1. Gospodarstwo domowe – kapitał, praca, technologia – rynki czynników produkcyjnych .

czynniki produkcji – firmy – dobra finalne – rynki dóbr i usług – produkty . gosp. domowe

2. Firmy – place – rynki czynników produkcji – otrzymywane dochody – gosp. Domowe – wydatkowanie dochodów – rynki dóbr i usług – otrzymywane dochody

CZYNNIKI WZROSTU I ROZWOJU GOSPODARCZEGO

Rozwój społeczno-gospodarczy jest to proces wyrażający reprodukcje rozszerzona w skali gospodarstwa narodowego a wiec zmiany w:

- zdolnościach wytwórczych

- produkcji i spożyciu

- stosunkach społecznych

- środowisku naturalnym

- systemie funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa

ROZWÓJ GOSPODARCZY ( EKONOMICZNY )

Obejmuje tylko te sferę działalności ludzkiej która wiąże się z gospodarowaniem czyli z :

- produkcja dóbr i usług

- podziałem dóbr i usług

- wzrost gospodarczy jest pojęciem węższym od rozwoju gospodarczego.

WZROST GOSPODARCZY OZNACZA ZMIANE

- strumieni dóbr i usług oraz zasobów gospodarowania prowadzi do poprawy ich jakości i zwiększenia ich ilości

Przypadających przeciętnie na każdego członka społeczeństwa.

ROZWÓJ SPOLECZNY OZNACZA ZMIANE

- układu stosunków społecznych

- struktury społeczeństwa

- jego preferencji

- społecznych kryteriów i zasad działalności

- wzorców zachowania

CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO

Czynniki ekonomiczne wymierne:

1. bezpośrednie

- zatrudnienie – Z

- wydajność pracy żywej – Wp

2. pośrednie

- majątek produkcyjny – Mp

- efektywność wykorzystania majątku produkcyjnego – E

Czynniki wzrostu gospodarczego:

- Ekstensywne – Z, Mp ( zmiany ilościowe )

- intensywne – Wp, E (zmiany jakościowe: kwalifikacje pracowników , postęp naukowo-techniczny organizacyjny )

CZYNNIKI WPLYWAJACE NA ( OGRANICZAJACE ) TEMPO WZROSTU GOSPODARCZEGO:

1. KONSUPCYJNE – relacje miedzy stopa inwestycji oraz stopy wzrostu konsumpcji

2. SIŁE ROBOCZA – może wywołać wzrost ale i hamować go np. niedostosowanie struktur kwalifikacji do stanowisk pracy, nadmierne zatrudnienie ( maleje Wp ) , niechęć do wykonywania pewnych zawodów

3. STRUKTURA RZECZOWA – gdy nie ma możliwości substytucji jednych dóbr przez drugie; nie można zwiększać danej inwestycji poza granice wyczerpania produkcji finalnych

4. HANDEL ZAGRANICZNY – import przewyższa EKSPORT: istnienie blokady gospodarczej

5. WYMOGI EKOLOGICZNE – PRZEKROCZENIE NORM OCHORNNYCH POGARSZA WARUNKI ZYCIA

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO; DOCHOD NARODOWY

ISTOTA I RODZAJE REPRODUKCJI

Aby produkcja odbywała się nieprzerwanie musi mieć miejsce ciągle odtwarzanie srodków produkcji, siły roboczej, środowiska naturalnego

Proces odtwarzania produkcji stosunków społecznych odbywa się w każdej gospodarce nazywa się reprodukcja społeczna

Niezbędne jest wytwarzanie takich produktow jak:

- trwale środki produkcji ( budynki , maszyny )

- środki konsumpcji niezbędne do odtworzenia zużytej siły roboczej odnowy konsumpcji właścicieli środków produkcji

Proces produkcji w którym w pełni odnawia się środki produkcji ( trwale i obrotowe ) i w którym ilości i kwalifikacje siły roboczej są stale nazywamy procesem reprodukcji prostej

Proces produkcji w którym środki produkcji są w pełni odnawialne a ich ilość z okresu na okres się zwiększa, wzrasta ilość siły roboczej, aby uruchomić dodatkowe środki produkcji nazywamy procesem reprodukcji rozszerzonej.

O rodzaju reprodukcji decyduje zdolność gospodarki do akumulacji.

Akumulacja to proces gromadzenia kapitału , zwiększenia środków produkcji oraz zwiększenia ilości zatrudnionej siły roboczej w gospodarce.

Reprodukcja prosta nie ma akumulacji

Reprodukcja rozszerzona charakteryzuje akumulacja dodatnia,

Reprodukcja prosta i zwężona maja charakter przejściowy: występują podczas kryzysów.

Wartość globalna jest suma wartości ogółu dóbr i usług materialnych i niematerialnych w gospodarce narodowej w ciągu roku.

Obliczana jest w jednostkach pieniężnych i w jednostkach czasowych ( np. RBG ) i w jednostkach rzeczowych.

Produkt globalny jest suma wartości wszystkich dóbr i usług materialnych wytworzonych w ciągu roku w gospodarce.

PKB wytworzonym nazywamy cześć wartości globalnej jaka pozostaje po odliczeniu wartości dóbr materialnych i usług niematerialnych ( bez amortyzacji ) zużytych na jej wytworzenie

PKB podzielony stanowi suma spożycia i akumulacji brutto

Spożycie obejmuje dobra materialne i niematerialne usługi finansowane z dochodów osobistych ludności oraz z funduszów społecznych

Produkt krajowy netto ( PKN ) otrzymuje się przez odjecie od produktu krajowego brutto ( PKB ) wartości akumulacji

Produkt narodowy brutto jest to PKB powiększone o dochody netto z tytułu własności za granica

Produkt narodowy Netto – to PKB pomniejszone o amortyzacje

WARTOSC GLOBALNA – WG

WG= Wpiz + Wd

Wpiz – wartość przeniesiona i wartość zachowania

Wp – wartość dodana

Wpiz = Wa + Wm + Wn

Wa – wartość amortyzacji ( wartość przeniesiona )

Wm – wartość materiałów

Wn – wartość usług

Wp = Wpłn + Wz

Wpłn – wartość plac pracownikow najemnych

Wz – wartość zyskow

WG = Wa + Wm + Wn + Płn. + Wz

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO – PKB

1. UJECIE DZIALOWO – GALEZIOWE ( w poszczególnych dzialach gospodarki )

PKB = Wpiz + Wd – ( Wm + Wn )

Wpiz – wartość przeniesiona i zachowana

Wd – wartość dodana

Wm – wartość materiałów

Wn – wartość usług

1. UJECIE DOCHODOWO – ZASOBOWE

PKB = Wiln + Wz + Wkp.

Wiln – wartość plac pracowników najemnych

Wz – wartość zysków

Wkp. – wartość niedochodowych kosztów pośrednich

Wlkp. = Wa + Wpdp

Wa – wartość amortyzacji ( wartość przeniesiona )

Wpdp – wartość podatków pośrednich

1. UJECIE WYDATKOWE

PKB = Wki + Wpib + Wrz + ( Ex – lmp )

Wki – wartość konsumpcji

Wpid – wartość prywatnych inwestycji majątkowych i przyrostu zapasów

Wrz – wartość zakupów rządowych

Ex – export

Imp – import

Wki = Wdt + Wn + Wbk

Wdt – wartość dóbr trwałego użytku

DOCHOD NARODOWY NETTO – jest to PKB powiększony o dochód netto z tytułu własności za granica

Dochód narodowy ustala się przez sumowanie produkcji czystej czyli wartości dodatniej poszczególnych działów gospodarki narodowej

Dochód narodowy – jest mniejszy od PKN o sumę podatków pośrednich, tj. wszelkiego typu podatków obrotowych łącznie z podatkiem od wartości dodanej i podatków specjalnych

Wartość nowo wytworzona jest to wartość globalna pomniejszona o wszystkie te jej wartości które zostały wytworzone w okresach wcześniejszych

METODA LICZENIA DOCHODU NARODOWEGO

Dochód narodowy analizowany jest w 3 przekrojach

1. jego tworzenia – przez działy i gałęzie

2. jego podziału – udział grup społecznych w dochodzie narodowym liczony w koszcie czynników produkcji

3. ostatecznego wykorzystania – proporcji wydatków na cele konsumpcyjne i cele inwestycyjne

WZORY

1. ujecie działowo gałęziowe

DN = Wn – Wpdp

1. ujecie dochodowo zasobowe

DN = Wiln = Wz – Wpdp

Wz = Wzp = Wzwl + Wzop + Wrz

Wzp – wartość zysków przedsiębiorców

Wzgl. – właścicieli nieruchomości

Wzop – z oprocentowaniem kapitału

Wzr – zysków rentierów