Metody twórcze na

lekcjach wf

AnuchA_90

Metoda

„sposoby zastosowania środków, za
pomocą których ćwiczący osiąga
umiejętności i związane z nimi
wiadomości oraz nawyki ruchowe” (M.
Niwiadomski, s.99).

Zadania realizowane na
lekcjach wf:



zadania ściśle określone, wymagające
ścisłego sterowania zewnętrznego, takie
jak nauka, technika i taktyka sportowa,
korekcja postawy, rehabilitacja pourazowa.



zadania częściowo określone, które
uczniowie mogą w miarę samodzielnie
wykonywać



zadania problemowe wymagające pełnej
samodzielności i inwencji twórczej uczniów

Metody jakie wyróżniamy
na lekcjach wf:

1.

Metody usamodzielniające
proaktywne:



Metoda zabawowo – naśladowcza



Metoda zabawowo – klasyczna



Metoda bezpośredniej celowości ruchu



Metoda programowego usprawnienia
się

2.

Metody reproduktywne (odtwórcze):



Metoda naśladowczo ścisła



Metoda zadaniowo ścisła



Metoda programowanego uczenia się

3.

Metody kreatywne (twórcze):



Metoda problemowa



Metoda ruchowej ekspresji twórczej
Labana



Metoda Carla Orffa



Metoda Marii i Alfreda Kniessów

4.

Metody intensyfikujące zajęcia:



Tory przeszkód



Metoda stacyjna obwodowa



Ścieżka zdrowia



Metoda zadań dodatkowych



Metoda wiązania ruchu z rytmem i
muzyką



Współzawodnictwo indywidualne i
zespołowe

Metody nauczania ruchu



Analityczna – nauczanie ruchu w
częściach



Syntetyczna – nauczanie ruchu w
całości



Kombinowana – 1 i 2

Metody treningowe



metoda zmienna



metoda ciągła



metoda powtórzeniowa



metoda interwałowa



metoda startowa

Metody twórcze

Najistotniejszymi cechami metod twórczych są:



pełna samodzielność uczniów w rozwiązywaniu
zadań i problemów ruchowych,



zadania dla podmiotu mają charakter zadań
otwartych.



czynnikami motywującymi uczniów do
działania są: informacje, oczekiwania, konflikty
informacyjne oraz wyniki własnych czynności,
mające charakter nagród i kar,



uczeń stosuje samokontrolę i samoocenę dąży
do samodoskonalenia

Metoda problemowa

Polega na stwarzaniu w procesie lekcyjnym
sytuacji problemowych, w których zachodzi
konieczność opracowania przez ucznia projektu
działań wobec postawionego zadania ruchowego.
Mamy tu więc do czynienia z:



poszukiwaniem



przewidywaniem wyniku



projektowanie działań



rozwiązywaniem zadania problemowego



tworzeniem modelów rozwiązań i korygowaniem
ich

Zadania w metodzie
problemowej



Zadania otwarte: poziom informacji jest
bardzo niski, uczeń nie posiada
żadnych danych o możliwościach
rozwiązań



Zadania zamknięte: uczeń posiada
pełen zbiór możliwych rozwiązań

Trudność polega na wyborze jednego z
nich.

Metoda ruchowej ekspresji
twórczej Labana

Metoda ta pozwala na posługiwanie się
różnymi formami ruchu i ekspresji, jak:
opowieść ruchowa, inscenizacja, zabawa,
groteska, improwizacja ruchowa,
pantomima, dramat, ćwiczenia muzyczno
—ruchowe, tańce, akrobatyka oraz
elementy sportu.

W procesie lekcyjnym
wprowadzana jest:



we fragmentach lekcji dla
uatrakcyjnienia zajęć



zamiast tradycyjnych ćwiczeń
kształtujących



w realizacji określonych zadań

Zasady obowiązujące przy
realizacji metody Labana:



Zasada wszechstronności



Naprzemienności pracy



Stopniowania trudności

8 grup tematycznych:



Temat I. Wyczucie (świadomość) własnego ciała.



Temat II. Wyczucie ciężaru (siły).



Temat III. Wyczucie opanowania przestrzeni.



Temat IV. Rozwijanie wyczucia płynności ruchu,
ciężaru ciała oraz przestrzeni i czasu.



Temat V. Kształtowanie umiejętności współdziałania z
part nerem lub grupą.



Temat VI. Użycie własnego ciała jako urządzenia w
różnych czynnościach utylitarnych.



Temat VII. Rozpoznanie i doskonalenie podstawowych
akcji ruchowych.



Temat VIII. Kształtowanie wyczucia rytmu pracy.

Metoda Carla Orffa

Walory metody Orffa to wszechstronność,
powszechność i atrakcyjność oparta na
żywiołowym wyzwalaniu tendencji
twórczych dziecka oraz działaniu w
zespole. Jak pisze Orff: „Wszystkie
przeżycia wczesnego wieku, wszystko co
w dziecku zostanie obudzone i rozwinięte,
pozostaje mu właściwe przez całe życie „
(M. Kwiatkowska 1983, s. 20).

Metoda jest oparta:



Muzyka



Słowo



Ruch

Elementy te stanowią nierozerwalną
jedność. Każde dziecko bierze udział w
wykonywaniu konkretnych zadań
ruchowych, a nauczyciel występuje tylko
w roli doradcy, inspratora czy korektora.

Karol Orff proponował następujące formy
ruchu:



gimnastyka oparta na ruchu naturalnym, bez
komenderowania;



ćwiczenia „sensoryczne” z zamkniętymi oczami,
wyostrzające zmysły i rozwijające wyobraźnię, zabawy
rozwijające szybki refleks;



ćwiczenia muzyczno ruchowe z wykorzystaniem
instrumentów perkusyjnych, a także muzyki z taśm;



tańce regionalne, towarzyskie, inscenizacja pieśni,
bajek, poezji;



pantomima o szerokiej tematyce i środkach wyrazu z
użyciem przyborów lub bez przyborów;



żywe słowo: układanki, wyliczanki, zagadki, wierszyki,
echo, naśladowanie odgłosów zwierząt – wszystko to
połączone z gestami i ruchem

Metoda Marii i Alfreda
Kniessów

Gimnastyka Kniessów bazuje na ruchu
naturalnym, zrytmizowanym,
ekspresyjnym. Zasadniczymi jej
elementami są: ruch, muzyka, rytm,
przybory.

Przybory wykorzystywane w
metodzie Kniessów

Przybory są w większości oryginalne, a szczególnie
atrakcyjne są one dla dzieci w młodszym wieku
szkolnym, działają bowiem następujące mechanizmy
psychologiczne:



Zabawa z przyborami stwarza atmosferę radości;



Postawienie ćwiczących w sytuacji zadaniowej
przyczynia się do działania ukierunkowanego na cel;



Nacisk sytuacyjny powoduje kształcenie ruchu;



Intensyfikacja przez koncentrację – jest źródłem
efektywności nauczania– uczenia się.



Elementy improwizacji tematów i układów –
aktywizują uczestników i rozwijają ich twórcze
działanie.

Pomoce metodyczne



Podwójna pałeczka gumowa. Można nią uderzać,
rzucać, toczyć, odbijać. Dzięki swym właściwościom
przybór pobudza do aktywności i motywuje do prób
i eksperymentów.



Podwójna wstążka. Jest to przybór składający się z
kija bambusowego i przytwierdzonej do niego
wstążki długości od 100 do 150 cm.



Bębenek może być uderzany ręką, można go toczyć
oraz przekładać z ręki do ręki.



Skorupka orzecha kokosowego. Przybór ten jest po
prostu połową skorupy od orzecha kokosowego
przyczepionej do ręki przy pomocy gumowej
tasiemki. Skorupa orzecha może być również
umocowana do kija bambusowego.

Fazy procesu nauczania –
uczenia się



I faza - opanowanie właściwych ruchów
powinno być ułatwione przez
stosowanie jednolitych ćwiczeń w
jednolitym grupowym rytmie



II faza - każdy uczeń może i powinien
poszukiwać jemu właściwego,
swoistego rytmu. Dalszy rozwój
ćwiczących można osiągnąć pozwalając
uczestnikom ćwiczyć w różnym rytmie
z tymi samymi, lub innymi przyborami.

Bibliografia:



M. Kwiatkowska: Instrumentarium
Orffa. Warszawa 1983



M. Niwiadomski: Metody. W: Szkolne
wychowanie fizyczne. Podstawowe
fakty i poglądy. Pod red. Z. Jaworskiego.
Warszawa 1976