Wykład 4 c.d.

1. sok żołądkowy świni

a) płyn wodnisty, bezbarwny (99,5% wody, 0,5% s.m.)

b) składniki nieorg.: NaCl, KCl, fosforany

!c) składniki org.: mucyny, enzymy

pH – 1,5-2,0

Pepsynogen (zymogen) -> nie aktywne enzymy i pepsyna

Podpuszczka (u osesków)

Lipazy (u osesków)

Kwas solny

Amylaza ślinowa

Mucyny

2. Rola śliny

- ułatwia połykanie pokarmu pokrytego mucyną (u przeżuwaczy przedżołądki!)

- spłukuje mech. śluzówkę jamy ustnej

- pełni funkcję trawienną (enzym amylaza u czł., małpy, świni, szczura, ptaka)

- zawiera czynniki bakteriostatyczne (lizozym)

- udział w utrzymaniu izoosmii i izohydrii

- reguluje temp. ciała i gosp. wodną (pies, przeżuwacze)

- zawiera funkcjonalne białka

a) białko R wiąże wit. B12 (u wszystkich zwierząt)

b) PRP – wiąże taniny (u gryzoni, torbaczy, zającowatych)

c) dobowe ilości (I) – krowa 40-60(200), koń 30-40, owca 5-15, świnia 10-15, pies 0,5-3,0

-> Enzymy soku żołądkowego

1. Pepsyna

- enzym proteolityczny

- produkowany przez kom. gł. w postaci pepsynogenu, aktywowany w Śr. kwaśnym HCl, optimum działania enzymu w warunkach pH 1-2,5

- pepsyna działa na wszystkie białka rozp., atakuje wiązania peptydowe między niektórymi aminokwasami – np. aromatycznymi

powstają peptydy w jelicie cienkim trawione przez enzymy soku trzustkowego i jelitowego

2. Podpuszczka (renina)

- enzym proteolityczny obecny u zwierząt karmionych mlekiem, wydzielany przez kom. gł. żołądka gruczołów żołądka, działa na wiązania peptydowe kazeiny (rozp. białko mleka)

*ścina mleko, po 3-4 min. powstaje skrzep (parakazeinian Ca) oraz serwatka (białka laktoalbuminy, laktoglobuliny)

*skrzep kazeinowy powstaje w żołądku dwa razy dłużej

* wytrącone białko jest trawione przez pepsynę, podpuszczkę i HCl

pH w żołądku: przed karmieniem 2,0 – 2,8; po karmieniu 4,5 – 6,2

3. Amylaza ślinowa

- enzym o wł. amylolitycznych rozkłada wiązania typu alfa – 1,4 – glikozydowe w skrobi, którymi są połączone cząst. glukozy

- skrobia + amylaza i jony Cl- maltoza (pH 6,9)

- enzym wyst. w ślinie czł. i niektórych zwierząt (prócz: psów, kotów, przeżuwaczy)

4. Lipaza ślinowa

- enzym w wł. lipolitycznych, wydzielany przez gruczoły ślinowe podniebienne, działa najsilniej na trójglicerydy (TG) tłuszczu mleka (zemulgowany tłuszcz)

- lipaza rozkłada wiązania estrowe tłuszczów, powstaje glicerol i kwasy tł.

- enzym rozkłada w trawieniu w ciągu 30 minut od karmienia około 50% TG

- optymalne pH 4,5 – 6,0

- aktywność enzymu na ogół zanika w wieku 3 miesięcy!

-> Trawienie w żołądku świni i konia

- charakteryzuje się udziałem enzymów roślinnych oraz mikroorg.

- enzymy rozkładają węglowodany w jamie ustnej i w części wpustowej żołądka (bezgruczołowej), bez udziału soku żołądkowego

- w/w enzymy rozkładają 10% węglowodanów str. (celuloza, hemiceluloza) do LKT, amylaza ślinowa rozkłada ok. 30% skrobi

- procesy rozkładu i fermentacji ustają po zakwaszeniu treści sokiem żołądkowym

PRZEŻUWACZE

-> specyfika procesów trawiennych w żołądku wielokom. i ich znaczenie dla produkcji

- przedżołądki

1. Żwacz

Pojemność: 100-120kg

Treść może zalegać 20-48h

2. Czepiec

rozdział cząstek mniejszych, które przejdą dalej i większych, które pozostaną w żwaczu

3. Księgi

Pojemność: 40 l

treść może zalegać 30-60 minut

4. Trawieniec

taki jak u monogastrycznych

treść zalega 1-2h

- Jelito ślepe

treść zalega 6-11h

- Okrężnica i prostnica

treść zalega 6-10h

- aktywność ruchowa złożonego żołądka jest zależna od OUN, istnieje odruchowy mechanizm skurczów (duża rola nerwu błędnego)

- ośrodek ruchów przedżołądków mieści się w rdzeniu przedłużonym

- rodzaje ruchów:

* mieszanie pokarmu

* przesunięcie do jamy ustnej w celu powtórnego przeżucia

* transport do trawieńca

- w przedżołądkach nie ma żadnych wtórnych (zwierzęcych) enzymów trawiennych

- w trawieniu pokarmów ogromną rolę odgrywają enzymy bakterii, pierwotniaków i grzyby

- normalne i optymalne dla przebiegających procesów trawienia w żwaczu jest pH 6-7. Zmienia się ono w zależności od spożywanych pokarmów i zawartości w nich poszczególnych składników.

- fermentacja przebiegająca w żwaczu jest możliwa dzięki obecności w nim bogatej flory mikroorg.: bakterii, pierwotniaków, grzybów i drożdżaków.

-> Grupy bakterii:

- Celulolityczne

- Amylolityczne

- Pektynolityczne

- Hemicelulolityczne

- Lipolityczne

- Ureolityczne

- Proteolityczne

- syntetyzujące amoniak

- syntetyzujące metan

-> Schemat przemian cukrowców w przedżołądkach

skrobia celuloza Hemiceluloza Polimery fruktozy Pektyny

Glukoza pentozy fruktoza kwasy uronowe

kwas pirogronowy

kwas mrówkowy kwas octowy kwas mlekowy

H2, CO2, CH4 kwas octowy kw. masłowy kwas propionowy

-> Proporcje powstawania lotnych kwasów tł. (LKT)

Stosunek powstałych gł. LKT: octowy, propionowy, masłowy – 6:3:1

Inne kwasy – izokwasy np. izomasłowy

-> wchłanianie LKT

- LKT są wchłaniane w żwaczu, czepcu i księgach (w formie niezdysocjowanej)

- wchłaniane z przedżołądków do krwi LKT (90%) dostarczają tkankom 70% energii metabolicznej potrzebnej do procesów życiowych (część przechodzi z treścią do dalszych odcinków)

-> Znaczenie LKT

- źródło energii dla bakterii żwaczowych (glikoliza 1 mola glukozy – 4 mole ATP)

- kwas octowy – prekursor tłuszczu mleka

- kwas propionowy – substrat do syntezy glukozy i aminokwasów w wątrobie, laktozy w gruczole mlekowym

- kwas masłowy – źródło energii dla kom. ścian żwacza, syntezy tłuszczu zapasowego i mleka

-> zawartość NH3 i LKT (w % niezdysocjowanych form) w treści żwacza w zależności od pH

Zw. chem.	pH5	pH6	pH7	pH8
NH3	0,01	0,1	1	8
LKT	39	6	0,6	0,06

-> wpływ pokarmu na zawartość LKT w treści żwacza (mmol/l), (według Annitona i Lewisa)

Pasza	octany	propionowy	masłowy	kwasy wyższe
Siano, 1 kg + koncentrat, 12 kg	40,6	36,5	10,7	12,3
Siano, 8kg+ koncentrat, 10 kg	57,1	23,7	12,0	7,2
Trawa łąkowa	67,5	18,2	11,1	3,2
Kiszonka	73,7	16,8	6,6	2,9

-> Schemat przemiany węglowodanów w przewodzie pokarmowym i tkankach przeżuwaczy

-> Schemat przemiany związków azotowych w przewodzie pokarmowym i tkankach przeżuwaczy