Techniki badań fizykalnych

Obserwacja - technika oglądania całego ciała lub części ciała pacjenta w celu wykrycia dostrzegalnych zmian.

Obmacywanie - technika, w której wykorzystuje się zmysł dotyku dłoni badającego, pozwala wnioskować o kształcie, wielkości i czynności narządów wewnętrznych.

Opukiwanie - (młoteczek lub palec) można określić czy tkanki w zasięgu opukiwania są wypełnione powietrzem, płynem, czy też mają charakter spoisty.

Osłuchiwanie - polega na wysłuchiwaniu za pomocą fonendoskopu/stetoskopu odgłosów i dźwięków w miejscu przyłożenia słuchawki do pacjenta (układ oddechowy, krążenia, trawienia).

Zasady osłuchiwania:

Osłuchuj za pomocą stetoskopu, prosząc by pacjent głęboko oddychał

Zwróć uwagę na intensywność (szmery głośne, cichsze niż normalnie)

Porównaj czas trwania fazy wdechowej i wydechowej

Zawsze osłuchaj symetrycznie obie strony

Zwracaj uwagę na charakterystyczne szmery oddechowe, obecność szmerów dodatkowych, odgłos mowy wysłuchiwany nad płucami

W razie potrzeby osłuchaj dłużej

Szmery oddechowe

Fizjologicznie: szmer oskrzelowo-pęcherzykowy (jest to szmer pęcherzykowy przy głównych oskrzelach i charakteryzuje się tym, że faza wdechu i wydechu jest równa) F = F

szmer pęcherzykowy (wysłuchujemy na podstawach płuc w bocznych i poniżej łopatek - charakteryzuje się tym, iż faza wdechu jest dłuższa niż wydechu) H > H

Patologiczne: szmer oskrzelowo-pęcherzykowy (faza wdechu i wydechu równie długo trwają - występuje poza oskrzelami głównymi - zapalenie oskrzeli

szmer pęcherzykowy (faza wdechu jest krótsza niż wydechu) - zapalenie płuc, zapalenie tkanki śródmiąższowej, zapalenie oskrzelików

Paznokcie

Patologia:

• pałeczkowatość

• zanokcica (stan zapalny wokół wału paznokciowego)

• oddzielenie się podłoża

• białe zabarwienie (paznokcie Terry'ego - białe zabarwienie całych paznokci, prawidłowy kolor jest jedynie na części końcowej - dystalnej), występuje w marskości wątroby i hipoalbuminemii

• linie Beau - są to poprzeczne bruzdy na paznokciach o różnej szerokości, powstają w chorobach serca (wadach), ostrych infekcjach, w niedoczynności przytarczyc i w chorobach niedoborowych (np. Vit B₁₂, Vit. B₆)

• wgłębienie płytek, łyżeczkowatość (niedokrwistość)

• zespół żółtych paznokci związany jest najczęściej z niewydolnością naczyń chłonnych, w zastoju chłonki i w rozstrzeniu oskrzeli

Kwadraty jamy brzusznej

prawy górny kwadrat

• wątroba

• pęcherzyk żółciowy

• drogi wątrobowe i żółciowe

• nerka prawa

• jelito cienkie (w tym dwunastnica)

• jelito grube (część wstępująca i poprzeczną)

• głowa trzustki

• żołądek

lewy górny kwadrat

• trzustka (trzon i ogon)

• żołądek (trzon, część wpustowa)

• śledziona

• jelito cienkie

• jelito grube (głównie część zstępująca)

prawy dolny kwadrat

• jelito grube

• wyrostek robaczkowy

• moczowód prawy

• część pęcherza moczowego

• u kobiet: jajnik prawy, przydatek prawy, jajowód, część macicy

lewy dolny kwadrat

• wszystkie narządy, które wypełniają kwadrat prawy dolny (z wyjątkiem wyrostka robaczkowego)

Punkty osłuchiwania serca:

Zastawka mitralna - 5 przestrzeń międzyżebrowa na lewo od linii środkowo-obojczykowej

Zastawka trójdzielna - 5 przestrzeń międzyżebrowa tuż przy mostku lub 4 przestrzeń międzyżebrowa po stronie lewej

Punkt Erba - szmery 3 przestrzeń międzyżebrowa tuż przy mostku na lewo

Zastawka płucna - 2 przestrzeń międzyżebrowa tuż przy mostku na lewo

Zastawka aortalna - 2 przestrzeń międzyżebrowa tuż przy mostku na prawo

Cel badania fizykalnego

• przygotowanie pielęgniarki do samodzielnego wykonywania badania fizykalnego

• ocena stanu zdrowia pacjenta w warunkach opieki szpitalnej, ambulatoryjnej, domowej ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznania stanu zagrożenia zdrowia i życia

• interpretacja podstawowych badań diagnostycznych

Etapy wywiadu (Polska) - (ważne)

• ustalenia wstępne - dane osobowe

• obecne dolegliwości - objawy, czynniki pogarszające, czynniki przynoszące ulgę, interpretacja danych zakończenie wywiadu

• dotychczasowy przebieg choroby, pobyty w szpitalu, zabiegi operacyjne

• przyjmowane leki również zioła i inne

• alergie - ogólne lub na leki

• wywiad socjalny - forma zatrudnienia, praca jak szkodliwe warunki

• wywiad rodzinny

• dolegliwości z innych układów np. krążeniowy , oddechowy

---