Filozofia jej przedmiot i główne działy.
1.Filozofia- system metodycznie zorganizowanej i teoretycznie uporządkowanej refleksji wiedzy na bytem regułami jego poznania oraz człowiekiem i dziedziną wartości mający charakter podstawowy ogólny i krytyczny.
2. Ewolucja filozofii
- klasyczna- uniwersalna i niepowtarzalna nauka która bada to co konieczne i istotne docierając do elementarnych składowych świata. Abstrahując od jednostkowych własności koncepcja pochodząca od Arystotelesa występuje o Kartezjusza a także Husserla, Sokratesa
- egzystencjalna- dyscyplina utożsamiana ze sztuką życia opartą na madrości służąca do wyzwolenia jednostki po przez ustalenie sensu otaczającego bytu pozbawiona celów naukowych. Koncepcja pochodzi od Sokratesa cyników stoików Epikura w egzystencjalizmie
-syntetyczno empirystyczna – teoria naukowa czerpiąca z nauk przyrodniczych bądź społecznych o świecie ustalając fakty i prawidłowości o charakterze doświadczalnym. Koncepcja występująca w pozytywizmie, szkole frankfurckiej i niektórych dziedzinach marksizmu.
- analityczna- koncepcja skupiająca badania na języku nauki bądź lingwistyce stanowi logiczną analizę pojęć i bada formalne struktury teorii jest to metoda uwalniania od nieporozumień powstałych w wyniku nadużywania pojęć. Występuje w neopozytywizmie.
3. Działy filozofii
Kosmologia epistemologia etyka
Psychologia logika estetyka
Teologia metodologia historiozofia
Antropologia
4. Ontologia- nauka o tym co istnieje teoria bytu badajaca ogólna istotę bytów materialnych i idealnych
- kosmologia- nauka o świecie materialnym inaczej filozofia przyrody zajmujaca się przyczynami cele i sensem rozwoju wszechświata
-psychologia- nauka o duszy jako substancji prostej
- teologia- rozumowa nauka o Bogu jako przyczynie świata
5. Idealizm- filozofia uznająca pierwszeństwo idei nad rzeczywistością materialną. Uznaje ona obiektywne istnienie idei jako bytów samodzielnych i uważa byt materialny za wtórny w stosunku do świata idei. W skrajnej postaci odrzuca istnienie rzeczywistości materialnej i uznaje ją za złudzenie (idealizm subiektywny
6. Materializm- filozofia odrzucająca obiektywne istnienie idei uważającą że są one w całości wytworem człowieka uznając za obiektywne istnienie świata materialnego.
7. realizm- filozofia uznająca różna formy współistnienia idei i materii w przeświadczeniu że obie są bytami obiektywnymi wzajemnie się dopełniającymi
8. Aktywizm- filozofia nie uznajaca w ogóle bytów jako takich. Według aktywizmu wszystko się tylko dzieje i nie ma żadnego istnienia obiektywnego.
9. Fenomenalizm- filozofia która unika pojęcia bytu obiektywnego i wprowadza w to miejsce pojęcie fenomenu czyli zbioru odczuc zmysłowych lub/i psychicznych odbieranych przez podmiot i składających się z określonych zjawisk.
10.Gnoseologia obejmuje problematykę natury poznawania jego źródeł wartości rezultatów i ich zasięgu.
- żródła poznania ( na czym powinno się opierać)
- granice poznania( co może być przedmiotem poznania)
- zagadnienia prawdy
Prawda- jest to sąd o rzeczywistości zgodny z tą rzeczywistością.
Epistemologia- ogólna teoria wiedzy badająca to co w naukach jest wspólne wykrywa zależności między naukami stanowi krytyczne studium poznania naukowego.
Logika- zajmuje się rachunkiem logicznym i analizą języka
Logika formalna- tworzy schematy rozumowań od prawdziwych przesłanek do prawdziwych wniosków
Semiotyka logiczna- logiczna teoria języka i zakresu pojęć
Systematyka poglądów gnoseologicznych:
Irracjonalizm- głosi że źródłem wiedzy nie jest rozum
Mistycyzm- za źródło wiedzy pewnej uznaje ekstazę mistyczną pozwalająca poznać niedostępne dla wszystkich tajemnice prawdy.
Intuicjonizm-indywidualne przeczucie jest jedynym lub głównym źródłem poznania
Anty irracjonalizm- głosi że nie ma wiedzy sprzecznej z rozumem
Racjonalizm – jedynym lub głównym źródłem poznania jest rozum
- racjonalizm skrajny(jedynym)
- racjonalizm umiarkowany( głównym)
Empiryzm- jedynym lub głównym źródłem poznania jest doświadczenie
-skrajny empiryzm
- umiarkowany empiryzm
Aksjologia- ogólna nauka o wartościach określająca sens ludzkiego istnienia i działania
Dyscypliny aksjologii:
1.Etyka- nauka o moralności( normatywna, opisowa, metaetyka)
2. Estetyka- nauka o pięknie i twórczości
- teoria wartości estetycznych
-teoria dzieła sztuki
- teoria piękna pozaartystycznego
- teoria przeżycia i oceny estetycznej
- teoria twórczości artystycznej
Funkcje filozofii:
- Poznawczo - uzupełniająca- w uogólnieniu wyników badań nauk szczegółowych oraz wypełnianie białych plam pomiędzy zakresami poszczególnych nauk.
- światopoglądowa- kształtowanie światopoglądu w zakresie świata boga i człowieka a także celu sensu i charakteru istnienia
- Ideologiczna- wykorzystywanie filozofii jako instrumentu do kształtowania i upowszechniania danego systemu wartości i poglądów w celu pozyskiwania szerokiego grona zwolenników.
Historiozofia- dziedzina poszukujaca sensu dziejów ich celu i sposobów dokonywania się traktująca przyszłość jako dopełnienie przeszłości.
Antropologia filozoficzna- dziedzina badajaca człowieka jego istote i naturę oraz rolę jaką pełni w przyrodzie społeczeństwie i kulturze.
Okresy rozwoju filozofii Europejskiej:
Starożytność (VI wiek p.n.e do I wieku n.e)
- okres kosmologiczny (VI-V)
- okres humanistyczny(V-IV)
- okres hellenistyczny(III-Ine)
Średniowiecze I wiek n.e – XIV wiek ( z pominięciem VI-VIII)
- okres patrystyczny ( I-VI)
- okres scholastyczny(VIII-XIV)
Nowożytność- XV-XIX
- odrodzenie( XV-XVI)
- okres systemów nowożytnych (XVII)
- okres oświecenia i krytyki( XVIII)
- okres systemów filozoficznych( pocz. XIX)
Współczesność ( połowa XIX wieku do dziś)
- filozoficzne systemy XIX wieku
- filozoficzne systemy XXwieku
1.Filozofia Starożytna:
Charakterystyka okresu kosmologicznego
- małe ilości zagadnień
- brak precyzji pojęciowej
- zainteresowanie przyroda zewnętrzną ( kosmosem)
- brak wsparcia przez nauki szczegółowe
- skupienie uwagi na zjawiskach meteorologicznych i astronomicznych
- brak źródeł pisanych( prac filozoficznych)
- ukształtowały się dwa główne ośrodki filozoficzne
Joński ( empiryczny)
Filozofowie przyrody: Tales z Miletu, anaksymander, Anaksymenes, heraklit z eferu, elaci, atomiści, empedokles,
Italski ( spekulatywny): pitagorejczycy
Tales z Miletu- matematyk geodeta astronom. Postawił pierwsze filozoficzne pytanie:
1.Co było pramateria i początkiem wszechświata?
2.Za przyczyne wszechświata uznał wodę
Dowody:
- woda jest źródłem życia
- woda przybiera trzy stany skupienia
- woda jest żywa i nie potrzebuje dla swego ruchu żadnej przyczyny zewnętrznej
- wpływ mitologii babilońskiej i egipskiej
- wpływ mitologii greckiej w której okeanos był pierwszym rodzicem wszystkich bogów
3. Przewidział zaćmienie słońca w 585roku p.n.e i jest to data uznawana za datę narodzin filozofii
4. pierwszy użył słowa PHYSIS na oznaczenie świata zewnętrznego
5. Anaksymenes- meteorolog
Twórca odkryć w zakresie geometrii:
- wprowadzi pojecie średnicy koła
Anaksymander( geograf)
- za przyczynę świata uważał bezkres jako element bezpostaciowy, wieczny, niewidzialny, niezniszczalny
- spisywał swoje myśli
- autor pierwszej mapy
- wynalazca zegara słonecznego
- postrzegał ziemię jako krążek pływający po bezkresie wód
- miał koncepcje powstania świata: atmosfera i ciała niebieskie powstały dzięki cyrkulacji ciepła i zimna, życie powstało z wilgotnego mułu, przodkami ludzi były ryby
- przyczyną wszechświata jest powietrze jako przekaw konkretnej rzeczywistości i nieograniczoności w przestrzeni
- Dowody: bez powietrza nie ma życia, powietrze podobnie jak dusza istnieje choć jest niewidoczne, wszelkie byty powstały w drodze zagęszczenia lub rozrzedzenia powietrza , wpływ mitologii przypisującej wiatrowi moc zapładniającą
Heraklit
- ogień jako praelement wszechmocy
- ogień jako siła destrukcyjna i pożyteczna
- ogień to ciepło ciepło to warunek życia
- różnorodność i jedność świata wynika z różnorodności form rzeczy których każdorazowo elementem jest ogień
Teoria powszechnej zmienności – w świecie dominują przeciwieństwa powietrze to odwieczny ruch
- zastosowanie dialektyki jako metody polegającej na ujmowaniu rzeczywistości w jej sprzecznościach
- zmiany w ludzkim życiu dokonują się podobnie do zmian w świecie
Zagadnienia porządku na świecie
- porządek w swiecie odradza się cyklicznie za sprawą rozumu
- logos jest postacia ognia wyrażającą niezmienność związków w procesie ciągłej zmienności rzeczy
- zmysły informują ludzi o świecie w sposób nieprecyzyjny
SZKOŁA ELETÓW
- doktryna przeciwna do heraklita
- jakość i stałość jako naczelne cechy bytu
Poglądy Parmenidesa
Teoria bytu
- świat ma jedna zasadę lecz składa się z mnogiej rzezczy
- przeciwieństwa się wykluczają dlatego świat pełen przeciwieństw nie jest prawdziwym obrazem bytu
- tylko to co istnieje jest bytem który jest jeden stały nie majacy początku
- cechy bytu to: ciągłość nieruchomość niezmienność niepodzielność jest podobny do kuli i nieograniczony
Metoda dedukcyjna
- uznawała jedynie poznanie myślowe odrzucała doświadczenie
- wiedzę wywodził ze złożonych przesłanek ogólnych
- ściśle związał byt z myślą
Natura umysłu
- umysł ma naturę bierna i może odtwarzac tylko coś istniejącego
- myśl w swej treści jest tożsama z tym co w rzeczywistości istnieje
- myśl ma charakter konkretny dlatego utożsamiana jest z konkretnym bytem
Naturalizm
Anaksagoras, empedokles
Teoria materii
- istnieją 4 główne składniki świata: woda powietrze ogień ziemia
- składniki proste podlegają ciagłemu procesowi mieszania się
- proste składniki rzeczy są tworzą złozone rzeczy które powstaja i giną
- wzajemne zachowanie się ciał wynika z ich podobieństwa a różnice mają charakter ilościowy i strukturalny
- przygotowanie podstaw do rozwiązania naturalnego i chemicznego
Teoria sił
- rozdzielanie natury i siły
- wyróżnianie dwoch sił które poruszaja żywiołami: miłość i niezgoda
Stan świata zależy od dominacji danej siły w danym czasie stąd możemy wyróżnić 4 okresy dziejów swiata:
- stan pierwotny
- okres działania niezgody
- chaos
- okres miłości
Ciała biologiczne powstają na zasadzie przypadku a istoty niedoskonałe powstaja przed doskonale
Dopuszczenie poznania zmysłowego
Mądrość ludzi zależy od proporcji żywiołów w człowieku
Anatomizm
LEUKIPPOS, DEMOKRYT Z ABDERY
Atomistyczna teoria materii
- materia składa się z atomów cząstek niepodzielnych niezmiennych poruszających się w przestrzeni
- atomy posiadają jedyni własności ilości geometryczne do których należą kształt położenie porządek co tłumaczy własności ciał złożonych
- włanością atomów jest ruch powodujący zmianę ich miejsca w przestrzeni
- atomy znajdują siei przemieszczają w próżni inaczej ruch nie byłby możliwy
- atomy posiadaja tylko własności materialne nie mają jakości zmysłowych
Teoria poznania
- zmysły mają charakter subiektywny takie postępowanie nie jest obrazem rzeczywistośi lecz stanem umysłu
- mamy dwa rodzaje wiedzy prawdziwa z rozumu i ciemna ze zmysłów
- wszelkie zjawiska maja charakter przyczynowo skutkowy materialny i mechaniczny
- rozum jest ludzka władzą nie ma innej siły rozumnej
- dusza podobnie jak ciało składa się z atomów które są drobne ruchliwe i regularne
PITAGOREJCZYCY
Pitagoras- założyciel ruchu o nazwie związek pitagorejski
- związek pitagorejski- stowarzyszenie o ramach etycznych religijnych poniekąd politycznych o charakterze doryckim (surowym)
- związek propagował życie ascetyczne kontemplacyjne oraz prawdę naukową a z czasem podzielił się na dwa nurty:
- mistyczny
- naukowy
Znani pitagorejczycy:
- pitagoras
- filolaos
- eurytas
- ksenofil
- tira os z lokrii
Pitagorejskie znaczenie liczby
- liczba to podstawowa zasada bytu tworząca i kierująca ładem i kształtem świata
- rzeczy nie mają innyh własności poza geometrycznym kształtem
- liczba nie jest abstrakcją lecz wilkością przestrzenną o realnym kształcie rodzaju i siły w przyrodzie ( obok materii istotnym czynnikiem świta stała się norma)
- świat ma charakter dwoisty ( czynnik kształtujący – liczba i kształtowany – bezkres ) staąd dualizm przeciwieństw w świecie ( spokój – ruch, dobro- zło)
Twórcy symboliki liczb:
1-punkt
2- linia
3-figura geometryczna płaska
4- ciało geometryczne
5- własności ciał fizycznych
6- życie
7- duch
8- miłość
9- roztropność
10- doskonałość wszechświata
ODKRYCIA
Geometria
- twierdzenie o sumie kątów w trójkącie
- twierdzenie pitagorasa
- parabola elipsa hiperbola
Matematyka
- liczby parzyste i nieparzyste
- liczby wymierne i niewymierne
- liczby kwadratowe
Akustyka
- ruch jako przyczyna dźwięku
- matematyczna prawidłowość dźwięków harmonia dzwięków jako stos liczbowy
Astronomia
- wprowadzenie terminu kosmos
- kula najdoskonalsze ciało
- ziemia posiada kształt kuli który da się ująć tylko matematycznie
- ziemię otacza powietrze przestrzeń świata jest próżnią
- w sferach gwiazd panuje regularność ruchu i harmonia
- ruch osiowy ziemi tłumaczy zjawiska astronomiczne w tym powstanie dnia i nocy
Akuzmatycy
-Dusza istnieje oddzielnie od ciała mimo że jest do niego podobna
- dusza jest nieśmiertelna doskonalsza i potężniejsza od ciała
- ciało jest dla duszy więzieniem
- dusza jest więziona w ciele za winy
- będzie wyzwolona z ciała gdy odpokutuje
- życie cielesne służy wyzwoleniu duszy
- dusza może się łączyć z dowolnym ciałem
- wegetarianizm
- propagowanie praktyk religijnych jako drogi do uwolnienia duszy od ciała
Humanistyczny okres filozofii V-IV w pne
Charakterystyka okresu humanistycznego
- Ateny stolica greckiej kultury
- złoty wiek kultury starożytnej
- humanizacja przedmiotu filozofii
- pojawienie się prac filozoficznych
- rozwój nak szczegółowych matematyka astronomia medycyna lingwistyka historia
Dwa główne sposoby uprawiania filozofii
Prąd humanistyczny prąd systemów filozoficznych
-sofiści - platon
- Sokrates - Arystoteles
Filozofowie
Sofiści
Protagoras Sokrates Gordiasz
Szkoły posokratyczne Platon
Megarejska Kyrenejska Kynicka
Arystoteles
Sofiści – nurt umysłowy funkcjonujący w Grecji
- nurt niejednolity nie tworzący szkoły którego przedstawiciele należeli do elit intelektualnych byli:
- nauczycielami
- mówcami
- wychowawcami
- działaczami politycznymi
Ich działalność wynikała z zapotrzebowania na wiedzę teoretyczną przynoszącą efekty praktyczne w postaci sukcesu w życiu politycznym i społecznym.
Nurt antropocentryczny- czyli skupiajacy uwagę na kulturze prawie polityce religii moralności poezji retoryce dziedzinach ułatwiających osiągnięcie przewagi w dyskusjach.
Sofiści jako pierwsi zajęli się problemami estetyki głównie teoria poezji skupiająca trzy elementy :
- poezja- nie wytwarza przedmiotów realnych lecz ich podobieństwo
- wzbudzanie w umysłach słuchaczy danego nastawienia
- wywoływanie reakcji emocjonalnych w celu psychicznego oczyszczenia
- przedstawiciele- Protagoras, gorgiasz, prodyk
Protagoras
Pojęcie świata przez Arystotelesa
-świat jest wieczny i przestrzennie ograniczony
- świat stanowi łańcuch przyczynowo i celowo powiązanych zdarzeń
- musi istnieć pierwsza przyczyna świata posiadająca następujące własności
Nieruchoma i niezmienna
Jest niezłożona
Jest niematerialna
Jest istota duchową
Jest rozumem
Jest tylko jedna
Jest konieczna
Jest doskonała
Tą przyczyna jest absolut jako i stota czysto duchowa która jest pierwszą przyczyną i celem świata ale nie jego tcórą
Pojęcie duszy
dusza i ciało to jak forma i materia dusza jest energią ciała
Dusza i ciało to nierozłączna całość elementy wzajemie sobie niezbędne
Istnieją 3 rodzaje duszy
- roślinna
- zwierzęca
- dusza myśląca
Bóg w makroświecie a dusza w mikroświecie są jedynymi formami samoistnymi mogącymi istniec bez materii
Etyka
Nie istnieje idea dobra lecz dobro ma charakter realny który można utalić na podstawie celów jakie ludzie sobie w życiu stawiają
Celem najważniejszym jest eudajmonia – doskonałość jednostki uswiadczająca się w działaniu właściwym tylko człowiekowi zgodnym z jego duszą myśląca rozumna dająca szczęście
Działalność rozumu bejmuje 2 sfery : poznanie i życie praktyczne i analogiczne istnieją dwie zalety ludzkie:
- dianoetyczne ( mądrość rozsądek)
- cnoty etyczne( hojność męstwo)
Człowiek powinien żyć zgodnie z cnotami jako usposobieniem zachowującym środek
Zasada złotego środka np.
Tchórzostwo męstwo zuchwalstwo
Skąpstwo hojność rozrzutność
Przejście od kulrury helleńskiej do hellenistycznej
Podział logiki na trzy główne części
Logika
Fizyka
Etyka
Filozofia średniowieczna
Charakterystyka:
- wiara chrześcijańska jako fundament nie nawiązujący do rozwoju filozofii greckiej
- pierwotne chrześcijaństwo nauka bezpośrednich uczniów Chrystusa jako nauka maoralna streszczająca się w pojeciach:
- poznanie(boga)
- prawo ( moralne)
- zapowiedz życia pośmiertnego
Okresy filozofii chrześcijańskiej
- patrystyczny- trwał do VI w formułując i kształtując podstawowe doktryny chrześcijańskie równoległe z filozofią pozachrześcijańską najbardziej zasłużeni ojcowie kościoła
- scholastyczny- trwał od VIII do XII okres myslicieli broniących lub szczegółowo wyjaśniających doktrynę chrześcijańską
- okres systemów średniowiecznych
Okres krytyki średniowiecznej
Okres patrystyczny
Ze względu na zadania:
- apologetyczna obrona wiary i wskazywanie jej zgodności z rozumem
- systematyczna- zbieranie i ujednolicanie poglądów na użytek gmin chrześcijańskich
Ze względu na miejsce powstania:
- filozofia wschodu- ojców greckich Aleksandria Antiochia gaza
- filozofia zachodu- ojców łacińskich Rzym kolonie afrykańskie
Fazy rozwoju systemow filozoficznych okresu patrystycznego
System gnostyków – pochodzenie poza chrześcijańskiej o charakterze mitologicznym nieco dostosowany do nauki chrześcijańskiej
System aleksandryjski- wytworzony przez myślicieli chrześcijańskich nacechowany systemami greckimi
System ojców kapadockich- oparty na poglądach Orygenesa bardziej dostosowany do tradycji kościelnej
System Augustyna- powstały na zachodzie najbardziej zgodny z wiarą najbardziej samodzielny
Okres scholastyczny :
-Odzyskiwanie fragmentów filozofii i nauki starożytnej
- niska znajomość filozofii starożytnej i jezyka greckiego znajomość jedynie doktryn perypatetycka platońskiej i neoplatońskiej dobrze znane dzieła Augustyna
- główne zadania- zbieranie i ratowanie fragmentów dawnej nauki działania encyklopedyczne podejmowali
- pierwszy rozkwit kultury umysłowej nastąpił na przełomie VIII- IX w działania Karola wielkiego w zakresie konsolidowania uczonych tworzenia szkół
- w połowie XII w pojawia się generacja wybitnych uczonych: Abelard, Piotr lombard
- główne ośrodki filozoficzne umiejscowiły się we Francji i wlk Brytanii
- powstają szkoły klasztorne biskupie pałacowe
- scholastyka- jako program i metoda średniowiecznej nauki powstała łącznie z gotykiem
Okres Systemów średniowiecznych
- powstanie wielkich uniwersytetów( 1200 uniw. Paryski przodował w teologii i filozofii teologicznej uniwersytet w Oksfordzie rozwijał nauki przyrodnicze matematyczne humanistyczne)
- cechy organizacji uniwersyteckiej :
- wolność nauki raca z jednym magistrem
- międzynarodowość wymiana uczonych
- hierarchiczność kolejność fakultetów jako przygotowanie do teologii
- ciągłość uczeń stawał się nauczycielem a następnie uczniem teologii
- nauka w zakonach ( dominikanie głoszący nową doktrynę – roland z kremony, franciszkanie- doktryna konserwatywna)
- Konflikty między zakonami a uniwersytetami
- wytworzenie schematów nauczania : bakałarz licencjat magister
- odzyskiwanie filozofii starożytnej dzięki arabom i Żydom z ich komentarzami przekłady na łacinę ( kolegium tłumaczen na dworze arcybiskupa Rajmunda Toledo)
- główne stanowisak filozoficzne : augustianizm i tomizm dwa rodzaje platonizmu iwa rodzaje arystotelizmu
Okres krytyki średniowiecznej
- stagnacja warunków pracy filozoficznej ( sposób pracy ośrodki brak nowych źródeł)
- poczatek XIV wewnętrzny rozwój filozofii zmienia tryb filozofowania
Stara filozofia- konserwacja dawnych systemów prace nad formą i subtelnością narzedzi logicznych
Nowa filozofia- krytyka i sprawdzanie podstaw systemów doktryna nominalistyczna
- rozwój nauk szczegółowych głównie przyrodniczych i humanistycznych
- druga połowa Xiv powstanie nowych uniwersytetów
- główne prądy tego okresu: tomizm, skotyzm, augustianizm awerroizm łaciński, krytycyzm, mistycyzm.
ORYGENES
-najsławniejszy chrześcijański teolog wschodu , pochodzący z Aleksandrii uczeń Klemensa
POGLĄDY
- zgodność objawienia jako podstawy wiary z rozumem jako źródłem wiedzy
-Główny problem: przyjście na świat boga-człowieka w świetle dysonansu między bogiem a człowiekiem
- logos jako ogniwo pośrednie między bogiem a człowiekiem
- sposób powstania świata: bóg jako postac abstrakcyjna wyższa ponad wszystko znane niepojęty niezmienny nieskończony niematerialny – dobroć i miłość
- logos- Chrystus hipostaza bytu szczebel w przejściu od boga do świata twórca świata i jego zbawca sam stworzony przez Boga
- świat powstał z boga został stworzony z niczego nie ma początku tak jak bóg jest wieczny może posiadać wiele postaci końcem dziejów świata będzie apokatastaziz powrót wszechrzeczy do boga
TERTULIAN
Przedstawicil prądu zachodu wrogo odnoszącego się do nauk starożytnych urodzony w Kartaginie prawnik póżno przeszedł na chrześcijaństwo
Poglądy
- wykazywanie wrogiej postawy wobec rozumu i wiedzy która jest bezużyteczna prawda jest zawarta w piśmie świętym niemożliwa prawda przekracz rozum szkodliwa prowadz do obłędu i zguby moralnej.
- prawda nie da się poznać rozumem w tym celu potrzebne jest przygotowanie serca do objawienia
- człowiek jest istotą materialną i zmysłową nie posiadającą wyższych zdolności czynienia dobra poznania prawdy posiada jedynie zdolności niższe cielesn e zmysłowe wszystko co dobre w człowieku pochodzi od Boga
- dusza ma charakter materialny bowiem inaczej nie mogłaby oddziaływana ciało
- bóg jest cielesny- cokolwiek jest jest ciałem pewnego rodzaju nie ma nic bezcielesnego poza tym co nieistnieje
- filozofię i religię traktował według formuł prawnych stąd podstawą religii nie jest bóg lecz kościół
Augustyn
- urodzony w tagaście ojciec poganin matka chrześcijanka nauczyciel retoryki w Kartaginie Rzymie Mediolanie wyznawca manicheizmu
- po kazaniach biskupa Ambrożego ochrzcił się powróćił do Afryki i pełnił czynności kapłańskie
- zaangażowany obrońca nauki kościoła zwalczającym herezję
- stworzył odrębną samodzielną koncepcje filozoficzną opartą na chrześcijańskiej postawie wobec boga
- dzieła : wyznania, traktat o trójcy, o państwei bożym
Teoria poznania
- celem człowieka jest szczęście filozofia ma je znaleźć ale dać je może tylko bóg
- istotne jest tylko poznanie boga i własnej duszy
- myśl jes niezależna od zmysłów własna myśl jest faktem ze wszystkich najpewniejszych – podstawowa zasada Augustyna
- myśl powinna być skierowana ku wew życiu podmiotu poznającego który od rzezczy lepiej poznaje prawdy wieczne
- Augustyn za Platonem uznawał istnienie świata idealnego ale jednoznacznie złączonego z bogiem
- wiedzę otzrymujemy od boga z a pomoca oświecenia duszy – luminizm poznanie ma zaś charakter intuicyjny pozbawiony rozumowania jest wynikiem łaskki boskiej
- poznanie przechodzi przez wiele stopni zanim osiągnie ostateczny cel boga
Teocentryczna metafizyka
- bóg jest najważniejszym bytem wiecznym niezależnym jest Rzyczyna wszelkiego bytu kieruje światem nawet w najdrobniejszych szczegółach i jest także jego sędzią- teizm
- bóg jest najważniejszym przedmiotem poznania jest jego przyczyną i prawdą której sam człowiek by nie znalazł
- bóg jest najwyższym dobrem i przyczyną wszelkiego dobra jest celem zycia bowiem człowiekowi szczęście może dać jedynie zespolenie z bogiem
- dusza jest samoistną substancja posiadająca tylko takie funkcje jak myśl wola pamięć
- dusza jest od ciała doskonalsza bo bliższa bogu stąd wiedza o duszy jest pewna o ciele niepewna ciało jest więzieniem duszy
- zasadniczą postacią życia duchowego nie jest rozum lecz wola bowiem wiara jest rzeczą woli a nie rozumu a dobre czyny wynikaja z miłości do boga
- w bogu istnieje idealny wzór realnego świata
Etyka
Koncepcja teodycei- jako uzasadnienie istnienia zła w świecie stworzonym, przez doskonałego boga
Tezy:
1 zło nie należy do przyrody lecz jest dziełem wolnych stworzeń
2 zło nie jest realne lecz jest brakiem dobra ( istnieje tylko absolutne dobro nie istnieje absolutne zło
3 zło jest potrzebne do harmonii swiata bóg wolał zostawić złoi dawac większe dobro niż mało dobra
- zło pochodzi od człowieka bowiem ma wolna wolę dobro zaś od boga
- człowiek staje się dobrym jeśli dostąpi łaski boskiej która nie jest udzielana za zasługi
- ludzie dziela się na tych którzy dostapia łaski i tych którzy jej nie dostąpią choć jedni i drudzy na nią nie zasłużyli jest to kwestia przeznaczenia zależna od boga że jedni będą potepieni inni zbawieni
- potępieni tworzą – państwo ziemskie i panstwo boże
- dzieje świata to zmagania obu państw