
k u
l
u
życ
y i
c a
i
a f
ir
i my
m
y r
od
o z
d in
i n
n e
n j
e :
j
Na
N rod
o z
d iny
n – faza z
ałoż
o yc
y ielska (pi
p on
o i
n erska) firmy
m :
y
na
n ba
b zie istni
n ejącego
g
o po
p d
o m
d i
m ot
o u,
u w
w wy
w n
y i
n ku
u fuz
u ji,
pr
p zekształceń
ń or
o ga
g ni
n zacyj
y no-pr
p awn
w ych
h itp.
p ,
ut
u wo
w r
o zeni
n e zakładu
d /
u od
o d
d z
d iału
u w
w firmi
m e,
us
u amo
m d
o z
d ielni
n eni
n e się p
r
p zez pr
p zejęcie c
zęści firmy
m ,
y
założ
o eni
n e od
o
d po
p d
o s
d taw
w no
n w
o e
w j firmy
m .
y
Ro
R d
o z
d ina
n w
w fazie z
ałoż
o yc
y ielskiej firmy
m :
y
do
d s
o tarcza po
p m
o ys
y ły,
y
do
d s
o tarcza kapi
p tał,
do
d s
o tarcza zasob
o y
y pr
p acy,
y
jest z
wy
w k
y le ws
w pa
p rciem
m roz
o wo
w j
o u,
u ale mo
m ż
o e też
ut
u rud
u n
d i
n ać założ
o eni
n e i p
r
p ow
o a
w dz
d eni
n e bi
b zne
n su.
u
6
M od
o o
d ś
o ć – roz
o bu
b d
u o
d w
o a
w , wz
w ros
o t itp.
p w
w w
y
w n
y i
n ku:
u
wy
w t
y yc
y zeni
n a kierun
u k
n ów
ó
w i c
elów
ó
w dz
d iałani
n a firmy
m ,
y
wz
w ros
o tu
u ws
w kaźni
n ków
ó :
w zatrud
u n
d i
n eni
n a, pr
p od
o u
d k
u cji,
ob
o r
b ot
o ów
ó
w itp.
p ,
bu
b d
u o
d w
o a
w ni
n a relacji z
k
lient
n ami
m ,
zaang
n a
g żow
o a
w ni
n a wł
w aściciela i
r
od
o z
d iny
n ,
y któr
ó zy
y
od
o g
d r
g yw
y a
w ją po
p d
o s
d tawo
w w
o ą
w rol
o ę w
w firmi
m e,
Ro
R d
o z
d ina
n w
w fazie m
ł
m od
o o
d ś
o ci firmy
m :
y
także do
d s
o tarcza kapi
p tał i p
r
p acę,
ang
n a
g żuj
u e się w
w pr
p ace firmy
m ,
y w
w tym
y
m w
w dz
d iałani
n a
pr
p zeds
d iębi
b or
o cze,
jest g
w
g a
w rant
n em
m na
n leżyt
y ego
o jej f
un
u k
n cjon
o o
n w
o a
w ni
n a.
7
D j
o rzałoś
o ć – ug
u r
g un
u t
n ow
o a
w na po
p z
o yc
y ja ryn
y k
n owa
w , uk
u ształto-
wa
w ny
n kierun
u e
n k i po
p z
o iom
o
roz
o wo
w j
o u
u – cha
h rakteryz
y uj
u e się:
wz
w ros
o tem
m i s
pa
p dk
d ami
m , ale w
w rama
m ch
h trend
n u
d ,
u
stagn
g a
n cją wi
w elkoś
o ci spr
p zeda
d ży
y i u
d
u z
d iału
u w
w ryn
y k
n u,
u
zmi
m ana
n mi
m w
w strategi
g i dz
d iałani
n a, np
n .
p we
w jścia na
n
no
n w
o e
w ryn
y k
n i, w
w spo
p s
o ob
o i
b e do
d t
o arcia do
d
o klient
n ów
ó
w itp.
p ,
br
b akiem
m jasny
n c
y h
h pr
p ior
o yt
y etów
ó
w roz
o wo
w j
o ow
o yc
y h,
h
po
p s
o zuk
u iwa
w ni
n em
m kadr
d y
y kierow
o n
w i
n czej z zewn
w ą
n trz.
Ro
R d
o z
d ina
n w
w fazie d
o
d j
o rzałoś
o ci firmy
m :
y
róż
ó ne
n z
acho
h w
o a
w ni
n a w
w z
ależno
n ś
o ci od
o
d spo
p s
o ob
o u
b
u suk
u -
cesji (
np
n .
p pl
p ano
n w
o a
w ni
n e suk
u cesji lub
u
b jej o
d
o w
d l
w ekani
n e),
pr
p zyg
y o
g t
o ow
o a
w ni
n e do
d
o suk
u cesji i z
mi
m an,
po
p w
o s
w tawa
w ni
n e na
n pi
p ęć i k
on
o f
n liktów
ó
w rod
o z
d inn
n yc
y h
h zwi
w ą-
zany
n c
y h
h z firmą
m .
8
S hy
h ł
y ek cha
h rakteryz
y uj
u e się:
zmn
m i
n ejszeni
n em wi
w elkoś
o ci pr
p od
o u
d k
u cji i ud
u z
d iału w ryn
y k
n u,
u
syt
y uacją kryz
y ys
y ow
o ą firmy
m
y itp.
p
Ro
R d
o z
d ina
n w
w fazie s
chy
h ł
y ku
u firmy
m :
y
br
b ak uz
u go
g d
o n
d i
n on
o e
n go
o na
n stępc
p y
y i ws
w pó
p l
ó no
n t
o y
y rod
o z
d iny
n ,
we
w wn
w ę
n trzne
n spo
p r
o y
y ws
w pó
p l
ó ni
n ków
ó
w (rod
o z
d iny
n
y jako
o
ud
u z
d iałow
o c
w ów
ó )
w itp.
p
Od
O n
d o
n w
o a
w cha
h rakteryz
y uj
u e się:
no
n w
o ym
y i
m strategi
g ami
m dz
d iałani
n a, op
o a
p rtym
y i
m na
n
pr
p zekształceni
n ach
h i r
estruk
u tur
u yz
y acji firmy
m ,
y
zmi
m ana
n mi
m spo
p s
o ob
o u
b
u kierow
o a
w ni
n a firmy
m ,
y w tym
y
ob
o e
b jmu
m -
jące p
r
p of
o esjon
o a
n lizację zarządz
d ani
n a itp.
p
Ro
R d
o z
d ina
n w
w fazie o
d
o n
d o
n w
o y
y firmy
m :
y
po
p n
o o
n w
o n
w a
n kon
o s
n ol
o ida
d cja rod
o z
d iny
n ,
ws
w pó
p ł
ó pr
p aca i w
s
w po
p m
o a
m ga
g ni
n a dz
d iałań
ń roz
o wo
w j
o ow
o yc
y h.
h
9
K yz
y ys
y y
y w
w roz
o wo
w j
o u
u firmy
m
y rod
o z
d inn
n e
n j
Fa
F za 1
Fa
F za 2
Fa
F za 3
Fa
F za 4
Fa
F za 5
eż
kr
k yzy
y
s
zy
ji u
c
rozw
o
oj
o u
j
u
ca
kr
k yzy
y
s
zy
firmy
y
iz
rod
o zi
d nn
n e
n j
e
izn
wła
ł s
a n
s o
n ś
o c
ś i
c
n
kr
k yzy
y
s
zy
a
rod
o zi
d nn
n e
n j
e
a
zar
za zą
z d
ą u
d
rg
ni
n er
e od
o zi
d nn
n a
n
kr
k yzy
y
s
zy
rod
o zi
d n-
zys
zy
o
ne
n g
e o
g
oć
ko
k n
o t
n rol
o i
ćś
kr
k yzy
y
s
zy
rod
o zi
d ny
n
pr
p of
o es
e j
s on
o a
n l
a izac
za j
c a
o
se
s l
e ek
e c
k j
c i
lk
fam
a ili-
d de
d l
e eg
e a
g c
a j
c a
ie d st s yc
y zn
c
e
zn j
e
łe
w a
ko
k l
o ek
e t
k yw
y no
n ś
o ć
ś
m
pr
p zed
ze s
d i
s ęb
ę i
b or
o czo
c
ś
zo ć
ś
mł
m od
o e
d
wi
w ek or
o ga
g ni
n zacji
do
d j
o rzałe
10
4
. U
war
a un
u k
n o
k w
o an
a i
n a
i
a d
y
d n
y a
n m
a i
m k
i i
k
i z
mi
m a
i n
a
n c
y
c k
y l
k u
l
u ż
yc
y i
c a
i
a
fir
i my
m :
y
An
A a
n lizuj
u ąc cyk
y l życ
y ia firmy
m
y na
n leży
y zada
d wa
w ć py
p t
y ani
n a o
o
jego
g
o istot
o ę i pr
p zyc
y zyn
y y,
y np
n .
p :
1. Jakie są na
n jba
b rdz
d iej cha
h rakterys
y tyczne
n cechy
y
skut
u eczne
n j or
o ga
g ni
n zacji w
w po
p s
o zczegó
g l
ó nyc
y h
h fazach
h
cyk
y lu?
u ;
?
2. Cz
C y
y pr
p zecho
h d
o z
d eni
n e od
o
d jedn
d e
n j do
d
o dr
d ug
u i
g ej fazy
y mu
m s
u i
by
b ć
y zwi
w ązane
n z k
ryz
y ys
y ami
m i r
ewo
w l
o uc
u jami
m w
w f
irmi
m e,
czy
y też m
o
m ż
o na
n ewo
w l
o uc
u ją or
o ga
g ni
n zacji skut
u eczni
n e
zarządz
d ać;
3. J
ak two
w r
o zyć
y w
w istni
n ejącej firmi
m e s
zans
n ę do
d
o od
o n
d o
n w
o y,
y
po
p n
o o
n w
o n
w yc
y h
h na
n rod
o z
d in,
n czyl
y i jak zape
p wn
w i
n ć
or
o ga
g ni
n zacji n
i
n eśmi
m ertelno
n ś
o ć?
4. J
akie są na
n jwa
w żni
n ejsze czyn
y n
n i
n ki pr
p zebi
b egu
g
u cyk
y lu
u
życ
y ia firmy
m
y i c
zy
y mo
m ż
o na
n ni
n mi
m sterow
o a
w ć?
11
P d
o s
d tawą
w od
o p
d o
p w
o i
w edz
d i po
p w
o i
w nn
n o
n
o by
b ć
y po
p z
o na
n ni
n e
uw
u a
w run
u k
n ow
o a
w ń
ń cyk
y lu
u i ich
h ana
n lizow
o a
w ni
n e.
Dy
D n
y a
n mi
m ka zmi
m an
n w cyk
y lu życ
y ia firmy
m
y wy
w n
y i
n ka z róż
ó ny
n c
y h
h
uw
u a
w run
u k
n ow
o a
w ń:
ń
1. Z
e
Z wn
w ę
n trznyc
y h:
h
– oc
o zekiwa
w ni
n a klient
n ów
ó
w – do
d s
o tos
o ow
o a
w ni
n e lub
u
b br
b ak,
– roz
o wo
w j
o u
u inn
n y
n c
y h
h firm
m i i
ch
h siły,
y
– ws
w pó
p ł
ó pr
p acy
y z i
nn
n y
n m
y i
m firma
m mi
m ,
– kryz
y ys
y u
u lub
u
b roz
o kwi
w tu
u ot
o oc
o zeni
n a itp.
p
2. W
e
W wn
w ę
n trznyc
y h:
h
– de
d cyz
y ji zarządz
d ającyc
y h
h i r
od
o z
d iny
n ,
y
– efektu
u po
p d
o j
d ętyc
y h
h dz
d iałań,
ń inw
n e
w styc
y ji itp.
p ,
– kon
o d
n yc
y ji firmy
m ,
y kryz
y ys
y u
u or
o ga
g ni
n zacji itp.
p
12
A a
n lizuj
u ąc cyk
y l życ
y ia firmy
m na
n leży uw
u z
w gl
g ędn
d i
n ć, że:
■ ni
n e ma
m ok
o reślon
o yc
y h
h regu
g ł
u , jak dł
d ug
u o
o firma
m mo
m ż
o e
zna
n jdo
d w
o a
w ć się n
a
n da
d nym
y
m etapi
p e;
■ kol
o ejno
n ś
o ci faz, c
zy
y for
o m roz
o wo
w j
o owyc
y h
h firmy,
y ni
n e
mo
m ż
o na
n do
d k
o ładn
d i
n e zapr
p og
o r
g amo
m w
o a
w ć;
■ fi
f rmy
y ma
m ją cechy
y sys
y temó
m w
ó
w „uc
u zącyc
y h
h się”, co
o
po
p z
o wa
w la im
m a
ktyw
y ni
n e od
o d
d z
d iaływ
y a
w ć na
n ot
o oc
o zeni
n e;
■ fi
f rmy
y jako
o sys
y temy
y ot
o warte cechu
h j
u e negatyw
y n
w a
ent
n rop
o i
p a, czyl
y i zdo
d l
o no
n ś
o ć do
d
o pr
p zeciwd
w z
d iałani
n a
kryz
y ys
y om
o ;
m
■ ni
n ektór
ó e firmy
y pr
p zez cały
ł
y czas zna
n jduj
u ą się w etapie
na
n rod
o z
d in
n i c
iągl
g e mu
m s
u zą wa
w lczyć
y o
o pr
p zetrwa
w ni
n e;
■ fi
f rmy
y mo
m gą
g odradz
d ać się i od
o ż
d yw
y a
w ć wi
w elok
o rot
o ni
n e
i w
w wi
w ększoś
o ci be
b z og
o r
g ani
n czeń.
ń
13
p yw
y
w kadr
d y
y kierow
o n
w i
n czej i r
od
o z
d iny
n
y na
n pr
p zebi
b eg
g
cyk
y lu
u życ
y ia firmy
m :
y
• wy
w t
y yc
y zani
n e celów
ó
w dz
d iałani
n a i elastyc
y zno
n ść w
w ich
h
do
d s
o tos
o ow
o a
w ni
n u
u do
d
o wa
w run
u k
n ów
ó
w dz
d iałani
n a,
• pr
p zyg
y o
g t
o ow
o a
w ni
n e i realizacja p l
p anó
n w
ó
w dz
d iałani
n a,
zwł
w aszcza s
trategi
g cznyc
y h,
h
• zbi
b erani
n e inf
n or
o ma
m cji i s
tała ana
n liza o
o cha
h rakterze
strategi
g czny
n m
y ,
m
• stałe p
o
p s
o zuk
u iwa
w ni
n e dr
d óg
ó
g roz
o wo
w j
o u
u i w
p
w r
p ow
o a
w dz
d ani
n e
inn
n o
n w
o a
w cji,
• kreatyw
y n
w oś
o ć i p
r
p zeds
d iębi
b or
o czoś
o ć,
• pr
p zyj
y mo
m w
o a
w ni
n e cor
o az to
o no
n w
o yc
y h
h wy
w z
y wa
w ń
ń
roz
o wo
w j
o ow
o y
w c
y h.
h
14
5
. Z
a
Z p
a r
p zes
e t
s an
a i
n e
i
e d
z
d ia
i ł
a a
ł l
a n
l o
n ś
o c
ś i
c
i f
ir
i my
m
y r
od
o z
d in
i n
n e
n j
e :
j
Za
Z pr
p zestani
n e dz
d iałalno
n ś
o ci, jako
o br
b ak pr
p ow
o a
w dz
d eni
n a
dz
d iałalno
n ś
o ci go
g s
o po
p d
o a
d rczej w
w na
n stęps
p twi
w e:
● wo
w l
o i r
od
o z
d iny
y jako
o wł
w aścicieli – z p
r
p zyc
y zyn
y
n ekon
o o
n m
o i
m -
czny
n c
y h,
h kon
o f
n liktu,
u zapl
p ano
n w
o a
w ni
n a itp.
p ,
● na
n mo
m c
o y
y or
o zeczeni
n a sądu
d
u (pr
p zym
y u
m s
u ow
o o)
o – ni
n espe
p ł-
ni
n eni
n e wy
w m
y a
m ga
g ń
ń for
o ma
m lno
n
o – pr
p awn
w yc
y h lub
u up
u a
p dł
d oś
o ć
z l
ikwi
w da
d cją ma
m jątku.
u
Ko
K n
o s
n ekwe
w nc
n ją zapr
p zestani
n a dz
d iałalno
n ś
o ci jest likwi
w da
d -
cja p
o
p p
o r
p zez:
► spr
p zeda
d ż ma
m jątku
u i spł
p atę wi
w erzyc
y ieli,
,
► up
u a
p dł
d oś
o ć firmy,
y
► po
p w
o stani
n e inn
n yc
y h
h pr
p zedsiębi
b or
o stw
w rod
o z
d innyc
y h
h lub
u
ni
n erod
o z
d inn
n y
n c
y h.
h
15
ę
j
ku ę
j
ę za
u
za wag
u
ę
wag ...
ę
16