Środowisko społeczno-

Środowisko społeczno-

wychowawcze szkoły

wychowawcze szkoły

Jak wychowywać człowieka, aby

Jak wychowywać człowieka, aby

wybierał on drogi postępowania, które

wybierał on drogi postępowania, które

prowadzą do rozwoju i szczęścia tak

prowadzą do rozwoju i szczęścia tak

jego, jak i innych ludzi oraz, aby chciał i

jego, jak i innych ludzi oraz, aby chciał i

umiał przeciwstawiać się temu, co

umiał przeciwstawiać się temu, co

prowadzi do degradacji?  Wobec

prowadzi do degradacji?  Wobec

konieczności odpowiedzi na te pytanie

konieczności odpowiedzi na te pytanie

staje, w pierwszym rzędzie rodzina, a

staje, w pierwszym rzędzie rodzina, a

obok niej szkoła, która z natury rzeczy

obok niej szkoła, która z natury rzeczy

winna wspierać jej wychowawczą rolę

winna wspierać jej wychowawczą rolę

.    

.    

 [ Jan Paweł II ] 

 [ Jan Paweł II ] 

Szkoła w systemie

Szkoła w systemie

edukacji /od 1.09.1999 r.

edukacji /od 1.09.1999 r.



Placówki wychowania przedszkolnego dla dzieci w

Placówki wychowania przedszkolnego dla dzieci w

wieku 3-6 lat, w tym roczne przygotowanie do szkoły

wieku 3-6 lat, w tym roczne przygotowanie do szkoły

dzieci 6-letnich, które, poczynając od roku szkolnego

dzieci 6-letnich, które, poczynając od roku szkolnego

2004/2005, będzie nie tylko prawem, lecz także

2004/2005, będzie nie tylko prawem, lecz także

obowiązkiem każdego z nich;

obowiązkiem każdego z nich;



Sześcioletnie szkoły podstawowe z podziałem na dwa

Sześcioletnie szkoły podstawowe z podziałem na dwa

cykle dydaktyczne: nauczanie w pełni zintegrowane w

cykle dydaktyczne: nauczanie w pełni zintegrowane w

klasach I-III, tj. bez wyodrębniania tam

klasach I-III, tj. bez wyodrębniania tam

poszczególnych przedmiotów nauczania- za

poszczególnych przedmiotów nauczania- za

wyjątkiem lekcji religii/etyki- oraz nauczanie blokowe

wyjątkiem lekcji religii/etyki- oraz nauczanie blokowe

w klasach IV-VI, tzn. z uwzględnieniem różnego

w klasach IV-VI, tzn. z uwzględnieniem różnego

rodzaju przedmiotów nauczania, jak język polski,

rodzaju przedmiotów nauczania, jak język polski,

matematyka, wychowanie fizyczne itp.;

matematyka, wychowanie fizyczne itp.;

Szkoła w systemie

Szkoła w systemie

edukacji /od 1.09.1999 r.

edukacji /od 1.09.1999 r.



Trzyletnie gimnazja, które podobnie jak szkoły

Trzyletnie gimnazja, które podobnie jak szkoły

podstawowe są obowiązkowe dla wszystkich uczniów

podstawowe są obowiązkowe dla wszystkich uczniów

( uczniowie w ten sposób zobowiązani są oni do

( uczniowie w ten sposób zobowiązani są oni do

uczęszczania do szkoły przez 9 lat, a nie jak dawniej

uczęszczania do szkoły przez 9 lat, a nie jak dawniej

przez 8 lat);

przez 8 lat);



Trzyletnie licea ogólnokształcące i trzyletnie licea

Trzyletnie licea ogólnokształcące i trzyletnie licea

profilowane oraz czteroletnie technika i dwu- lub

profilowane oraz czteroletnie technika i dwu- lub

trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe;

trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe;



Szkoły policealne (w tym również m.in. dla absolwentów

Szkoły policealne (w tym również m.in. dla absolwentów

techników) techników uzupełniające licea

techników) techników uzupełniające licea

ogólnokształcące, a także uzupełniające technika po

ogólnokształcące, a także uzupełniające technika po

ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej.

ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej.

Szkoła jako instytucja

Szkoła jako instytucja

kształcenia i wychowania

kształcenia i wychowania



Zajmuje się „kształceniem i

Zajmuje się „kształceniem i

wychowaniem dzieci, młodzieży i

wychowaniem dzieci, młodzieży i

dorosłych, stosownie do przyjętych

dorosłych, stosownie do przyjętych

w danym społeczeństwie celów i

w danym społeczeństwie celów i

zadań oraz koncepcji oświatowo-

zadań oraz koncepcji oświatowo-

wychowawczych i programów”.

wychowawczych i programów”.

Szkoła jako środowisko

Szkoła jako środowisko

wychowawcze

wychowawcze



Szkoła w odróżnieniu od rodziny funkcjonuje

Szkoła w odróżnieniu od rodziny funkcjonuje

w warunkach wyraźnie

w warunkach wyraźnie

zinstytucjolizowanych, tj. bywa powołana i

zinstytucjolizowanych, tj. bywa powołana i

poddawana kontroli przez odnośne władze

poddawana kontroli przez odnośne władze

państwowe, a przynajmniej w ścisłym z nimi

państwowe, a przynajmniej w ścisłym z nimi

porozumieniu i za ich zgodą.

porozumieniu i za ich zgodą.

Środowisko

Środowisko

wychowawcze szkoły

wychowawcze szkoły



stanowi dla uczniów zbiór pewnych

stanowi dla uczniów zbiór pewnych

elementów społecznej i

elementów społecznej i

instytucjonalnej rzeczywistości

instytucjonalnej rzeczywistości



primum non nocere

primum non nocere

Odpowiedzialność za realizację

Odpowiedzialność za realizację

programu oraz prawidłowe

programu oraz prawidłowe

funkcjonowanie szkoły ponoszą:

funkcjonowanie szkoły ponoszą:



dyrektor szkoły

dyrektor szkoły



zastępcy dyrektora

zastępcy dyrektora



rada pedagogiczna

rada pedagogiczna



rodzice i opiekunowie uczniów

rodzice i opiekunowie uczniów

(coraz częściej)

(coraz częściej)

Elementy szkoły jako

Elementy szkoły jako

środowiska wychowawczego

środowiska wychowawczego



Programy

Programy



Plansze

Plansze



Wyznaczone cele

Wyznaczone cele



Działania zaplanowane, zamierzone

Działania zaplanowane, zamierzone



Metody wychowawcze

Metody wychowawcze



Treści nauczania, kształcenia

Treści nauczania, kształcenia



Wiedza naukowa

Wiedza naukowa



Wiedza ogólna, całościowa /z różnych dziedzin/

Wiedza ogólna, całościowa /z różnych dziedzin/



Uspołecznianie dzieci

Uspołecznianie dzieci



Wdrażanie do życia kulturalnego

Wdrażanie do życia kulturalnego

Zadania szkoły

Zadania szkoły



eliminowanie czynników lękotwórczych

eliminowanie czynników lękotwórczych



zastąpienie metod polegających na przekazywaniu i

zastąpienie metod polegających na przekazywaniu i

utrwalaniu wiadomości metodami wymagającymi

utrwalaniu wiadomości metodami wymagającymi

prowadzenia dialogu między nauczycielami i uczniami,

prowadzenia dialogu między nauczycielami i uczniami,

jak również pomiędzy samymi uczniami

jak również pomiędzy samymi uczniami



zastąpienie zadań odtwórczych, zadaniami twórczymi,

zastąpienie zadań odtwórczych, zadaniami twórczymi,

które wymagają innowacyjnych postaw oraz zachowań

które wymagają innowacyjnych postaw oraz zachowań



powiększenie zakresu samorządności i autonomii

powiększenie zakresu samorządności i autonomii

uczniów

uczniów



zmiana stylu kierowania na drodze wewnątrzszkolnych

zmiana stylu kierowania na drodze wewnątrzszkolnych

dyskusji oraz samokształcenia nauczycieli

dyskusji oraz samokształcenia nauczycieli



uznanie w praktyce zasady jedności kształcenia i

uznanie w praktyce zasady jedności kształcenia i

wychowania, co objawiało by się traktowaniem

wychowania, co objawiało by się traktowaniem

rozwoju osobowości jako procesu integralnego

rozwoju osobowości jako procesu integralnego

Funkcje pełnione przez

Funkcje pełnione przez

szkołę

szkołę



dydaktyczna (kształcąca),

dydaktyczna (kształcąca),



wychowawcza,

wychowawcza,



opiekuńcza.

opiekuńcza.

Zakres funkcji

Zakres funkcji

dydaktycznej

dydaktycznej



umożliwienie zdobycia wiedzy i

umożliwienie zdobycia wiedzy i

umiejętności niezbędnych do

umiejętności niezbędnych do

uzyskania świadectwa dojrzałości;

uzyskania świadectwa dojrzałości;

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

szkoły powinna przejawiać się w

szkoły powinna przejawiać się w

następujących kierunkach:

następujących kierunkach:

1.W odniesieniu do dziecka

1.W odniesieniu do dziecka



zapewnienie bezpieczeństwa osobistego w szkole i w

zapewnienie bezpieczeństwa osobistego w szkole i w

drodze do szkoły

drodze do szkoły



ochrona zdrowia dziecka

ochrona zdrowia dziecka



niesienie pierwszej pomocy

niesienie pierwszej pomocy



zapewnienie realizacji obowiązku

zapewnienie realizacji obowiązku

szkolnego(wyrównywanie opóźnień w nauce)

szkolnego(wyrównywanie opóźnień w nauce)



zaspakajanie podstawowych potrzeb biologicznych

zaspakajanie podstawowych potrzeb biologicznych



roztaczanie opieki nad dzieckiem w czasie pracy

roztaczanie opieki nad dzieckiem w czasie pracy

zawodowej rodziców

zawodowej rodziców



organizowanie dzieciom czasu wolnego(zapewnienie

organizowanie dzieciom czasu wolnego(zapewnienie

właściwych styczności z wartościami kulturowymi,

właściwych styczności z wartościami kulturowymi,

ograniczanie styczności ze zjawiskami

ograniczanie styczności ze zjawiskami

patologicznymi.

patologicznymi.

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

szkoły powinna przejawiać się w

szkoły powinna przejawiać się w

następujących kierunkach:

następujących kierunkach:

2. W odniesieniu do rodziny dziecka

2. W odniesieniu do rodziny dziecka



udzielanie materialnej pomocy rodzinie w

udzielanie materialnej pomocy rodzinie w

miarę możliwości finansowych szkoły.

miarę możliwości finansowych szkoły.



udzielanie pomocy w rozwiązywaniu

udzielanie pomocy w rozwiązywaniu

trudności wychowawczych w rodzinie (złe

trudności wychowawczych w rodzinie (złe

warunki rodzinne dziecka, sytuacja

warunki rodzinne dziecka, sytuacja

materialna, układ stosunków rodzinnych,

materialna, układ stosunków rodzinnych,

stopień odpowiedzialności rodziców)

stopień odpowiedzialności rodziców)



podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców

podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców



organizowanie życia społeczno-kulturalnego

organizowanie życia społeczno-kulturalnego

rodziców

rodziców

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza

szkoły powinna przejawiać się w

szkoły powinna przejawiać się w

następujących kierunkach:

następujących kierunkach:

3. W odniesieniu do środowiska

3. W odniesieniu do środowiska

zamieszkania.

zamieszkania.



inspirowanie urządzeń rekreacyjnych i

inspirowanie urządzeń rekreacyjnych i

kulturalno-oświatowych w rejonie szkoły

kulturalno-oświatowych w rejonie szkoły



podnoszenie poziomu kultury

podnoszenie poziomu kultury

pedagogicznej społeczności lokalnej

pedagogicznej społeczności lokalnej



organizowanie wolnego czasu lokalnej

organizowanie wolnego czasu lokalnej

społeczności

społeczności



zwalczanie negatywnych zjawisk,

zwalczanie negatywnych zjawisk,

aspołecznych zachowań oraz wszelkiej

aspołecznych zachowań oraz wszelkiej

patologii

patologii

Zadania te szkoła realizuje najczęściej

Zadania te szkoła realizuje najczęściej

przez prowadzenie :

przez prowadzenie :



świetlic,

świetlic,



bibliotek,

bibliotek,



czytelni,

czytelni,



klubów,

klubów,



różnych zespołów i kół zainteresowań,

różnych zespołów i kół zainteresowań,



organizacje uczniowskie,

organizacje uczniowskie,



masowe formy pracy kulturalnej( imprezy),

masowe formy pracy kulturalnej( imprezy),



inspirowanie uczestnictwa w zajęciach

inspirowanie uczestnictwa w zajęciach

prowadzonych przez pozaszkolne placówki

prowadzonych przez pozaszkolne placówki

oświatowe,

oświatowe,



obozy i kolonie letnie,

obozy i kolonie letnie,



wycieczki.

wycieczki.

Dezorganizacja w

Dezorganizacja w

funkcjonowaniu szkoły

funkcjonowaniu szkoły

Głównymi przyczynami w złym

Głównymi przyczynami w złym

funkcjonowaniu wielu szkół są m.in.:

funkcjonowaniu wielu szkół są m.in.:



preferowanie funkcji kształcącej kosztem

preferowanie funkcji kształcącej kosztem

niedoceniania funkcji wychowawczej,

niedoceniania funkcji wychowawczej,



przeładowane programy nauczania,

przeładowane programy nauczania,



stosowanie w nadmiarze tradycyjnych

stosowanie w nadmiarze tradycyjnych

metod nauczania,

metod nauczania,



przestarzała organizacja procesu nauczania

przestarzała organizacja procesu nauczania



braki w należytym przygotowaniu kadry

braki w należytym przygotowaniu kadry

nauczycielskiej.

nauczycielskiej.

Metody naprawy

Metody naprawy

szkolnictwa

szkolnictwa



Unowocześnienie metod nauczania i

Unowocześnienie metod nauczania i

wychowania

wychowania



Świadome i celowe odwoływanie się

Świadome i celowe odwoływanie się

do doświadczeń niektórych szkół

do doświadczeń niektórych szkół

zorganizowanych według

zorganizowanych według

odmiennych projektów

odmiennych projektów

edukacyjnych

edukacyjnych

Rola wychowawcy

Rola wychowawcy



nauczyciel - wychowawca

nauczyciel - wychowawca



„

„

Na ogół uważa się za skuteczne takie

Na ogół uważa się za skuteczne takie

wychowanie, w efekcie którego uzyskuje się

wychowanie, w efekcie którego uzyskuje się

określone produkty wychowania: nawyki

określone produkty wychowania: nawyki

postawy, przekonania itp. Traktuje się więc

postawy, przekonania itp. Traktuje się więc

wychowanie jako zorganizowaną czynność

wychowanie jako zorganizowaną czynność

ludzką, w wyniku której osiągnąć się

ludzką, w wyniku której osiągnąć się

powinno konkretne, takie czy inne wartości”.

powinno konkretne, takie czy inne wartości”.

Rola wychowawcy

Rola wychowawcy



nie można określić konkretnych

nie można określić konkretnych

kompetencji bądź zamkniętego systemu

kompetencji bądź zamkniętego systemu

zasad i metod działania

zasad i metod działania



realizacja zamierzonych celów przez szkołę

realizacja zamierzonych celów przez szkołę

wymaga uwzględnienia całokształtu

wymaga uwzględnienia całokształtu

wpływów na ucznia, gdyż ograniczenie się

wpływów na ucznia, gdyż ograniczenie się

do organizowania procesów dydaktyczno -

do organizowania procesów dydaktyczno -

wychowawczych jedynie na terenie szkoły

wychowawczych jedynie na terenie szkoły

jest niewystarczające

jest niewystarczające

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

1.

1.

Nauczyciel i uczeń nie znają się bliżej.

Nauczyciel i uczeń nie znają się bliżej.

Istnieją między nimi tylko kontakty

Istnieją między nimi tylko kontakty

formalne. Nie ma kontaktu uczuciowego.

formalne. Nie ma kontaktu uczuciowego.

Zachowany jest stosunek nadrzędności i

Zachowany jest stosunek nadrzędności i

podrzędności między nimi.

podrzędności między nimi.

2.

2.

Próba nawiązania kontaktu z uczniem

Próba nawiązania kontaktu z uczniem

przez nauczyciela. Brak jeszcze kontaktu

przez nauczyciela. Brak jeszcze kontaktu

emocjonalnego ze strony ucznia.

emocjonalnego ze strony ucznia.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

3.

3.

Wyjście ucznia z inicjatywą i

Wyjście ucznia z inicjatywą i

poszukiwanie kontaktu z

poszukiwanie kontaktu z

nauczycielem, próba zwrócenia na

nauczycielem, próba zwrócenia na

siebie uwagi, natomiast uwaga

siebie uwagi, natomiast uwaga

skierowana na innych uczniów lub na

skierowana na innych uczniów lub na

własny plan, niedostrzeganie ucznia.

własny plan, niedostrzeganie ucznia.

Nadal kontakt jednostronny, formalny i

Nadal kontakt jednostronny, formalny i

brak kontaktu uczuciowego w

brak kontaktu uczuciowego w

pozytywnym znaczeniu.

pozytywnym znaczeniu.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

4.

4.

Dążenie obu stron do kontaktu; próby

Dążenie obu stron do kontaktu; próby

udane, kontakty istnieją z obu stron, choć

udane, kontakty istnieją z obu stron, choć

niezbyt częste, ale się stale pogłębiają.

niezbyt częste, ale się stale pogłębiają.

Coraz większy stopień zaufania do siebie,

Coraz większy stopień zaufania do siebie,

lepsza znajomość możliwości ucznia i

lepsza znajomość możliwości ucznia i

wymagań nauczyciela. Wzajemne

wymagań nauczyciela. Wzajemne

poznawanie się w toku pracy szkolnej,

poznawanie się w toku pracy szkolnej,

optymalny model stosunków między

optymalny model stosunków między

nauczycielem a uczniem.

nauczycielem a uczniem.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

5.

5.

Pogorszenie się kontaktów między

Pogorszenie się kontaktów między

nauczycielem a uczniem, drobne

nauczycielem a uczniem, drobne

wykroczenia regulaminowe ucznia

wykroczenia regulaminowe ucznia

prowadzą do uprzedzenia

prowadzą do uprzedzenia

nauczyciela do ucznia, ale kontakt

nauczyciela do ucznia, ale kontakt

emocjonalny nie ulega przerwaniu,

emocjonalny nie ulega przerwaniu,

sytuacja niepożądana, ale jeszcze

sytuacja niepożądana, ale jeszcze

znośna.

znośna.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

6.

6.

Sytuacja trudna: próba straszenia ucznia

Sytuacja trudna: próba straszenia ucznia

przez nauczyciela, stawianie ocen

przez nauczyciela, stawianie ocen

niedostatecznych z przedmiotu,

niedostatecznych z przedmiotu,

obniżanie ocen ze sprawowania, za

obniżanie ocen ze sprawowania, za

surowe kary w stosunku do przewinień,

surowe kary w stosunku do przewinień,

brak nagród w postaci pochwały,

brak nagród w postaci pochwały,

ograniczenie praw i swobód ucznia,

ograniczenie praw i swobód ucznia,

rozluźnienie się emocjonalnego stosunku

rozluźnienie się emocjonalnego stosunku

i uprzedzenia ucznia do nauczyciela. Jest

i uprzedzenia ucznia do nauczyciela. Jest

to jednostronne zaburzenie w kontaktach

to jednostronne zaburzenie w kontaktach

nauczyciel - uczeń. Cierpi uczeń.

nauczyciel - uczeń. Cierpi uczeń.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

7.

7.

Silne zaburzenie w kontaktach między

Silne zaburzenie w kontaktach między

nauczycielem a uczniem; brak wnikliwych

nauczycielem a uczniem; brak wnikliwych

spostrzeżeń ze strony nauczyciela,

spostrzeżeń ze strony nauczyciela,

obiektywizmu z jego strony w ocenie

obiektywizmu z jego strony w ocenie

ucznia. Nauczyciel i uczeń pozostają

ucznia. Nauczyciel i uczeń pozostają

silnym konflikcie i antagoniźmie. Sytuacja

silnym konflikcie i antagoniźmie. Sytuacja

trudna dla obu stron; nieudany efekt

trudna dla obu stron; nieudany efekt

oddziaływania wychowawczego

oddziaływania wychowawczego

nauczyciela na ucznia, emocjonalne

nauczyciela na ucznia, emocjonalne

oddalenie się ucznia od nauczyciela.

oddalenie się ucznia od nauczyciela.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

8.

8.

Podjęcie próby przywrócenia

Podjęcie próby przywrócenia

równowagi w stosunkach między

równowagi w stosunkach między

uczniem a nauczycielem. Zmiany

uczniem a nauczycielem. Zmiany

metod wychowawczych i rewizja

metod wychowawczych i rewizja

własnego stanowiska wobec ucznia.

własnego stanowiska wobec ucznia.

Poszukiwanie bliższych kontaktów z

Poszukiwanie bliższych kontaktów z

uczniem. Sytuacja wychowawcza

uczniem. Sytuacja wychowawcza

ulega stopniowej poprawie.

ulega stopniowej poprawie.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

9.

9.

Wystawienie ucznia na próbę przez

Wystawienie ucznia na próbę przez

nauczyciela; odmówienie mu racji,

nauczyciela; odmówienie mu racji,

chęć podporządkowania sobie ucznia,

chęć podporządkowania sobie ucznia,

wiara we własną nieomylność

wiara we własną nieomylność

nauczycielską, brak wysiłku ze strony

nauczycielską, brak wysiłku ze strony

nauczyciela w kierunku poprawy

nauczyciela w kierunku poprawy

stosunków między nim a uczniem lub

stosunków między nim a uczniem lub

lekceważenie całej sprawy. Uczeń

lekceważenie całej sprawy. Uczeń

próbuje wznowić kontakt i przywrócić

próbuje wznowić kontakt i przywrócić

równowagę.

równowagę.

10 przykładów interakcji i stosunków

10 przykładów interakcji i stosunków

społecznych w relacjach nauczyciel -

społecznych w relacjach nauczyciel -

uczeń:

uczeń:

10.

10.

Dążenie obu stron do poprawienia

Dążenie obu stron do poprawienia

wzajemnych stosunków; dojrzałość,

wzajemnych stosunków; dojrzałość,

rozsądek i doświadczenie nauczyciela

rozsądek i doświadczenie nauczyciela

oraz jego kultura i takt, świadomość

oraz jego kultura i takt, świadomość

pedagogiczna, głębsze poznanie ucznia.

pedagogiczna, głębsze poznanie ucznia.

Po stronie ucznia; świadomość własnych

Po stronie ucznia; świadomość własnych

zadań, poznawanie nauczyciela, wiara w

zadań, poznawanie nauczyciela, wiara w

ludzką dobroć, życzliwość i przyjaźń. Jest

ludzką dobroć, życzliwość i przyjaźń. Jest

to sytuacja najkorzystniejsza (T. Marzec

to sytuacja najkorzystniejsza (T. Marzec

1987).

1987).

Nauczyciele

Nauczyciele



podmiotowość nauczyciela

podmiotowość nauczyciela

odzwierciedla się w jego

odzwierciedla się w jego

samowiedzy pedagogicznej

samowiedzy pedagogicznej

Uczniowie

Uczniowie



podmiotowość ucznia łączy się

podmiotowość ucznia łączy się

przede wszystkim z życzeniowymi

przede wszystkim z życzeniowymi

zdaniami typu;

zdaniami typu;

- żeby uczeń stał się kimś (w

- żeby uczeń stał się kimś (w

opozycji do czymś),

opozycji do czymś),

- żeby stawał się i kształtował jako

- żeby stawał się i kształtował jako

osoba,

osoba,

Klasa szkolna jako środowisko

Klasa szkolna jako środowisko

społeczne i wychowawcze

społeczne i wychowawcze



"Klasa jest zespołem składającym się z

"Klasa jest zespołem składającym się z

uczniów wzajemnie na siebie

uczniów wzajemnie na siebie

oddziaływujących, którzy różnią się

oddziaływujących, którzy różnią się

zajmowanymi w nim pozycjami i rolami

zajmowanymi w nim pozycjami i rolami

oraz mają wspólny system wartości i norm

oraz mają wspólny system wartości i norm

regulujących ich zachowanie w istotnych

regulujących ich zachowanie w istotnych

dla klasy sprawach (M. Łobocki,

dla klasy sprawach (M. Łobocki,

wychowanie w klasie szkolnej. Z zagadnień

wychowanie w klasie szkolnej. Z zagadnień

dydaktyki grupowej, Warszawa 1974, WSiP

dydaktyki grupowej, Warszawa 1974, WSiP

s. 15 )

s. 15 )

Andrzej Janowski wymienia następujące

Andrzej Janowski wymienia następujące

specyficzne cechy klasy szkolnej jako

specyficzne cechy klasy szkolnej jako

grupy społecznej:

grupy społecznej:

- Niedobrowolny przydział uczniów, niejako

- Niedobrowolny przydział uczniów, niejako

przymusowa przynależność do określonego

przymusowa przynależność do określonego

zespołu.

zespołu.

- Klasa jest częścią struktury organizacyjnej szkoły.

- Klasa jest częścią struktury organizacyjnej szkoły.

Wiele działań jest w niej z góry określonych

Wiele działań jest w niej z góry określonych

poprzez rytm życia i działań szkoły jako całości.

poprzez rytm życia i działań szkoły jako całości.

- Struktura nieformalna klasy w dużym stopniu

- Struktura nieformalna klasy w dużym stopniu

może tworzyć się spontanicznie, w wyniku

może tworzyć się spontanicznie, w wyniku

wzajemnych kontaktów uczniów.

wzajemnych kontaktów uczniów.

- W zespole klasowym tworzą się mniejsze grupy

- W zespole klasowym tworzą się mniejsze grupy

koleżeńskie, w których porozumiewanie się jest

koleżeńskie, w których porozumiewanie się jest

znacznie ułatwione.

znacznie ułatwione.



Układ miejsc, jakie zajmują

Układ miejsc, jakie zajmują

poszczególni członkowie grupy

poszczególni członkowie grupy

względem siebie, nazywamy

względem siebie, nazywamy

strukturą grupy

strukturą grupy

.

.



Miejsce jednostki w tej strukturze

Miejsce jednostki w tej strukturze

określamy jako

określamy jako

pozycję jednostki.

pozycję jednostki.

(A.Janowski, Psychologia społeczna a

(A.Janowski, Psychologia społeczna a

zagadnienia wychowania.

zagadnienia wychowania.

Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk

Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk

1980, s.98-99 )

1980, s.98-99 )

Zbigniew Zaborowski wyróżnia kilka

Zbigniew Zaborowski wyróżnia kilka

rodzajów stosunków społecznych w

rodzajów stosunków społecznych w

klasie szkolnej

klasie szkolnej

:

:



Pomiędzy poszczególnymi jednostkami

Pomiędzy poszczególnymi jednostkami

zachodzą

zachodzą

kontakty interpersonalne,

kontakty interpersonalne,

czyli interakcje

czyli interakcje



W procesie wykonywania wspólnych zadań

W procesie wykonywania wspólnych zadań

kształtują się

kształtują się

stosunki rzeczowe

stosunki rzeczowe



Na podłożu wizji osobistych, emocjonalnych

Na podłożu wizji osobistych, emocjonalnych

kontaktów pomiędzy uczniami powstają

kontaktów pomiędzy uczniami powstają

stosunki osobowe,

stosunki osobowe,

wśród nich -

wśród nich -

koleżeński i przyjacielskie.

koleżeński i przyjacielskie.



W klasie szkolnej mają również miejsce

W klasie szkolnej mają również miejsce

stosunki międzygrupowe

stosunki międzygrupowe

. Mogą one

. Mogą one

polegać na współpracy lub

polegać na współpracy lub

współzawodnictwie pomiędzy grupami

współzawodnictwie pomiędzy grupami

wewnątrz klasy.

wewnątrz klasy.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę