Rozliczenie produkcji podstawowej – do tego rozliczenia służy kalkulacja. Mamy do wyboru kalkulację:
podziałową – stosowaną przy produkcji prostej, takich samych produktów
prosta – stosowana przy produkcji masowej jednego wyrobu
ze współczynnikami – stosowana przy produkcji większej liczby wyrobów ale z tych samych surowców, na tych samych maszynach, przez tych samych pracowników; trzeba określić czym te wyroby się różnią.
Doliczeniowa – produkcja małoseryjna, jednostkowa – doliczamy stopniowo koszty.
KALKULACJA PODZIAOWA PROSTA
Zadanie 20
Przedsiębiorstwo wytwórcze poniosło w bieżącym miesiącu następujące koszty:
Materiały bezpośrednie 5 000 zł
Płace bezpośrednie 2 000 zł
Koszty wydziałowe 3 000 zł
Dane ilościowe o produkcji wykonanej w bieżącym miesiącu:
Przekazano do magazynu 900 sztuk wyrobów gotowych
Stan końcowy produkcji w toku stanowiło 200 sztuk produktów zaawansowanych z punktu widzenia poniesionych kosztów w 50%.
Polecenie: Na podstawie powyższych informacji należy skalkulować koszt wytworzenia wyrobów gotowych oraz produkcji w toku, a następnie zaksięgować przyjęcie wyrobów z produkcji do magazynu.
Rozwiązanie:
Produkcja w toku na koniec roku.
Ilość produktów – bierzemy pod uwagę wyroby gotowe zakończone i produkcję w toku na koniec roku
| Pozycje kalkulacji | koszty | Ilość produktów | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 5 000 | 1 000 | 5 000 / 1 000 = 5 | 50% z 5 = 2,5 |
| Płace bezpośrednie | 2 000 | 1 000 | 2 000 / 1 000 = 2 | 50% z 2 =1 |
| Koszty wydziałowe | 3 000 | 1 000 | 3 000 / 1 000 = 3 | 50% z 3 = 1,5 |
| RAZEM | 10 000 | X | 10 | 5 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe 900 x 10 = 9 000
Produkcja w toku 200 x 5 = 1 000
Razem 10 000
Zadanie 21
Cementownia wykazywała w bieżącym miesiącu następujące koszty:
Materiały bezpośrednie 61 600 zł
Płace bezpośrednie z narzutami 12 000 zł
Inne koszty bezpośrednie 3 000 zł
Koszty wydziałowe 7 000 zł
Dane ilościowe o produkcji:
W bieżącym miesiącu przekazano do magazynu 10 000 ton cementu,
Stan końcowy produkcji w toku stanowi 4 000 ton przerobionych w 50 % z punktu widzenia kosztów przerobu
Polecenie: Należy dokonać kalkulacji kosztu gotowego wyrobu oraz produkcji w toku, przy założeniu, że:
Produkcja w toku kalkulowana jest w wysokości pełnych kosztów
Produkcja w toku kalkulowana jest na bazie kosztów bezpośrednich (materiały, płace i inne koszty bezpośrednie)
Produkcja w toku kalkulowana jest w wysokości materiałów bezpośrednich.
W każdym przypadku materiały wydawane są w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji
Rozwiązanie:
Jeżeli materiały są wydane w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji to dla tej pozycji nie ma produkcji w toku
Produkcja w toku kalkulowana jest w wysokości pełnych kosztów
| Pozycje kalkulacji | koszty | Ilość produktów | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 61 600 | 10 000 + 4 000 = 14 000 | 61 600 / 14 000 = 4,4 | 100% z 4,4 = 4,4 |
| Płace bezpośrednie | 12 000 | 10 000 + 2 000 = 12 000 | 12 000 / 12 000 = 1 | 50% z 1 = 0,5 |
| Inne koszty bezpośrednie | 3 000 | 10 000 + 2 000 = 12 000 | 3 000 / 12 000 = 0,25 | 50% z 0,25 = 0,125 |
| Koszty wydziałowe | 7 000 | 10 000 + 2 000 = 12 000 | 7 000 / 12 000 = 0,5833 | 50% z 0,5833 = 0,291 |
| RAZEM | 83 600 | X | 6,2333 | 5,31665 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe 10 000 x 6,2333 = 62 333
Produkcja w toku 4 000 x 5,31665 = 21 267
Razem 83 600
Produkcja w toku kalkulowana jest na bazie kosztów bezpośrednich (materiały, płace i inne koszty bezpośrednie)
| Pozycje kalkulacji | koszty | Ilość produktów | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 61 600 | 10 000 + 4 000 = 14 000 | 61 600 / 14 000 = 4,4 | 100% z 4,4 = 4,4 |
| Płace bezpośrednie | 12 000 | 10 000 + 2 000 = 12 000 | 12 000 / 12 000 = 1 | 50% z 1 = 0,5 |
| Inne koszty bezpośrednie | 3 000 | 10 000 + 2 000 = 12 000 | 3 000 / 12 000 = 0,25 | 50% z 0,25 = 0,125 |
| Koszty wydziałowe | 7 000 | 10 000 | 7 000 / 10 000 = 0,7 | - |
| RAZEM | 83 600 | X | 6,35 | 5,025 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe 10 000 x 6,35 = 63 500
Produkcja w toku 4 000 x 5,025 = 20 100
Razem 83 600
Produkcja w toku kalkulowana jest w wysokości materiałów bezpośrednich.
| Pozycje kalkulacji | koszty | Ilość produktów | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 61 600 | 10 000 + 4 000 = 14 000 | 61 600 / 14 000 = 4,4 | 100% z 4,4 = 4,4 |
| Płace bezpośrednie | 12 000 | 10 000 | 12 000 / 10 000 = 1,2 | - |
| Inne koszty bezpośrednie | 3 000 | 10 000 | 3 000 / 10 000 = 0,3 | - |
| Koszty wydziałowe | 7 000 | 10 000 | 7 000 / 10 000 = 0,7 | - |
| RAZEM | 83 600 | X | 6,6 | 4,4 |
Sprawdzenie:
Wyroby gotowe 10 000 x 6,6 = 66 000
Produkcja w toku 4 000 x 4,4 = 17 600
Razem 83 600
Zadanie 24
Przedsiębiorstwo produkuje z tych samych surowców i przy zastosowaniu tych samych maszyn, urządzeń i procesów obróbki dwa rodzaje wyrobów X i Y. Wyroby te różnią się od siebie wagą (nasze współczynniki). Należy obliczyć koszty całkowite i jednostkowe poszczególnych wyrobów zakładając, ze znane są następujące informacje:
| Wyrób | Waga (kg) | Gotowe wyroby (szt.) | Produkcja w toku (szt.) | Stopień przerobu produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|
| X | 4 /2 = 2 | 4 880 | 200 | 60 % = 120 |
| Y | 6 /2 = 3 | 6 700 | 400 | 75 % = 300 |
Koszty poniesione w okresie sprawozdawczym:
Materiały 930 000
Płace 124 000
Koszty wydziałowe 496 000
Razem 1 550 000
Kalkulację przeprowadzić w tabeli.
Rozwiązanie:
| Wyrób | Ilość produkcji (szt) | Współczynniki | Ilość jednostek umownych | Koszt jednostki umownej | Całkowity koszt wytworzenia | Jednostkowy rzeczywisty koszt wytworzenia | Wartość wyrobów gotowych | Wartość produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Wyrób X Produkcja w toku |
4 880 120 |
2 | 5 000 x 2 = 10 000 | 50 | 10 000 x 50 = 500 000 | 2 x 50 = 100 | 4 880 x 100 = 488 000 | 120 x 100 = 12 000 |
| Razem | 5 000 | |||||||
Wyrób Y Produkcja w toku |
6 700 300 |
3 | 7 000 x 3 = 21 000 | 50 | 21 000 x 50 = 1 050 000 | 3 x 50 = 150 | 6 700 x 150 = 1 005 000 | 300 x 150 = 45 000 |
| Razem | 7 000 | |||||||
| Razem | X | X | 31 000 | 1 550 000 / 31 000 | 1 550 000 | X | 1 493 000 | 57 000 |
Jako współczynnik zawsze bierzemy niższą liczbę, jeśli się da to dzielimy przez wspólny dzielnik.
Zadanie 25
Przedsiębiorstwo produkuje masowo dwa rodzaje wyrobów A i B. Koszty produkcji za okres sprawozdawczy są następujące:
Materiały 299 700 zł
Płace 468 000 zł
Koszty wydziałowe 546 000 zł
RAZEM 1 313 700 zł
W okresie sprawozdawczym do magazynu przyjęto 600 sztuk wyrobów A oraz 300 sztuk B. Produkcja w toku na początek okresu nie występowała, a na koniec obejmowała 150 sztuk wyrobów A wykonanych w 40%.
Podstawą rozliczenia kosztów na wyroby są:
Dla kosztów materiałowych – waga wyrobów (dla wyrobu A 2 kg (1), dla wyrobu B 4 kg (2)); materiały zużywane są do produkcji na początku procesu technologicznego
Dla pozostałych kosztów – czas pracy (dla wyrobu A wynosi 1 maszynogodzinę, dla wyrobu B – 3 maszynogodziny)
Polecenie: Należy dokonać obliczeń związanych z ustaleniem kosztu jednostkowego każdego wyrobu.
Rozwiązanie:
| Wyrób | Ilość produkcji | Współczynniki | Ilość jednostek umownych | Koszt jednostek umownych | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 299 700 / 1 350 = 222 | |||||
A B |
600 + 150 = 750 300 |
1 2 |
750 x 1 = 750 300 x 2 = 600 |
1 x 222 = 222 2 x 222 = 444 |
100% z 222 = 222 - |
|
| RAZEM | 1350 | |||||
| Produkcja w toku | 1 014 000 / 1 560 = 650 | |||||
A B |
600 + 60 = 660 300 |
1 3 |
660 x 1 = 660 300 x 3 = 900 |
1 x 650 = 650 3 x 650 = 1 950 |
40% z 650 = 260 - |
|
| RAZEM | 1560 |
Koszt całkowity: Sprawdzenie:
Wyrób A 222 + 650 = 872 872 x 600 = 523 200
Wyrób B 444 + 1950 = 2394 2 393 x 300 = 718 200
Produkcja w toku 222 + 260 = 482 482 x 150 = 72 300
RAZEM 1 313 700
Zadanie 26
Przedsiębiorstwo produkuje masowo z tych samych surowców i przy zastosowaniu tych samych technologii dwa rodzaje wyrobów Q i X. W wyniku analizy ustalono następujące współczynniki.
| Wyrób | Materiały | Płace bezpośrednie | Pozostałe koszty (przerobu) |
|---|---|---|---|
| Q | 1 | 1 | 2 |
| X | 3 | 2 | 3 |
W ubiegłym miesiącu wyprodukowano:
Produkcja gotowa Produkcja w toku
Wyrób Q – 500 szt. 150 szt. Q zakończonych w 20%
Wyrób X – 400 szt.
Poniesione w okresie sprawozdawczym koszty wynoszą:
Koszty wsadu materiałowego 5 550 zł
Koszty płac bezpośrednich 2 660 zł
Pozostałe koszty przerobu 8 800 zł
Polecenie: Obliczyć koszty jednostkowe wyrobów wiedząc że materiały wydawane są do produkcji na początku procesu technologicznego a produkcja w toku kalkulowana jest w wysokości kosztów bezpośrednich.
Rozwiązanie:
| Wyrób | Ilość produkcji | Współczynniki | Ilość jednostek umownych | Koszt jednostek umownych | Koszt jednostkowy wyrobów gotowych | Koszt jednostkowy produkcji w toku |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Materiały bezpośrednie | 5 550 / 1 850 = 3 | |||||
Q X |
500 + 150 = 650 400 |
1 3 |
650 x 1 = 650 400 x 3 = 1 200 |
1 x 3 = 3 3 x 3 = 9 |
100% z 3 = 3 - |
|
| RAZEM | 1 850 | |||||
| Płace bezpośrednie | 2 660 / 1 330 = 2 | |||||
Q X |
500 + 30 = 530 400 |
1 3 |
530 x 1 = 530 400 x 2 = 800 |
1 x 2 = 2 2 x 2 = 4 |
20% z 2 = 0,4 - |
|
| RAZEM | 1 330 | |||||
| Pozostałe koszty | 8 800 / 2 200 = 4 | |||||
Q X |
500 400 |
2 3 |
500 x 2 = 1 000 400 x 3 = 1 200 |
2 x 4 = 4 3 x 4 = 12 |
- - |
|
| RAZEM | 2 200 |
Koszt całkowity: Sprawdzenie:
Wyrób Q 3 + 2 + 8 = 13 13 x 500 = 6 500
Wyrób X 9 + 4 +12 = 25 25 x 400 = 10 000
Produkcja w toku 3 + 0,4 = 3,4 3,4 x 150 = 510
RAZEM 17 010