Układ Hormonalny

Układ Hormonalny

Monika Wysocka

Monika Wysocka



Hormony To substancje chemiczne

Hormony To substancje chemiczne

wydzielane do krwi przez gruczoły dokrewne

wydzielane do krwi przez gruczoły dokrewne



Gruczoły te nie posiadają specjalnych

Gruczoły te nie posiadają specjalnych

przewodów doprowadzających hormon do

przewodów doprowadzających hormon do

miejsca jego działania, lecz wydzielają go

miejsca jego działania, lecz wydzielają go

bezpośrednio do krwi.

bezpośrednio do krwi.



Narządy docelowe posiadają szczególne

Narządy docelowe posiadają szczególne

receptory, które wychwytują hormony z krwi

receptory, które wychwytują hormony z krwi



Gruczoły wydzielające hormony pozostają

Gruczoły wydzielające hormony pozostają

pod kontrolą centralnego układu nerwowego,

pod kontrolą centralnego układu nerwowego,

szczególnie podwzgórza i przysadki, skąd

szczególnie podwzgórza i przysadki, skąd

dostają sygnały o zapotrzebowaniu na dany

dostają sygnały o zapotrzebowaniu na dany

hormon.

hormon.

Budowa układu

Budowa układu

hormonalnego

hormonalnego

Układ hormonalny stanowią

Układ hormonalny stanowią

gruczoły wydzielania

gruczoły wydzielania

wewnętrznego takie jak:

wewnętrznego takie jak:



Przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa



Podwzgórze

Podwzgórze



Szyszynka

Szyszynka



Tarczyca

Tarczyca



Przytarczyce

Przytarczyce



Grasica

Grasica



Nadnercza

Nadnercza



Trzustka

Trzustka



Jajniki i jądra

Jajniki i jądra

Przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa



Kontroluje wydzielanie hormonów z innych

Kontroluje wydzielanie hormonów z innych

gruczołów takich jak tarczycę, nadnercza,

gruczołów takich jak tarczycę, nadnercza,

jajniki i jądra,

jajniki i jądra,



Wydziela m.in.

Wydziela m.in.



Somatotropinę - hormon wzrostu

Somatotropinę - hormon wzrostu



Hormon tyreotropowy- oddziaływuje na tarczycę

Hormon tyreotropowy- oddziaływuje na tarczycę



Hormon kortykotropowy regulujący pracę kory

Hormon kortykotropowy regulujący pracę kory

nadnerczy

nadnerczy



Hormon luteinizujący

Hormon luteinizujący



Prolaktynę pobudzającą wytwarzanie mleka

Prolaktynę pobudzającą wytwarzanie mleka



Hormon melanotropowy

Hormon melanotropowy

Podwzgórze

Podwzgórze



Pozostaje w związku anatomiczno-

Pozostaje w związku anatomiczno-

czynnościowym z przysadką

czynnościowym z przysadką



Podwzgórze wydziela:

Podwzgórze wydziela:



Oksytocynę pobudzającą skurcz

Oksytocynę pobudzającą skurcz

mięśniówki macicy w czasie porodu

mięśniówki macicy w czasie porodu



Wazopresynę zmniejszającą wydalanie

Wazopresynę zmniejszającą wydalanie

wody z organizmu

wody z organizmu



hormony sterujące działaniem przysadki

hormony sterujące działaniem przysadki

Szyszynka

Szyszynka



Gruczoł znajdujący się w zagłębieniu,

Gruczoł znajdujący się w zagłębieniu,

pod blaszką czworaczą.

pod blaszką czworaczą.



Produkuje hormon snu - melatoninę

Produkuje hormon snu - melatoninę

Tarczyca

Tarczyca



Gruczoł

Gruczoł

umiejscowiony w przednio-

umiejscowiony w przednio-

dolnej części szyi.

dolnej części szyi.



Wydziela takie hormony jak:

Wydziela takie hormony jak:



Trijodotryninę

Trijodotryninę

, która jest bardzo ważna w okresie

, która jest bardzo ważna w okresie

rozwoju ośrodkowego układu nerwowego oraz dla

rozwoju ośrodkowego układu nerwowego oraz dla

wzrostu.

wzrostu.



Tyroksyna

Tyroksyna

, która jest bardzo ważny dla rozwoju

, która jest bardzo ważny dla rozwoju

fizycznego i psychicznego młodych organizmów.

fizycznego i psychicznego młodych organizmów.



Kalcytonina

Kalcytonina

wpływająca na metabolizm i

wpływająca na metabolizm i

gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu.

gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu.

Przytarczyce

Przytarczyce



To cztery małe gruczoły leżące w

To cztery małe gruczoły leżące w

sąsiedztwie tarczycy

sąsiedztwie tarczycy



Uwalniają one parathormon, który

Uwalniają one parathormon, który

utrzymuje stężenie wapnia we krwi w

utrzymuje stężenie wapnia we krwi w

wąskich granicach, a także

wąskich granicach, a także

przekształcaniu witaminy D w formę

przekształcaniu witaminy D w formę

aktywną.

aktywną.

Grasica

Grasica



znajduje się w śródpiersiu przednim,

znajduje się w śródpiersiu przednim,

tuż za mostkiem

tuż za mostkiem



Wydziela hormony takie jak:

Wydziela hormony takie jak:

tymozyna, tymulina, tymostymulina.

tymozyna, tymulina, tymostymulina.



Grasica powiększa się do 2 roku

Grasica powiększa się do 2 roku

życia, pozostaje duża do okresu

życia, pozostaje duża do okresu

dojrzewania po czym zmniejsza się

dojrzewania po czym zmniejsza się



Największą rolę pełni we wczesnym

Największą rolę pełni we wczesnym

okresie życia

okresie życia

Nadnercza

Nadnercza



składa się z dwóch połączonych ze sobą

składa się z dwóch połączonych ze sobą

części: kory nadnerczy i rdzenia nadnerczy.

części: kory nadnerczy i rdzenia nadnerczy.



Hormony wytwarzane przez korę:

Hormony wytwarzane przez korę:



glukokortykoidy

glukokortykoidy

, z których najważniejszy jest

, z których najważniejszy jest

kortyzol;

kortyzol;



m

m

ineralokortykoidy

ineralokortykoidy

z których najsilniejsze działanie

z których najsilniejsze działanie

wykazuje aldosteron;

wykazuje aldosteron;



niewielkie ilości hormonów płciowych -

niewielkie ilości hormonów płciowych -

androgenów

androgenów



Hormony wytwarzane przez rdzeń:

Hormony wytwarzane przez rdzeń:



Katecholaminy

Katecholaminy

, do których zalicza się adrenalinę i

, do których zalicza się adrenalinę i

noradrenalinę

noradrenalinę

Trzustka

Trzustka



Składa się z dwóch części , spełniających

Składa się z dwóch części , spełniających

dwie odrębne role:

dwie odrębne role:



Część zewnątrzwydzielnicza trzustki

Część zewnątrzwydzielnicza trzustki

,

,

która m.in. wydziela enzymy trawienne

która m.in. wydziela enzymy trawienne



Część wewnątrzwydzielnicza trzustki

Część wewnątrzwydzielnicza trzustki

–

–

odpowiedzialna za wytwarzanie hormonów,

odpowiedzialna za wytwarzanie hormonów,

regulujących gospodarkę cukrową organizmu

regulujących gospodarkę cukrową organizmu

– m.in. insulinę i glukagon

– m.in. insulinę i glukagon



Główne choroby wywołane nieprawidłowym

Główne choroby wywołane nieprawidłowym

funkcjonowaniem tarczycy to cukrzyca lub

funkcjonowaniem tarczycy to cukrzyca lub

przewlekłe zapalenie trzustki.

przewlekłe zapalenie trzustki.

Jajniki i jądra

Jajniki i jądra



Jądra produkują testosteron, który pobudza

Jądra produkują testosteron, który pobudza

rozwój zewnętrznych narządów płciowych

rozwój zewnętrznych narządów płciowych

męskich, a także determinuje męską sylwetkę

męskich, a także determinuje męską sylwetkę

oraz owłosienie i zachowanie typu męskiego.

oraz owłosienie i zachowanie typu męskiego.



Jajniki produkują:

Jajniki produkują:



Estrogen odpowiedzialny za rozwój cech płciowych, popęd

Estrogen odpowiedzialny za rozwój cech płciowych, popęd

płciowy, regulacja cykli menstruacyjnych

płciowy, regulacja cykli menstruacyjnych



Progesteron odpowiadający za ostateczne przygotowanie

Progesteron odpowiadający za ostateczne przygotowanie

macicy do przyjęcia blastocysty, kontrolę przebiegu ciąży

macicy do przyjęcia blastocysty, kontrolę przebiegu ciąży



Relaksyna, która hamuje skurcze mięśni macicy; rozluźnia

Relaksyna, która hamuje skurcze mięśni macicy; rozluźnia

spojenie łonowe w czasie porodu.

spojenie łonowe w czasie porodu.

Refleksoterapia

Refleksoterapia

pomaga regulować

pomaga regulować

pracę układu

pracę układu

hormonalnego

hormonalnego