WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

AHE w ŁODZI WYDZIAŁ ZAMIEJSCOWY w

WARSZAWIE

WARSZAWA 2012/013

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• Definicja EAACI – Europejska

Akademia Alergologii i Immunologii
Klinicznej

•Anafilaksja- to ciężka,

zagrażająca życiu , uogólniona,
lub układowa natychmiastowa
reakcja nadwrażliwości.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Nadwrażliwość ta spowodowana

jest uwalnianiem się mastocytów
lub bazofilii mediatorów:

Histaminy
Serotoniny
SRS - a (slow reacting

substance of anaphylaxis).

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Działanie mediatorów:
 wyzwalają reakcję antygenu z komórkami

wiązącymi immunoglobulinę E (IgE),

Histamina działa na błone naczyniową i

komórki mięśni gładkich – wywołując
wzrost przepuszczalności naczyń
włosowatych zwiększając przenikanie
dużych ilości płynu śródnaczyniowego do
przestrzeni poza komórkowej. Wówczas
dochodzi do powstania obrzęku w dolnej
części gardła lub krtani,

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• SRS – a wywołuje skurcz oskrzeli i stan

astmatyczny.

• Uwalnianie tych mediatorów ;

histaminy, serotoniny i SRS –a

doprowadza do dużych ubytków osocza,

powodując spadek minutowy serca i

ciśnienia tętniczego krwi.

• Dlatego wstrząs anafilaktyczny

okreslamy mianem niewyrównanego

wstrząsu hipowolemicznego.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Epidemiologia i rokowanie

 Wstrząs występuje 30-

950 przypadków na 100

000 osób rocznie

 0,05 – 2,0% w ciągu całego

życia

 Śmiertelność niższa niż 1%
 Wg badań do zatrzymania

oddechu dochodzi:

 30-35 min po spożyciu

pokarmu

 10-15 min po użądleniu
 Po 5 min. po dożylnym

podaniu leków

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• CZYNNIKI WYZWALAJĄCE:
Pokarmy, głównie orzechy
Leki; antybiotyki, NLPZ-y, leki

zwiotczające mięsnie

Lateks

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Rozpoznanie wstrząsu anafilaktycznego

Rozwija się nagle, szybko narastają

zagrażające życiu objawy, niedrożność

dróg oddechowych lub niewydolność

oddechowo- krążeniowa. Objawom

tym towarzyszą zmiany skórne i

zmiany na błonach śluzowych.

Reakcja ta jest zwykle gwałtowna.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

OBJAWY ANAFILAKSJI
Układ oddechowy

Obrzęk dróg oddechowych

Chrypka

Świst krtaniowy

Duszność

Splątanie z powodu niedotlenienia

Zatrzymanie oddechu

Stan astmatyczny

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Układ krążenia:

Blada i wilgotna skóra

Częstoskurcz

Hipotensja

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia ukł. sercowo –

naczyniowego

Niedokrwienie mięśnia sercowego,

zmiany w EKG

Bradykardia

Zatrzymanie krążenia

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Skóra i błony sluzowe;

Rumień

Pokrzywka

Obrzęk naczyniopowiek, warg, jamy

ustnej i gardła

Zmiany skórne sa często pierwszym

objawem i wystepują w 80%

anafilaksji, mogą być subtelne, albo

nasilone i dotyczyć każdego miejsca

na ciele.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

FAZY WSTRZĄSU
I. FAZA – OKRES ZABURZEŃ

WSTEPNYCH

Oliguria, spadek ciśnienia

tętniczego, tachykardia,
zobojętnienie psychiczne

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

FAZY WSTRZĄSU
I. FAZA – OKRES ZABURZEŃ WSTEPNYCH

Oliguria, spadek ciśnienia tętniczego,

tachykardia, zobojętnienie psychiczne

II. FAZA – WSTRZĄS KOMPENSOWANY

Blada, zimna skóra, pokryta potem,

postępujący spadek ciśnienia,

tachykardia narasta, częstoskurcz i

kwasica metaboliczna

III. FAZA – WSTRZĄS NIEODWRACALNY

 Załamują się mechanizmy

kompensacyjne, w tkankach jest coraz

mniej tlenu – co doprowadza do śmierci.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

LECZENIE:

Do rozpoznania i leczenia używany jest

schemat ABCD. Podstawowe zasady

leczenia są takie samo dla wszystkich

grup wiekowych. Leczenie uzależnione

jest od kolejności występujących

objawów. Chorego układamy w pozycji

leżącej z nogami uniesionymi do góry

w celu centralizacji krążenia. Jeśli jest

to możliwe i nie opóźnia rozpoczęcia

zasadniczego leczenia – należy usunąć

czynnik wyzwalający anafilaksję.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

RKO należy rozpocząć bezzwłocznie i

prowadzić ją zgodnie z aktualnymi

wytycznymi, jak najszybciej wezwać

pomoc, gdyż zasadnicze znaczenie w

przeżywalności ma wczesne wdrożenie

zaawansowanych zabiegów

resuscytacyjnych (ALS). Z powodu

obrzęku i niedrożności dróg

oddechowych należy jak najszybciej

wykonać intubację dotchawiczą, bądź

konikotomię i prowadzić wentylację

mechaniczną.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

LEKI:
ADRENALINA: najważniejszy lek

powodujący obkurczenie naczyń,

zmniejsza obrzęki, rozszerza

oskrzela, zwiększa siłę skurczu

mięśnia sercowego, hamuje

uwalnianie histaminy, tłumi nasilone

reakcje alergiczne z udziałem IgE.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Należy podać ją jak najwcześniej –

domięśniowo. Droga podskórna i
wziewna jest mniej efektywna.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

DOMIĘŚNIOWE PODAWANIE

ADRENALINY

KORZYŚCI:
Większy margines

bezpieczeństwa

Nie wymaga dostepu żylnego

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

DAWKOWANIE
>12 lat i dorośli: 500mikrogram im

(0,5 ml)

6-12 lat: 300 mikrogram im (0,3 ml)
6 m-cy: 150 mikrogram im (0,15 ml)
Jeśli nie ma poprawy dawke należy

powtarzać w 5 min. Odstępach czasu
w zalezności od stanu pacjenta.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• DOŻYLNE PODAWANIE ADRENALINY;

• Może być podawana tylko przez specjalistów,

gdyż może wywołać zagrażające życiu

nadciśnienie, częstoskurcz, zaburzenia

rytmu i niedokrwienie mięśnia sercowego.

Pacjenci, którym podaje się ją dożylnie

muszą być monitorowani; EKG i

pulsoksymetria, ciągły pomiar ciśnienia

tętniczego. U dorosłych podaje 50

mikrogram iv w dawkach powtarzanych do

uzyskania pożądanego działania, u dzieci 1

mikrogram/ 1 kg m.c w dawkach

powtarzanych.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• TLEN I PŁYNY:

Należy go podać możliwie najwcześniej,

używając maski z rezerwuarem, przepływ

>10 l/min. Jeśli pacjent jest zaintubowany

prowadzimy wentylację dużymi stęzeniami

tlenu.

Płyny podłaczamy jak najszybciej-

rozpoczynając od 500-1000 ml u osób

dorosłych, 20 ml/1 kg m.c. – dziecko. Nie ma

dowodów, czy skuteczniejsze są koloidy, czy

krystaloidy. Należy pamiętać, że koloidy

mogą być przyczyną anafilaksji, wtedy należy

podac krystaloidy. Jeśli nie można uzyskać

dostępu dozylnego –podajemy doszpikowo.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

LEKI DRUGIEGO RZUTU
Leki przeciwhistaminowe-

pomagają rozkurczyć naczynia,

przeciwdziałają skurczowi oskrzeli.

Steroidy – skracają przedłuzajaca

się reakcję anafilaktyczną.

Rozszerzające oskrzela- podaje się

w postaci nebulizacji.

Leki sercowo- naczyniowe.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

BADANIA;
Typowe badania dla stanów nagłych:

XII odprowadzeniowe EKG,

Rtg kl.piersiowej

Gazometria

Elektrolity

Tryptaza mascotytarna – jest to swoisty

test stosowany w rozpoznaniu anafilaksji

poprzez pomiar uwalnianej przez

mastocyty tryptazy. W przypadu

anafilaksji poziom tryptazy znacząco

rośnie.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

• Okresowa kontrola pacjenta, u

którego wystąpił wstrząs
anafilaktyczny- pacjent powinien być
poinformowany o możliwości
wystąpienia nawrotu objawów, o
obowiązkowej wizycie u lek.
Alergologa w celu identyfikacji
alergenu i powinien być zaopatrzony w
adrenalinę do samodzielnych iniekcji
po wcześniejszym przeszkoleniu.

WSTRZĄS

ANAFILAKTYCZNY

Piśmiennictwo:
1.Larsen Anestezjologia 2007
2.Kubler A., Urban and partner 2002
3.Wołowicka L., Dyk D., Anestezjologia

i Intensywna terapia, klinika i
pielęgniarstwo, PZWL 2008

4.Wytyczne resuscytacji, Kraków 2010

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ