III FILAR

(współpraca międzyrządowa-

decyzje podejmowane

jednogłośnie)

Współpraca policyjna i

sądowa w sprawach

karnych

II FILAR

(współpraca międzyrządowa-

decyzje podejmowane

jednogłośnie)

Wspólna polityka

zagraniczna i

bezpieczeństwa

I FILAR

(szczebel wspólnotowy- decyzje podejmowane głównie większością

głosów państw członkowskich)

WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE

(WE, EURATOM) → obszary i polityki wspólnotowe

(m.in.):



Rynek wewnętrzny



Wspólna polityka handlowa



Unia gospodarcza i walutowa



Wzmacnianie spójności gospodarczej i społecznej (polityka
strukturalna)



Wspólna polityka rolna i rybołówstwa



Wspólna polityka transportowa



Polityka ochrony konsumenta



Polityka społeczna (Europejski Fundusz Społeczny)



Polityka ochrony środowiska



Polityka badań i rozwoju

UNIA EUROPEJSKA

CELE UNII EUROPEJSKIEJ (art.2 TUE)

Wspieranie trwałego i

zrównoważonego postępu

gospodarczo- społecznego

w szczególności poprzez

•Utworzenie obszaru bez granic

zewnętrznych

•Wzmocnienie spójności

ekonomicznej i społecznej

•Utworzenie unii gospodarczej i

walutowej (wspólnej waluty)

Zapewnienie tożsamości na

arenie międzynarodowej

poprzez:

•Wspólną politykę zagraniczną i

bezpieczeństwa;

•Ukształtowanie wspólnej

polityki obronnej, a docelowo
wspólnej obrony

Wzmocnienie ochrony praw i interesów

obywateli państw członkowskich

poprzez wprowadzenie obywatelstwa

Unii

Utrzymanie i rozwój Unii jako obszaru wolności,

bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w którym

zapewniony jest wolny przepływ osób poprzez

odpowiednie działania w zakresie kontroli

granicznych, polityki arylowej i imigracyjnej oraz

zapobieganiu przestępczości

Przestrzeganie całego acquis communaitaire z

myślą o możliwości jego rewizji, jeśli wymagałoby

tego efektywne funkcjonowanie współpracy

PRAWO

PIERWOTNE

(PRIMARY LAW)

UMOWY

POMIĘDZY

KRAJAMI

CZŁONKOWSKI

MI

(np. konwencje)

UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

ZAWIERANE PRZEZ

WE

OGÓLNE ZASADY

PRAWA ORAZ

PRAWO

ZWYCZAJOWE

(ORZECZENIA

ETS)

PRAWO WTÓRNE

(SECONDARY LAW)

ŹRÓDŁA PRAWA

WSPÓLNOTOWEG

O

(ACQUIS

COMMUNAUTAIRE)

PRAWO PIERWOTNE

(PRIMARY LAW)

TRAKTATY ZAŁOŻYCIELSKIE

• Traktat Paryski (EWWiS, 1951)
• Traktaty Rzymskie (EWG- obecnie WE (TWE),

EURATOM, 1957)

TRAKTATY UZUPEŁNIAJĄCE I POPRAWIAJĄCE

TRAKTATY ZAŁOŻYCIELSKIE

•Traktat o fuzji organów wspólnot (1967)
•Jednolity Akt Europejski (1986)
•Traktat o Unii Europejskiej (1992)- TUE
•Traktat Amsterdamski (1997)
•Traktat Nicejski (2001)
•Traktat Lizboński (2007)

TRAKTAT

AMSTERDAMSKI

(1999*)

Główne założenia:

• Przeprowadzenie reform

instytucjonalnych w
perspektywie rozszerzenia
(niepowodzenie)

• Reformy II i III filaru Unii

Europejskiej

• Problematyka społeczna

TRAKTAT USTANAWIAJĄCY WSPÓLNOTĘ

EUROPEJSKĄ
(TWE) (1957*)

Podstawowe kwestie: system instytucjonalny i polityki

wspólnotowe- współpraca ponadnarodowa

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

(TUE) (1993*)

Podstawowe kwestie: podstawa prawna pojęcia Unii

Europejskiej, przepisy odnoszące się do drugiego i

trzeciego filaru UE- współpraca międzyrządowa

JEDNOLITY AKT

EUROPEJSKI (1987*)

Główne założenie:

• Zakończenie tworzenia Rynku

Wewnętrznego

TRAKTAT NICEJSKI

(2003*)

Główne założenia:

• Przeprowadzenie reform

instytucjonalnych w
perspektywie rozszerzenia

WYBRANE TRAKTATY ZMIENIAJĄCE TWE ORAZ
TUE

*Rok wejścia traktatu
w życie

PRAWO WTÓRNE

(akty prawne stanowione przez instytucje

wspólnotowe)

ROZPORZĄDZEN

IA

Stosowane
bezpośrednio i w
całości we wszystkich
państwach
członkowskich

DYREKTYWY

• Kierowane do

wszystkich, rzadziej do
wybranych krajów
członkowskich

• Są prawnie wiążące

jedynie, co do
sformułowanych celów
i terminów ich
realizacji- konieczna
transpozycja

DECYZJE

• Akty skierowane do

określonych odbiorców
(państw członkowskich,
osób fizycznych lub
prawnych;

• Nie mają charakteru

prawotwórczego-
dotyczą konkretnych
przypadków

WIĄŻĄCE DLA

OKREŚLONYCH

ADRESATÓW

WIĄŻĄCE DLA

PAŃSTW

CZŁONKOWSKICH

NIEWIĄŻĄCE

ZALECENIA I OPINIE

PARLAMENT

• Rozporządzenia wyższej rangi

• Dyrektywy
• Opinie

• Akty wydawane zawsze we

współpracy z Radą UE w
ramach czterech procedur
legislacyjnych

PARLAMENT

• Rozporządzenia wyższej rangi
• Dyrektywy
• Opinie

• Akty wydawane zawsze we

współpracy z Radą UE w
ramach czterech procedur
legislacyjnych

KOMISJA

• Rozporządzenia wykonawcze

• Dyrektywy
• Decyzje (skierowane do osób fizycznych i prawnych)

• Zalecenia
• Opinie

Akty wydawane na podstawie upoważnienia

traktatowego (rzadko) lub na podstawie
upoważnienia udzielonego przez Radę (uchwalane w
ramach procedur tzw. „komitologii”)

KE posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną.

KOMISJA

• Rozporządzenia wykonawcze

• Dyrektywy
• Decyzje (skierowane do osób fizycznych i prawnych)

• Zalecenia
• Opinie

Akty wydawane na podstawie upoważnienia

traktatowego (rzadko) lub na podstawie
upoważnienia udzielonego przez Radę (uchwalane w
ramach procedur tzw. „komitologii”)

KE posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną.

RADA UE

• Rozporządzenia o charakterze wykonawczym;

• Dyrektywy
• Decyzje (skierowane do państw członkowskich)

• Trzy sposoby głosowania w radzie:
• Zwykła większość (sprawy wewnętrzne i organizacyjne)
• Większość kwalifikowana (po TN 3 większości- głosów, państw,

ludności)

• Jednomyślność (kwestie drażliwe- np. Niemcy polityka imigracyjna i

azylowa, Wielka Brytania sprawy społeczne i podatki, Hiszpania
fundusze strukturalne)

RADA UE

• Rozporządzenia o charakterze wykonawczym;

• Dyrektywy
• Decyzje (skierowane do państw członkowskich)

• Trzy sposoby głosowania w radzie:
• Zwykła większość (sprawy wewnętrzne i organizacyjne)

• Większość kwalifikowana (po TN 3 większości- głosów, państw,

ludności)

• Jednomyślność (kwestie drażliwe- np. Niemcy polityka imigracyjna i

azylowa, Wielka Brytania sprawy społeczne i podatki, Hiszpania
fundusze strukturalne)

ORGANY

UPRAWNIONE DO

WYDAWANIA AKTÓW

PRAWA WTÓRNEGO

ORGANY

UPRAWNIONE DO

WYDAWANIA AKTÓW

PRAWA WTÓRNEGO

BEZPOŚREDNI SKUTEK

AKTÓW PRAWNYCH

(Orzecznictwo ETS)

Możliwość odwoływania się

przez osoby fizyczne i

prawne do prawa

wspólnotowego przed

sądami krajowymi

PRYMAT PRAWA

WSPÓLNOTOWEGO NAD

PRAWEM KRAJOWYM

(Orzecznictwo ETS)

WE ustanowiły odrębny porządek

prawny, na rzecz którego państwa

członkowskie ograniczyły swoje

suwerenne prawa

SUBSYDIARNOŚĆ (Art. 5 TWE)

• Odnosi się do dziedzin, w której WE nie posiada

kompetencji wyłącznych

• WE podejmuje działania (przyjmuje akty prawny)

tylko, jeśli ze względu na skutki i zasięg
proponowanych działań mogą być one skuteczniej
zrealizowane na poziomie wspólnotowym

ZASADY

WSPÓLNOTOWEG

O PRAWA

WTÓRNEGO