Zadanie 19

Trzy wydziały pomocnicze przedsiębiorstwa „Rynek” przekazały w bieżącym okresie następujące świadczenia:

Wydziały pomocnicze	Wydział energetyczny (kWh)	Wydział Kotłowni (m^2)	Wydział transportowy (km)
Odbiorcy świadczeń	Wydziały podstawowe	5 000	4 000
	Administracja	-	800
	Wydział energetyczny	-	600
	Wydział kotłowni	-	-
	Wydział transportowy	400	1 000
	Zbyt produktów	-	-
	Odbiorca zewnętrzny	-	-
Razem	5 400	6 400	4 200

Koszty zgromadzone w bieżącym okresie na koncie „działalność pomocnicza” wynosiły 113 460 zł, z czego na:

• Wydział energetyczny przypada 67 260 zł

• Wydział kotłowni 25 120 zł

• Wydział transportowy 21 080 zł

Polecenie: Należy rozliczyć poszczególnych wydziałów pomocniczych stosując:

1. Koszt planowany 4 zł/m² dla rozliczenia wszystkich świadczeń kotłowni; pozostałe wydziały rozliczane są po koszcie rzeczywistym

2. Planowane stawki do rozliczenia wszystkich wydziałów i ich świadczeń (planowane stawki:

   • wydziału energetycznego – 13 zł/kWh;

   • wydziału kotłowni – 4 zł/m²;

   • wydziału transportowego – 7 zł/km)

Rozwiązanie:

Koszt planowany dla jednej jednostki !!! Ustalamy kolejność rozliczenia.

Punkt 1)

Wydział kotłowni Wydział energetyczny Wydział transportowy

(1) (2) (3)

(4)

1. WK – Wydział kotłowni – koszt planowany

WP 4 000 x 4 = 16 000

A 800 x 4 = 3 200

WE 600 x 4 = 2 400

WT 1 000 x 4 = 4 000

RAZEM 25 600

1. WE – Wydział energetyczny $\frac{67\ 260 + 2\ 400}{5\ 400} = \frac{69\ 660}{5\ 400} = 12,90$

WP 5 000 x 12,90 = 64 500

WT 400 x 12,90 = 5 160

RAZEM 69 660

1. WT – Wydział transportowy $\frac{21\ 080 + 4\ 000 + 5\ 160}{4\ 200} = \frac{30\ 240}{4\ 200} = 7,2$

WP 400 x 7,2 = 2 880

A 500 x 7,2 = 3 600

WK 200 x 7,2 = 1 440

ZP 2 100 x 7,2 = 15 120

OZ 1 000 x 7,2 = 7 200

RAZEM 30 240

1. WK – Wydział kotłowni – koszt rzeczywisty

Koszt rzeczywisty 25 120 + 1 440 = 26 560

Koszt planowany 26 600

Odchylenia „ + „ bo za mało rozliczone 960 zł

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia przez wydział kotłowni na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału energetycznego

   4. Wydziału transportowego

2. Świadczenia przez wydział energetyczny na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Wydziału transportowego

3. Świadczenia przez wydział transportowy na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału kotłowni

   4. Zbytu produktów

   5. Odbiorców zewnętrznych

4. Odchylenia wydziału kotłowni „ + „ – bezpośrednio przeniesione na koszty zarządu

Punkt 2)

Nie ma znaczenia kolejność rozliczania – do wszystkich wydziałów podane są stawki planowane.

1. WE – Wydział energetyczny (13 zł/kWh)

WP 5 000 x 13 = 65 000

WT 400 x 13 = 5 200

RAZEM koszt planowany 70 200

1. WE – Wydział kotłowni – (4 zł/m²)

WP 4 000 x 4 = 16 000

A 800 x 4 = 3 200

WE 600 x 4 = 2 400

WT 1 000 x 4 = 4 000

RAZEM koszt planowany 25 600

1. WT – Wydział transportowy – (7 zł/km)

WP 400 x 7 = 2 800

A 500 x 7 = 3 500

WK 200 x 7 = 1 400

ZP 2 100 x 7 = 14 700

OZ 1 000 x 7 = 7 000

RAZEM koszt planowany 29 400

ROZLICZENIE KOSZTÓW WG STAWEK RZECZYWISTYCH

1. WE – Wydział energetyczny

Koszt rzeczywisty 67 260 + 2400 = 69 660

Koszt planowany 70 200

RAZEM - 540 odchylenia „ – „ (bo za dużo rozliczone)

1. WE – Wydział kotłowni

Koszt rzeczywisty 25 120 + 1 400 = 26 520

Koszt planowany 25 600

RAZEM + 920 odchylenia „ + „ (bo za mało rozliczone)

1. WT – Wydział transportowy – (7 zł/km)

Koszt rzeczywisty 21 080 + 5 200 + 4 000 = 30 280

Koszt planowany 29 400

RAZEM + 880 odchylenia „ + „ (bo za mało rozliczone)

Najpierw księgujemy wg stawek planowany a na końcu rozliczamy odchylenia

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia przez wydział energetyczny na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Wydziału transportowego

2. Świadczenia przez wydział kotłowni na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału energetycznego

   4. Wydziału transportowego

3. Świadczenia przez wydział transportowy na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału kotłowni

   4. Zbytu produktów

   5. Odbiorców zewnętrznych

4. Odchylenia wydziału energetycznego „ – „ – bezpośrednio przeniesione na koszty zarządu

5. Odchylenia wydziału kotłowni „ + „ – bezpośrednio przeniesione na koszty zarządu

6. Odchylenia wydziału transportowego „ + „ – bezpośrednio przeniesione na koszty zarządu

Koszty wydziałowe

1. Najpierw ustalamy wskaźnik wg którego będziemy rozliczać koszty:

   1. Indywidualny

   2. Scalony

2. Do czego są koszty rozliczane – podstawa rozliczenia

Zadanie 28

Przedsiębiorstwo „Sigma” posiadające dwa, zróżnicowane pod względem specjalizacji technologicznej, wydziały produkcji podstawowej W-1 oraz W-2, wytwarzało w okresie sprawozdawczym różnorodne produkty na podstawie dwóch zleceń. W badanym okresie poniesiono koszty wydziałowe w wysokości 480 000 zł, z czego przypadało na:

W – 1 234 000

W – 2 246 000

Wybrane wielkości charakteryzujące produkcję podstawową prezentuje tabela:

Informacje faktycznie za dany miesiąc

Wyszczególnienie	Ogółem	Zlecenie 1	Zlecenie 2
Materiały bezpośrednie	120 000	60 000	60 000
Robocizna bezpośrednia, w tym: W – 1 W – 2	100 000 60 000 40 000	60 000 50 000 10 000	40 000 10 000 30 000
Inne koszty bezpośrednie	108 000	82 000	26 000
Razem koszty bezpośrednie	328 000	202 000	126 000

Polecenie: Należy przeprowadzić rozliczenie kosztów wydziałowych przyjmując kolejno:

1. Metodę jednolitego narzutu proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej

2. Metodę zróżnicowanych stawek narzutu (dla poszczególnych wydziałów proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej)

Rozwiązanie:

Punkt 1) wskaźnik jednolity

Wszystkie koszty wydziałowe 480 000

Bierzemy pod uwagę sumę robocizny bezpośredniej 100 000

$$\frac{480\ 000}{100\ 000} = 4,8$$

Zlecenie 1: 60 000 x 4,8 = 288 000

Zlecenie 2: 40 000 x 4,8 = 192 000

Razem 480 000

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie zlecenia 1

2. Rozliczenie zlecenia 2

Punkt 2) zróżnicowane stawki narzutu

W – 1

$$\frac{234\ 000}{60\ 000} = 3,9$$

Zlecenie 1: 50 000 x 3,9 = 195 000

Zlecenie 2: 10 000 x 3,9 = 39 000

Razem 234 000

W – 2

$$\frac{246\ 000}{40\ 000} = 6,15$$

Zlecenie 1: 10 000 x 6,15 = 61 500

Zlecenie 2: 30 000 x 6,15 = 184 500

Razem 246 000

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie wydziału W – 1

   1. Na zlecenie 1

   2. Na zlecenie 2

2. Rozliczenie wydziału W – 2

   1. Na zlecenie 1

   2. Na zlecenie 2

Zadanie 29

Fabryka produkuje dwa wyroby: G i L. Wyroby produkowane są w dwóch wydziałach: mechanicznym i montażu. Produkcja w okresie sprawozdawczym wyniosła:

Zlecenie nr 1 40 sztuk wyrobu G

Zlecenie nr 2 20 sztuk wyrobu L

Polecenie: Na podstawie podanych informacji należy dokonać następującego rozliczenia kosztów:

1. Rozliczyć koszty wydziałów na zlecenia i wyroby narzutem scalonym w stosunku do płac bezpośrednich poniesionych w obydwu wydziałach

2. Dokonać ponownego rozliczenia kosztów wydziałowych na zlecenia i wyroby narzutami indywidualnymi, przyjmując za podstawę rozliczania kosztów wydziałowych wydziału mechanicznego czas pracy maszyn i urządzeń, a dla wydziału montażu płace bezpośrednie poniesione w tym wydziale.

Poniesione koszty i inne wielkości kształtują się następująco:

Wyszczególnienie	Zlecenie nr 1	Zlecenie nr 2	Razem
Materiały bezpośrednie	1 200 000	800 000	2 000 000
Płace bezpośrednie	320 000	200 000	520 000
Wydział mechaniczny	200 000	120 000	320 000
Wydział montażu	120 000	80 000	200 000
Koszty wydziałowe	520 000	280 000	800 000
Wydział mechaniczny	424 000	216 000	640 000
Wydział montażu	96 000	64 000	160 000
Czas pracy maszyn wydziału mechanicznego	8 480	4 320	12 800

Rozwiązanie:

1. Wskaźnik scalony – wszystkie koszty do jednej podstawy

$$\frac{800\ 000}{520\ 000} = 1,54$$

Zlecenie 1: 320 000 x 1,54 = 492 800

Zlecenie 2: 200 000 x 1,54 = 307 200 ← ustalone różnicą bo wskaźnik jest zaokrąglony

Razem 800 000

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie zlecenia 1

2. Rozliczenie zlecenia 2

1. Wskaźnik indywidualny

Wydział mechaniczny

$$\frac{640\ 000}{12\ 800} = 50$$

Zlecenie 1: 8 480 x 50 = 424 000

Zlecenie 2: 4 320 x 50 = 216 000

Razem 640 000

Wydział montażowy

$$\frac{160\ 000}{200\ 000} = 0,8$$

Zlecenie 1: 120 000 x 0,8 = 96 000

Zlecenie 2: 80 000 x 0,8 = 64 000

Razem 160 000

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie wydziału mechanicznego

   1. Na zlecenie 1

   2. Na zlecenie 2

2. Rozliczenie wydziału montażu

   1. Na zlecenie 1

   2. Na zlecenie 2

Zadanie 30

Przedsiębiorstwo produkcyjne „Delta” wytwarza dwa rodzaje wyrobów S i P. Ich produkcja odbywa się w dwóch wydziałach: obróbki i montażu.

Tabela przedstawia koszty wytworzenia, ilości oraz pracochłonność wyrobów S i P:

Wyszczególnienie	Wyrób S	Wyrób P	Razem
Materiały bezpośrednie	540	460	1 000
Płace bezpośrednie z narzutami:	180	120	300
Wydział obróbki	120	80	200
Wydział montażu	60	40	100
Koszty wydziałowe	520	380	900
Wydział obróbki	400	300	700
Wydział montażu	120	80	200
Koszty ogólne zarządu			960
Czas pracy maszyn wydziału montażu	8 000 m/godz	6 000 m/godz	14 000 m/godz
Efekty produkcji
Gotowe wyroby	300 szt	300 szt	600 szt
Produkcja w toku	1 000 szt – stopień przerobu 20%	200 szt – stopień przerobu 50%	1 200 szt

Polecenie: Na podstawie podanych informacji należy:

1. Rozliczyć koszty wydziałowe dwoma wariantami:

   1. Narzutem scalonym w stosunku do płac bezpośrednich poniesionych w obu wydziałach

   2. Narzutami indywidualnymi, przyjmując za podstawę rozliczania kosztów wydziału obróbki czas pracy maszyn i urządzeń, a dl wydziału montażu płace bezpośrednie tego wydziału

2. Ustalić jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu S i P

3. Podać wartość przyjętych do magazynu wyrobów gotowych oraz produkcji w toku

4. Efekty obliczeń ująć na kontach.

Rozwiązanie:

1a ) Wskaźnik scalony – wszystkie koszty do jednej podstawy

$$\frac{900}{300} = 3$$

Wyrób S: 180 x 3 = 540

Wyrób P: 120 x 3 = 360

Razem 900

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie Wyrobu S

2. Rozliczenie Wyrobu P

1b ) Wskaźnik indywidualny

1. Wydział obróbki

$$\frac{700}{14\ 000} = 0,05$$

Wyrób S: 8 000 m/godz x 0,05 = 400

Wyrób P: 6 000 m/godz x 0,05 = 300

Razem 700

1. Wydział montażu

$$\frac{200}{100} = 2$$

Wyrób S: 60 x 2 = 120

Wyrób P: 40 x 2 = 80

Razem 200

Operacje gospodarcze:

1. Rozliczenie wydziału obróbki

   1. Na Wyrób S

   2. Na Wyrób P

2. Rozliczenie wydziału montażu

   1. Na Wyrób S

   2. Na Wyrób P

Wyrób	Ilość produkcji (szt)	Współczynniki	Ilość jednostek umownych	Koszt jednostki umownej	Całkowity koszt wytworzenia	Jednostkowy rzeczywisty koszt wytworzenia	Wartość wyrobów gotowych	Wartość produkcji w toku
Wyrób S Produkcja w toku	300 200	4	500 x 4 = 2000	0,9875	2000 x 0,9875 = 1975	4 x 0,9875 = 3,95	3,95 x 300 = 1185	3,95 x 200 = 790
Razem	500
Wyrób P Produkcja w toku	300 100	3	400 x 3 = 1200	0,9875	1200 x 0,9875 = 1185	3 x 0,9875 = 2,9625	2,9625 x 300 = 888,75	2,9625 x 100 = 296,25
Razem	400
razem	X	X	3 200	3160 / 3200	3160	X	2073,75	1086,25