Ćwiczenia 5

Urazy jamy brzusznej

Rany

Krwotoki

Wstrząs

Piotr Zieliński

Urazy jamy brzusznej
anatomia

Urazy jamy brzusznej
topografia

Urazy jamy brzusznej
anatomia

Urazy jamy brzusznej



Są niebezpieczne ze względu na
możliwość pęknięcia lub
przecięcia narządów
wewnętrznych takich jak np.:
wątroba, żołądek, dwunastnica,
a co za tym idzie powstania
trudnego do opanowania
krwotoku do jamy brzusznej,
który w krótkim czasie może
spowodować wstrząs i śmierć.



Urazy jamy brzusznej powstają
najczęściej podczas:



wypadku,



upadku z wysokości,



ugodzenia nożem.

Urazy jamy brzusznej -
objawy



ból brzucha,



nienaturalnie nadęty brzuch,



twardy brzuch (napięte mięśnie)



Cechy wstrząsu.

Urazy jamy brzusznej -
postępowanie



wezwanie pogotowia ratunkowego,



kontrola podstawowych funkcji

życiowych,



ułożenie poszkodowanego w

wygodnej dla niego pozycji –

najczęściej jest to pozycja z

podkurczonymi nogami,



uspokojenie rannego i zapewnienie

mu komfortu psychicznego,



zapewnienie ciepła.

Kiedy do lekarza



1. utrata przytomności, zaburzenia

rytmu serca i oddychania,

2. silny, bolesny kaszel,

3. plucie lub wymiotowanie krwią,

4. siniaki na brzuchu lub klatce

piersiowej,

5. głębokie rany, krwawienia,

6. bolesny brzuch, twardniejący

przy lekkim nacisku.

Urazy jamy brzusznej -
postępowanie



Kategorycznie nie wolno podawać

poszkodowanym żadnych leków, nic do

jedzenia, ani do picia!



Jeśli występują objawy wstrząsu, należy

zastosować postępowanie

przeciwwstrząsowe.



Jeśli podczas wypadku wydostała się na

zewnątrz z jamy brzusznej jej zawartość

(np. jelita), nie należy jej wpychać z

powrotem do środka, a jedynie obłożyć

czystą, wilgotną gazą i oczekiwać na

pogotowie ratunkowe.

Rodzaje ran



Cięte



Tłuczone



Szarpane



Postrzałowe



Zmiażdżeniowe

Rany
pierwsza pomoc



Stan ogólny chorego (zaburzenia
oddychania, krwotok)



Obmyć ranę wodą (bez polewania
dużej rany spirytusem czy wodą
utlenioną!!!)



Suchy, jałowy opatrunek uciskowy



Unieruchomić i unieść kończynę



Ciała obce usunąć tylko w prostych
przypadkach

Krwotok - tamowanie



Ucisk miejscowy gazikami jałowymi
kilkanaście minut



Bez opasek uciskowych

Rany



Cięte – najszybciej się goją, ale są
głębokie

Rany



Tłuczone – wolne gojenie, skażenie

Rany



Szarpane – szczególnie wysokie
ryzyko infekcji, głębokie

Rany



Postrzałowe – rana wlotowa,
czasami wylotowa, pocisku nie
usuwamy

Rany



Zmiażdżeniowe – natrudniej gojące
się



Typowa - palec w drzwiach

Krwotoki



Krwotok jest to wylanie się krwi z

naczynia krwionośnego lub serca

wskutek urazowego lub chorobowego

uszkodzenia ich ściany.



Nagła utrata ponad 500 ml krwi może

być niebezpieczna, lecz ubytek krwi do

1 litra, jeśli jest powolny, nie stanowi

bezpośredniego zagrożenia życia.



Bardzo trudno jest ocenić ilość

utraconej krwi. W przypadku krwotoku

wewnętrznego jest to praktycznie

niemożliwe (ew. np. obwód uda)

Krwotoki



Dzięki mechanizmom krzepnięcia

drobne skaleczenia zamykają się

samoistnie już po kilku minutach.



Przy dużych uszkodzeniach zamknięcie

naczynia skrzepliną następuje wolno

lub nie następuje wcale, gdyż silny

prąd krwi wypływającej z rany

wypłukuje tworzące się skrzepy.



Ilość utraconej krwi i szybkość jej

utraty zależą głównie od wielkości

uszkodzonego naczynia.

Pierwsza pomoc w
krwotokach



ocena tętna – każde przyspieszenie

tętna, szczególnie powyżej 100/min



ocena ciśnienia krwi – spadek

ciśnienia tętniczego krwi poniżej 80 –

70 mmHg (blada skóra, szczególnie

twarzy, oraz słabe, ledwo wyczuwalne

tętno na tętnicy promieniowej lub,

tym bardziej, jego brak)



ocena stanu świadomości –

pobudzenie ruchowe

poszkodowanego, zdezorientowanie.



Silny krwotok (krew wypływa z rany

ciągłym strumieniem lub tryska pulsując)

należy natychmiast zatamować, stosując

miejscowy ucisk rany.



W przypadku bardzo silnych krwotoków z

dużych ran może być konieczny (np. w

celu zatrzymania wypływu krwi w

pierwszej chwili po amputacji) ucisk

czterema palcami dużej okolicznej tętnicy.



Na kończynie górnej najczęściej jest to

tętnica ramienna, a na kończynie dolnej –

tętnica udowa.



W czasie zaopatrywania ran należy

pamiętać o stosowaniu rękawiczek

gumowych. Jeśli krwotok z ran skóry

jest lekki, krew sączy się kroplami.

Krwotok ustaje zwykle samoistnie

po kilku minutach, gdy skrzep

powstający w miejscu krwawienia

zamknie ubytek naczynia. W czasie

transportu tego typu ranę należy

zabezpieczyć jałowym opatrunkiem.

Opatrunek uciskowy



Ranę należy przykryć jałowym gazikiem i

przymocować go kodofixem. Na rany

silnie krwawiące, oprócz gazika nakłada

się elastyczną poduszeczkę, wykonaną

na przykład z drugiego opatrunku

osobistego, złożonej gazy lub bandaża.

Całość opatrunku umocowuje się ciasno

zwojami bandaża. Poduszeczka –

uciskając ranę i jej okolicę – wpływa na

zmniejszenie światła okolicznych naczyń,

co powoduje zatrzymanie krwawienia.

Opatrunek uciskowy



Zakładając opatrunek uciskowy
należy pamiętać, aby przy
zaciskaniu zwojów opaski nie
doprowadzić do zastoju krwi w
bardziej odległej od opatrunku
części kończyny. Nie wolno
stosować opasek prowizorycznych
(sznurka, liny, kabla elektrycznego
itp.).

Opatrunek uciskowy – kiedy
nie wolno!



rana, w której utkwiły ciała obce



otwarte złamanie



amputacja



krwotok z rozległej powierzchni
rany.

Opatrunek uciskowy

Krwotok z nosa



Poszkodowanego z krwotokiem z nosa sadza

się z głową lekko pochyloną ku przodowi. Po

stronie krwawienia należy ucisnąć lekko

skrzydełko nosa, na nasadę nosa i kark można

przyłożyć zimny kompres. Poszkodowany nie

powinien łykać krwi.



Jeśli krwotok lub inne obrażenia ciała

powodują objawy przedwstrząsowe – i

wyłącznie wtedy – poszkodowanego należy

położyć.



Nie należy wkładać do nosa gazy ani innych

środków opatrunkowych. Krwotok z nosa

zwykle nie jest groźny. Zdarza się po silnym

uderzeniu w nos, na skutek mocnego

kichnięcia lub manipulowania w nosie.

Amputacja -
postępowanie



Na ranę należy założyć uciskowy,

jałowy opatrunek i unieść część

ciała, której fragment został

amputowany.

W wielu przypadkach możliwe jest

przyszycie odciętej części ciała i jej

pełna lub częściowa rehabilitacja.

Dlatego zawsze należy odszukać

amputowany fragment tkanki i

przekazać go lekarzowi.

Definicja wstrząsu



Wstrząs - stan kliniczny, w którym
na skutek dysproporcji między
zapotrzebowaniem a dowozem
odpowiedniej ilości tlenu do
komórek organizmu dochodzi do
upośledzenia funkcji i
niewydolności ważnych dla życia
narządów.

Cechy zagrażającego
wstrząsu



przyspieszenie tętna – powyżej 100 uderzeń

na minutę



spadek ciśnienia tętniczego poniżej 80 – 70

mmHg



pobudzenie ruchowe, niepokój



często zaburzenia orientacji



bladość skóry



szum w uszach



mroczki przed oczami



zawroty głowy



skłonność do omdleń przy przybieraniu pozycji

pionowej



nudności i wymioty.

Rodzaje wstrząsu



wstrząs hipowolemiczny - spowodowany

względnym lub bezwzględnym zmniejszeniem

objętości krwi krążącej. Najczęstszą przyczyną jest

masywny krwotok w wyniku urazu lub utrata płynu

pozakomórkowego w przebiegu oparzeń. Do tej

grupy należy również wstrząs anafilaktyczny, oraz

nie wyróżniane obecnie wstrząsy neurogenny czy

urazowy;



wstrząs kardiogenny - spowodowany

niewydolnością mięśnia sercowego, na przykład

zawałem. Jego przyczyną mogą być także inne wady

serca i arytmie.



wstrząs septyczny - uwarunkowany

wieloczynnikowo, spowodowany uszkodzeniem

przez cytokiny prozapalne wielu narządów, rozsiane

wykrzepianie śródnaczyniowe i wywołane tym

zaburzenia metaboliczne;

Postępowanie we
wstrząsie



Centralizacja krążenia